چطور گوشی خود را برای سال‌ها سالم و پرسرعت نگه داریم؟

اگر گوشی هوشمند جدید خریده‌اید، احتمالاً قصد دارید برای چند سال از آن استفاده کنید. طبیعی است که بخواهید دستگاهتان تا حد امکان مثل روز اول سالم و روان بماند. رعایت چند نکته‌ی ساده می‌تواند کمک کند گوشی شما برای مدت طولانی در بهترین وضعیت باقی بماند.

در ادامه به چند نکته‌ی مهم برای نگه‌داری طولانی‌مدت از گوشی‌های هوشمند اشاره می‌کنیم.

بیشتر گوشی‌های هوشمند امروزی ازجمله آیفون ۱۷، بدنه‌ای مقاوم با ترکیب شیشه‌ی سرامیک شیلد و آلومینیوم دارند. این مواد، دوام گوشی را افزایش داده‌اند اما به معنای ضدضربه بودن کامل دستگاه نیستند.

اگر گوشی روی سطح سخت و نوک‌تیز مثل لبه‌ی پله بیفتد، احتمال شکستن شیشه‌ی جلو یا پشت دستگاه بسیار زیاد است. در بسیاری از موارد گوشی افراد از دست آن‌ها می‌افتد و به زمین برخورد می‌کند که نتیجه‌ی آن معمولاً شکستن قاب پشتی خواهد بود. البته می‌توان با خرید قاب محافظ نسبتاً ارزان‌قیمت تا حد زیادی جلوی این اتفاق را گرفت.

محافظ صفحه نیز اهمیت زیادی دارد. این لایه علاوه‌بر کاهش آسیب ناشی از افتادن گوشی، از خط‌وخش‌هایی که در اثر تماس با اشیای فلزی مثل کلید یا سکه در جیب ایجاد می‌شود، جلوگیری می‌کند.

به‌طور کلی، اگر می‌خواهید گوشی‌تان سال‌ها بدون مشکل و با ظاهر مناسب باقی بماند، استفاده از قاب و گلس محافظ ضروری است.

هیچ باتری گوشی هوشمندی عمر همیشگی ندارد و پس از مدتی کارایی آن کاهش می‌یابد. نشانه‌های رایج این موضوع شامل کاهش شارژدهی، داغ شدن بیش‌ازحد و طولانی شدن زمان شارژ است.

برای بررسی وضعیت باتری آیفون کافی است وارد بخش Settings > Battery > Battery Health شوید. در گوشی‌های اندرویدی غیر از سری گلکسی سامسونگ، باید از اپلیکیشن‌های متفرقه مثل DevCheck استفاده کنید.

اگر سلامت باتری آیفون به زیر ۸۰ درصد برسد یا در اپلیکیشن DevCheck وضعیت باتری Bad نمایش داده شود، وقت تعویض فرا رسیده است. این کار بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از خرید گوشی جدید خواهد بود. مثلاً تعویض باتری گلکسی S24 حدود ۸۹ دلار هزینه دارد، درحالی‌که خرید گلکسی S25 نزدیک به ۷۰۰ دلار تمام می‌شود.

بعد از تعویض باتری، مشکلات مربوط به شارژ و داغ شدن گوشی به‌طور کامل برطرف خواهند شد.

تمام گوشی‌ها درگاه شارژ دارند و بعضی مدل‌ها مثل ROG Phone 9 Pro ایسوس حتی پورت ۳٫۵ میلی‌متری هدفون هم ارائه می‌دهند. با گذشت زمان، گردوغبار و ذرات ریز داخل این پورت‌ها جمع می‌شود و اتصال شارژر یا هدفون را دچار مشکل می‌کند.

برای مثال، پر شدن درگاه شارژ از ذرات، موجب قطع‌ و وصلی هنگام شارژ یا حتی شارژ نشدن گوشی می‌شود. اگر با چنین مشکلی روبه‌رو شدید، ابتدا پورت‌ها را بررسی کنید. می‌توانید با چراغ‌قوه‌ی گوشی دیگر داخل آن را ببینید و در صورت وجود گردوغبار، با اسپری هوای فشرده تمیزش کنید.

