کارشناسان حوزه نوآوری: ساخت گوگل اسلامی برای ایران صرفه اقتصادی ندارد
روز گذشته، ششم آبان‌ماه، اولین دوره رویداد Gtalk با محوریت بررسی ابزارهای گوگل برگزار شد. در این رویداد جمعی از فعالان حوزه استارتاپی کشور نیز گردهم آمدند تا در پنل «حذف سرویس‌های گوگل با اجرای طرح صیانت» به بحث و گفت‌وگو بپردازند.
صحبت‌ها با بحث بزرگ بودن ساخت پلتفرمی مانند گوگل به‌صورت بومی آغاز شد. هادی فرنود، بنیان‌گذار ابزار ایمیل مارکتینگ «پاکت» و سایت‌ساز «کاموا» دراین‌باره گفت تکنولوژی ساخت موتور جستجو در آخرین مرحله سختی و پیچیدگی قرار دارد. فرنود گفت تصور می‌کند که الگوی راه‌اندازی موتور جستجوی ملی از مدل چینی گرفته شده است؛ درحالی‌که مختصات جغرافیایی و سیاسی ایران و وسعت بازار آن قابل مقایسه با چین نیست. فرنود همچنین اشاره کرد حتی اگر تصور کنیم توانایی فنی راه‌اندازی چنین تکنولوژی در کشور ما وجود داشته باشد، با طرح جدید مجلس برای ساماندهی فضای مجازی شاهد فرار نخبگان هستیم و همین حالا هم استعدادهای بسیاری از ایران رفته و مشغول کار در پلتفرم‌های مطرح جهانی شده‌اند.
هادی فرنود بر همین اساس گفت نمی‌توان با این فرض که یک موتور جستجو می‌خواهیم، ابزاری برای تنها ۸۰ میلیون نفر راه‌اندازی کرد و هزینه‌هایی که برای ساخت این موتور جستجو می‌شود، هیچ زمانی جبران نمی‌شود و بازنمی‌گردد؛ به‌خصوص آنکه توسعه این پلتفرم تنها یک‌بار هزینه ندارد و مرتب نیاز به هزینه‌کردن دارد. وی نتیجه‌گیری کرد که دستاورد چنین کاری بسیار کم است و احتمالا تنها سانسور بیشتر و کنترل نتیجه جستجو دستاورد آن می‌شود. او ادامه داد که بر این اساس، باید مسئله را برای خود باز کنیم و ببینیم چه بخشی از آن برای ما مهم‌تر است تا روی همان تمرکز کنیم. او مثال زد که در بحث توسعه پیام‌رسان، حاکمیت برعکس عمل کرد و پلتفرم‌های محبوب مانند تلگرام را فیلتر کرد و اکنون تمام کاربران ایرانی در واتساپ فعال هستند، پلتفرمی که متعلق به فیسبوک است و وجهه خوبی ندارد.
فرنود اضافه کرد که طرح صیانت از هر جهتی، نتایج منفی برای حاکمیت دارد؛ او گفت هم ازنظر افکار عمومی، هم به‌خطر انداختن امنیت کشور در پی ایجاد نارضایتی عامه مردم و هم ضرر اقتصادی، این طرح باخت-باخت است و طراحان این قانون به چنین موضوعاتی فکر نکرده‌اند.
سامان فائق، مدیر سابق مرکز رشد بانک صادرات که در این پنل حضور داشت، از دلیل مهاجرت خود به ترکیه به‌دلیل ابهامات موجود حول قانون‌گذاری‌های فضای مجازی ایران گفت. به‌گفته فائق: «مبهم‌تر از طرح صیانت در کشور وجود ندارد. می‌گویند قرار نیست سرویسی بسته شود اما هیچ اطمینانی هم نیست که چیزی محدود نشود.»
