لطفاً مدیر نشوید! (مگر اینکه بتوانید به این ۱۰ سؤال پاسخ «بله» بدهید)

اگر بهره هوشی و آی‌کیو، با تواناییِ یادگیری مشخص شود، کنجکاوی، تمایل به یادگیری است، نیرویی که جست‌وجو، پرسش و فروتنی لازم برای گفتن «نمی‌دانم» را زنده نگه می‌دارد. کنجکاوی، خود هوش را نیز تقویت می‌کند، زیرا شما را به سمت کسب دانشی سوق می‌دهد که قبلاً نداشتید. مطالعات فراتحلیلی نشان داده‌اند که افرادی که سطح کنجکاوی بالاتری دارند، معمولاً رهبران مؤثرتری از آب درمی‌آیند.

پارادوکس جالب اینکه کنجکاوی با افزایش سن و تخصص کاهش می‌یابد. هرچه مسن‌تر می‌شویم، بیشتر وسوسه می‌شویم که به‌جای زیرسؤال‌بردن دانسته‌هایمان، به آن‌ها تکیه کنیم. اما بهترین رهبران در برابر این وسوسه مقاومت می‌کنند. آن‌ها حتی وقتی پاسخ‌ها را می‌دانند، باز هم سؤال می‌پرسند.

این پرسش شاید بدیهی به نظر برسد، اما در عمل، کمتر کسی به آن توجه می‌کند. رهبری بدون درستکاری نه‌فقط ناکارآمد، بلکه خطرناک است. درستکاری به معنای هرگز اشتباه‌نکردن نیست، بلکه یعنی یک قطب‌نمای اخلاقی داشته باشید. یعنی پایبندی به ارزش‌های نوع‌دوستانه و از همه مهم‌تر خویشتن‌داری: توانایی مقاومت در برابر وسوسه‌ها، پرهیز از سوءاستفاده از قدرت، و اتخاذ تصمیم‌هایی که به نفع جمع باشند، نه فرد.

تاریخ پر است از رهبرانی که در این آزمون مردود شده‌اند؛ از رسوایی‌های شرکتی مثل «انرون» گرفته تا سیاست‌مدارانی که با ثروت‌اندوزی شخصی، ملت خود را ویران کردند. نبودِ درستکاری شاید جلوی بالارفتن از نردبان قدرت را نگیرد، اما بی‌تردید تعیین می‌کند سقوط افراد چطور به یاد آورده شود.

فروتنی، راز دست‌کم گرفته شده رهبری است. به این معنی که بدانید چه چیزهایی را نمی‌دانید، بتوانید از خودتان انتقاد کنید و وقتی اشتباهتان ثابت شد، آن را بپذیرید. یعنی تواناییِ گردآوردن افرادی باهوش‌تر از خودتان در زمینه‌های مختلف، بدون آنکه تهدیدی از جانب آن‌ها از حس کنید.

ما رهبران فروتن را دقیقاً به این دلیل تحسین می‌کنیم که کمیاب‌اند. سیاستمداری که اشتباه خود را می‌پذیرد، تازه و صادق به نظر می‌رسد، چون استثناست. مدیرعامل‌هایی که به‌جای ستایش خود، از تیمشان قدردانی می‌کند، متفاوت و برجسته، چون غیرمعمول‌اند. فروتنی ضعف نیست؛ قدرتی پایدار است که دستکم گرفته می‌شود. بدون آن، رهبران دچار توهم می‌شوند، اما با آن، اعتماد می‌آفرینند.

جاه‌طلبی شهرت بدی دارد، اما برای رهبری حیاتی است. رهبران به انگیزه، انرژی و پشتکار نیاز دارند. وجه تمایز اصلی به «انگیزه‌ی افراد» برمی‌گردد: چرا می‌خواهید رهبر شوید؟ اگر جاه‌طلبی‌تان از میل به قدرت، خودنمایی یا خودشیفتگی سرچشمه بگیرد، احتمالاً در این مسیر به دیگران آسیب می‌زنید.

اما نوع درستِ جاه‌طلبی، اجتماعی و سازنده خواهد بود: یعنی میل به بهتر کردن دیگران، خلق تأثیری که از خودت فراتر برود و برجای‌گذاشتن میراثی که واقعاً معنا داشته باشد.