همچنین می‌توانید با خلال‌دندان پرزهای گیرکرده در پورت دستگاه را به‌آرامی خارج کنید، اما باید بسیار محتاط باشید تا به پورت آسیب نزنید. بهتر است هر چند هفته یک‌بار پورت‌ها را تمیز کنید تا هیچ اختلالی در شارژ یا اتصال هدفون رخ ندهد.

گوشی‌های آیفون و اندروید هر دو میلیون‌ها اپلیکیشن در فروشگاه‌های خود دارند. نصب هر برنامه‌ای می‌تواند وسوسه‌کننده باشد، اما نباید فراموش کرد که این اپلیکیشن‌ها بخش قابل‌ توجهی از فضای ذخیره‌سازی گوشی شما را اشغال می‌کنند. اگر عادت داشته باشید مرتب برنامه‌های جدید نصب کنید و اپ‌های قدیمی را نگه‌ دارید، دیر یا زود فضای ذخیره‌سازی گوشی پر می‌شود و دیگر جایی برای اپلیکیشن‌های جدید باقی نمی‌ماند.

کمبود حافظه فقط جلوی نصب اپلیکیشن‌های جدید را نمی‌گیرد، بلکه می‌تواند باعث افت عملکرد کلی گوشی شود. امکان دارد اجرای برنامه‌ها بیش از حد طول بکشد یا شارژ باتری سریع‌تر از قبل تخلیه شود. این موضوع فقط به اپلیکیشن‌ها محدود نمی‌شود. گالری عکس و اپلیکیشن مدیریت فایل نیز به‌سرعت پر از تصاویر، ویدیوها و فایل‌هایی می‌شوند که شاید هیچ‌وقت به آن‌ها نیاز نداشته باشید. باقی ماندن داده‌های یادشده هم فضای ذخیره‌سازی را اشغال می‌کند و هم می‌تواند سرعت دستگاه را پایین بیاورد.

راهکار ساده این است که هر چند وقت یک‌بار اپلیکیشن‌ها و فایل‌های گوشی را بررسی و موارد غیرضروری را پاک کنید. اگر نمی‌خواهید بعضی فایل‌ها را برای همیشه از دست بدهید، می‌توانید آن‌ها را در سرویس‌های ابری آپلود کنید و فضای ذخیره‌سازی گوشی را برای فایل‌ها و اپلیکیشن‌های جدید آزاد نگه دارید.

در بیشتر مواقع توصیه می‌شود گوشی خود را به جدیدترین نسخه‌ی نرم‌افزار به‌روزرسانی کنید، اما این کار همیشه بهترین انتخاب نیست. اگر از گوشی جدید مثل گلکسی S25 استفاده می‌کنید، آپدیت‌های نرم‌افزاری می‌توانند امنیت بیشتر، بهبود عملکرد و ویژگی‌های تازه را برایتان به همراه داشته باشند؛ اما برای گوشی‌های قدیمی‌تر مانند گلکسی S21، نصب نسخه‌های جدید سیستم‌عامل می‌تواند نتیجه‌ای برعکس داشته باشد.

عکاس: حمید طاووسی / نیوزلن

به‌ عنوان نمونه، بسیاری از کاربران S21 پس از نصب آخرین نسخه‌ی One UI با کندی و لگ‌های آزاردهنده مواجه شدند. یکی از دلایل اصلی این اتفاق، چیزی است که به آن «کهنه‌سازی برنامه‌ریزی‌شده» یا Planned Obsolescence می‌گویند؛ سیاستی که طی آن برخی شرکت‌ها عمداً عملکرد گوشی‌های قدیمی را با آپدیت‌ها کاهش می‌دهند تا کاربران را به خرید مدل‌های جدیدتر ترغیب کنند؛ اپل نیز چند سال پیش در آمریکا به‌دلیل کاهش عمدی سرعت آیفون‌های قدیمی، به پرداخت جریمه‌ی ۵۰۰ میلیون دلاری محکوم شد.