علی علیزاده، مدیرعامل آژانس دیجیتال مارکتینگ «راتین» درادامه اضافه کرد آینده‌ی ساخت موتور جستجوی ملی همان بحث خودروی ملی است؛ او توضیح داد با اینکه ما حالا خودرو ملی داریم اما باید دید واقعا چه فضایی حول آن وجود دارد، قیمت‌ها چیست؟ نتیجه ایده ملی شدن خودرو به کجا رسیده است؟ او با اشاره به همین موضوع گفت در زمینه جایگزینی پلتفرم‌های جهانی که در طرح صیانت پیش‌بینی شده نیز باید دید تا چه حد عمیق فکر شده است. علیزاده مثال زد که نمی‌توان پلتفرم تبلیغاتی گوگل را که بنا به تجربه‌ی چندین ساله‌ی کاربران گوگل و براساس نیاز آن‌ها ساخته شده، به همین راحتی و بدون هیچ فکری مسدود و جایگزین کرد. او گفت:
مگر ما سرویس‌هایی هم‌پایه گوگل داریم که حالا می‌خواهیم برای آن‌ها قانون‌گذاری کنیم و به سرویس‌های بومی تکیه کنیم؟ اگر سرویس مشابه گوگل داریم، چرا الان از آن استفاده نمی‌کنیم؟
در بخش بعدی پنل، رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، با اشاره به اینکه ساخت موتور جستجوی بومی به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد گفت این ابزار حتی اگر روی تمام جامعه فارسی زبان یا حتی کشورهای مسلمان تمرکز کند نیز، با وضعیت کنونی ما به‌صرفه نیست و فایده‌ای جز سانسور بیشتر ندارد. الفت‌نسب اضافه کرد که به‌جای موتور جستجو که پروژه‌ای بسیار عظیم است، باید در بخش‌های دیگر تمرکز کرد که هم‌اکنون نیز می‌توانیم نتایج آن را در پلتفرم‌هایی همچون مسیریاب بومی ببینیم.
رضا الفت‌نسب با اشاره به اینکه قانون‌گذاری باید به‌شکلی صورت گیرد که اعتماد به نفس نیروهای فعال در کشور را از بین نبرد، گفت حتی مخالفان طرح صیانت هم باید مواظب باشند که روی هر پروژه‌ای افرادی درحال کار هستند و نباید فرصت فعالیت در این بخش‌ها را از آن‌ها گرفت؛ بااین‌حال باید واقعیات موجود را هم درنظر گرفت و روی بخش‌هایی سرمایه‌گذاری کرد که نتایج بیشتری برای کشور ما داشته باشد. او گفت: «همین حالا هم ما درحال از دست دادن نیروی انسانی ماهر هستیم. بااین‌حال حتی داشتن نیروی فنی برای کار کردن روی پروژه‌های بزر به این معنی نیست که باید پلتفرم‌های بزرگ را مسدود کنیم. حتی اگر توانستیم پلتفرمی به خوبی و کیفیت گوگل ایجاد کنیم، اصلا دلیل نمی‌شود که گوگل را تعطیل کنیم!»
عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی درادامه گفت با وجود مخالف بودن با طرح صیانت، این صنف در کمیسیون بررسی طرح در مجلس شرکت خواهد کرد چرا که به هر صورت بررسی طرح به تصویب رسیده و «نباید شعله اعتراض به طرح خاموش شود و ناامید بود.»
محمد کشوری، مدیرعامل گروه علمی و تحلیلی طیف نیز با اشاره به اینکه فضای مجازی حقیقتا نیاز به قانون‌مند شدن دارد، به پیشگام بودن ایران در تدوین قانون جرایم رایانه‌ای از ۱۲ سال پیش کرد؛ بااین‌حال وی گفت طرح صیانت کنونی قانون کیفری نیست و ایرادات جدی دارد که تنها باعث به‌هم‌ریختن فضای موجود می‌شود. او مثال زد که در این طرح اشاره به تعامل با سرویس‌های خارجی شده اما بند بند آن نشان می‌‌دهد که ما نمی‌خواهیم با کسی توافق کنیم.
حامد بیدی، مدیر و طراح پروژه پلتفرم «کارزار» که در اعتراض و آگاهی‌بخشی درخصوص طرح صیانت نقش پررنگی داشت، در این پنل با اشاره به اثربخشی کارزار تأکید کرد که هدف اولیه پویش‌ها آگاهی‌بخشی به مردم است. بیدی گفت با اینکه پویش مذکور به تغییر قانون منجر نشد اما الان دست‌کم مردم متوجه هستند که چه اتفاقی قرار است رخ دهد و کنش‌گری و مطالبه‌گری آن‌ها درمورد طرح صیانت باعث شده تا قانون‌گذاران طرح بدانند وقت بیشتری را صرف جزئیات طرح کنند. او در همین مورد اشاره کرد که باوجود گذشت سه جلسه از کمیسیون بررسی طرح صیانت، هنوز نسخه‌ای از طرح دراختیار نماینده‌ها قرار نگرفته و به نظر می‌رسد ایجاد حساسیت عموم مردم درمورد طرح منجر به این موضوع شده است. او گفت حتی همین میزان از تاثیرگذاری هم بسیار ارزشمند است.
تصاویر مطلب از صفحه توییتر مهدی برهمندپور
