جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳ به فیزیک‌دانان سازنده لیزرهای فوق‌ سریع اتوثانیه اهدا شد

جایزه نوبل ۲۰۲۳ در شاخه‌ی فیزیک به سه فیزیک‌دانی اهدا شد که با ساخت پالس‌های اَتوثانیه‌ای نور، امکان تماشای عملکرد درونی اتم‌ها را فراهم کردند. این سه برنده عبارت‌اند از: پیر آگوستینی از دانشگاه ایالتی اوهایو آمریکا و فرنس کراوس از مؤسسه‌ی اپتیک ماکس پلانک در آلمان و آن لوئیلیه از دانشگاه لوند سوئد.

فیزیک اتوثانیه به دانشمندان امکان می‌دهد تا به کوچک‌ترین ذرات در کوتاه‌ترین مقیاس‌های زمانی نگاه کنند. گفتنی است یک اتوثانیه یک کَنتیلیونم ثانیه یا یک‌میلیاردم نانوثانیه است. برندگان نوبل فیزیک امسال همگی با ابداع آزمایش‌هایی نوین، پالس‌های لیزر فوق‌ کوتاهی را تولید کردند که می‌توانند برای کاوش جهان ما در کوچک‌ترین مقیاس‌ها به‌کار روند.

امروز سه‌شنبه، آکادمی سلطنتی علوم سوئد در استکهلم اسامی برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۳ را اعلام کرد. برندگان نوبل جایزه‌ای به‌ارزش ۱۱ میلیون کرون سوئد (یک‌میلیون دلار آمریکا) را با یکدیگر سهیم می‌شوند.

لوئیلیه در حال تدریس در کلاس بود که از‌طریق تماس تلفنی از برنده‌شدن خود مطلع شد. او در کنفرانس مطبوعاتی پس از اعلام جایزه گفت: «پشت‌سرگذاشتن نیم‌ساعت آخر تدریس برایم بسیار سخت بود. همان‌طور‌که می‌دانید، زنان زیادی وجود ندارند که این جایزه را به‌دست آورده‌اند؛ درنتیجه، اتفاقی بسیار بسیار خاص است.»

اوا اولسون، رئیس کمیته فیزیک نوبل، در بیانیه‌ی اعلام برندگان گفت: «توانایی تولید اتوثانیه‌های نور دریچه را به‌سمت مقیاس زمانی بسیار کوچک و جهان الکترون‌ها گشوده است. در سال ۱۹۲۵، ورنر هایزنبرگ استدلال کرد که امکان مشاهده‌ی این جهان وجود ندارد؛ اما به‌لطف فیزیک اتوثانیه، وضعیت شروع به تغییر کرده است.»