چرا موتورهای این هواپیمای مسافربری بسیار کوچک هستند؟

ایرباس در کنار بویینگ یکی از دو قدرت اصلی صنعت هواپیماهای تجاری به‌حساب می‌آید و ناوگانی متنوع از هواپیماهای مسافربری و باری را در اختیار دارد.

یکی از نمونه‌های شاخص در میان طراحی‌های متفاوت ایرباس، A340 است؛ هواپیمایی که مانند مدل A330 چهار موتور کوچک به‌جای دو موتور بزرگ دارد. دلیل این تصمیم ساده بود: بازار آسیا-اقیانوسیه در دهه‌ی ۹۰ میلادی نسبت‌به هواپیماهای چهارموتوره احساس اطمینان بیشتری داشت، در حالی‌که شرکت‌های آمریکایی بیشتر به هواپیماهای دوموتوره تمایل داشتند.

وجود چهار موتور، خطرات احتمالی از کار افتادن موتور در میانه‌ی مسیر را کاهش می‌داد، به‌ویژه در پروازهای طولانی بر فراز اقیانوس که امکان فرود اضطراری وجود ندارد.

با وجود شباهت ابعادی دو مدل A330 و A340، مدل دوم از حداکثر وزن برخاست (MTOW) بالاتر و مخازن سوخت بزرگ‌تری برخوردار بود که امکان پروازهای طولانی‌تر را فراهم می‌کرد. در آن زمان، استفاده از چهار موتور کوچک اما قابل اعتماد بهترین انتخاب برای ایرباس به نظر می‌رسید؛ اما همین طراحی بعدها به ضعف تجاری A340 تبدیل شد.

ایرباس هنگام طراحی این دو مدل، به‌خوبی می‌دانست که با دو بازار متفاوت روبه‌رو است. بازار آمریکا ترجیح می‌داد برای پروازهای بین‌قاره‌ای از هواپیماهای دوموتوره استفاده کند؛ اما مشتریان آسیایی به‌دنبال هواپیماهایی بودند که بتوانند با اطمینان از روی اقیانوس آرام عبور کنند.

در آن زمان قوانین پرواز اجازه نمی‌داد هواپیماهای دوموتوره از مسیرهایی با فاصله‌ی بیش از ۶۰ دقیقه تا نزدیک‌ترین فرودگاه عبور کنند؛ بنابراین هواپیماهای دوربرد باید از چهار موتور و ظرفیت سوخت بالایی بهره می‌بردند تا بدون توقف برای سوخت‌گیری بتوانند مسیرهای طولانی را طی کنند.

استفاده از چهار موتور، بیشترین سطح ایمنی را ایجاد می‌کرد؛ به‌طوری که در صورت خرابی یک موتور، تنها ۲۵ درصد از توان پرواز از دست می‌رفت، نه ۵۰ درصد.

A340 از نظر برد پروازی بهتر از A330 بود و وزن بیشتری داشت؛ چون مخازن سوخت بزرگ‌تر و سامانه‌ی ارابه‌ی فرود مرکزی اضافه به آن افزوده شده بود. چهار موتور کوچک با رانشی مشابه موتورهای بزرگ‌تر A330، به A340 امکان پرواز ایمن در مسیرهای بین‌قاره‌ای را می‌داد.

مصرف سوخت بالا، هزینه‌ی نگهداری بیشتر و افزایش پیچیدگی فنی باعث شد بهره‌برداری از A340 برای شرکت‌های هواپیمایی به‌صرفه نباشد. در همین زمان فناوری هواپیماهای دوموتوره پیشرفت کرد و قوانین پروازی جدید، محدودیت پرواز بر فراز اقیانوس‌ها را برای این هواپیماها برداشت. نتیجه روشن بود: دیگر نیازی به چهار موتور نبود.

با وجود جایگاه تاریخی A340، تنها هفت شرکت هواپیمایی در جهان از ۴۹ فروند از این مدل استفاده می‌کنند؛ عددی که نشان می‌دهد این هواپیما با وجود طراحی جاه‌طلبانه‌اش، در رقابت با نسل جدید هواپیماهای کارآمدتر، میدان را واگذار کرده است. تولید A340 در سال ۲۰۱۲ خاتمه یافت.