علاوه‌براین، ویژگی‌های جدیدی که همراه با آپدیت‌ها منتشر می‌شوند، به منابع سخت‌افزاری بیشتری نسبت به قابلیت‌های قدیمی‌تر نیاز دارند. برای مثال، One UI 7 شامل قابلیت‌های هوش مصنوعی مثل Gemini Live و جست‌وجوی پیشرفته در گالری است. اجرای چنین قابلیت‌هایی روی دستگاهی نزدیک به پنج سال عمر مانند S21 نه‌تنها کارایی چندانی ندارد، بلکه بیشتر منابع گوشی را درگیر می‌کند و باعث بروز مشکلاتی مثل لگ و کاهش سرعت کلی می‌شود. البته این بدان معنا نیست که هیچ‌وقت نباید گوشی را آپدیت کنید. اگر دستگاهی قدیمی دارید، توصیه می‌شود فقط زمانی به‌روزرسانی را نصب کنید که با مشکلی در گوشی روبه‌رو می‌شوید و احتمال می‌دهید آپدیت بتواند آن را برطرف کند.

با وجود قدیمی شدن، جیلبریک آیفون یا روت کردن گوشی‌های اندرویدی همچنان میان برخی کاربران محبوب است. این‌ کار به شما اجازه می‌دهد به قابلیت‌های پیشرفته و دسترسی‌های سیستمی گوشی دست پیدا کنید. برای مثال، با روت کردن می‌توانید جزئیات بیشتری از وضعیت باتری دستگاه مشاهده کنید.

شاید در نگاه اول روت یا جیلبریک کردن ایده‌ی خوبی به‌نظر برسد، اما واقعیت کاملاً برعکس است. این‌ کار هرچند برخی از قابلیت‌های مخفی گوشی را آزاد می‌کند، اما هم‌زمان امنیت دستگاه را به‌شدت کاهش می‌دهد. بدافزارها می‌توانند از سطح دسترسی مدیریتی (Administrator) برای تغییر فایل‌های سیستمی استفاده و گوشی را به‌طور جدی آسیب‌پذیر کنند.

علاوه‌براین، بیشتر شرکت‌های سازنده مانند گوگل، گوشی‌های روت‌شده را از گارانتی رسمی خارج می‌کنند. به‌بیان دیگر در صورت بروز مشکل، هزینه‌ی تعمیر به عهده‌ی کاربر خواهد بود. بنابراین اگر به امنیت و دوام گوشی خود اهمیت می‌دهید، بهتر است سراغ روت یا جیلبریک نروید.

آخرین توصیه، عادت ساده‌ای است که بسیاری از کاربران آن را نادیده می‌گیرند؛ ری‌استارت منظم گوشی. شاید این‌ کار بی‌اهمیت به‌نظر برسد، اما درواقع مزایای زیادی دارد. حتی آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) نیز ری‌استارت کردن گوشی را یکی از اقدامات ضروری برای افزایش امنیت دستگاه معرفی می‌کند.

یکی از مهم‌ترین مزایا، افزایش سرعت عملکرد گوشی است. وقتی گوشی برای مدت طولانی (مثلاً ۷ تا ۸ روز) بدون ری‌استارت روشن بماند، حجم زیادی از رم در پس‌زمینه اشغال می‌شود و همین مسئله باعث لگ یا کندی عملکرد می‌شود. ری‌استارت ساده می‌تواند این مشکل را برطرف کند.

مزیت دیگر ری‌استارت، پاک‌سازی حفره‌ها و کدهای مخربی است که امکان دارد از طرف هکرها روی گوشی شما قرار گرفته باشند. با ری‌استارت منظم، احتمال موفقیت حملات سایبری به‌شدت کاهش پیدا می‌کند.

اما هرچند وقت یک‌بار باید گوشی را ری‌استارت کرد؟ پاسخ به مدل دستگاه بستگی دارد. اگر گوشی جدیدی مثل آیفون ۱۷ یا گلکسی S25 دارید که پردازنده‌ی سریع و جدیدترین وصله‌های امنیتی را دریافت می‌کند، ری‌استارت ماهی یک‌بار کافی است. اگر گوشی قدیمی‌تری مانند آیفون XR یا گلکسی S21 دارید، بهتر است هفته‌ای یک‌بار این‌ کار را انجام دهید تا دستگاه سال‌های بیشتری در شرایط مطلوب باقی بماند.

امروزه بیشتر گوشی‌ها با امنیت بالا، پردازنده‌ی سریع و فضای ذخیره‌سازی مناسب عرضه می‌شوند و معمولاً تا ۳ یا ۴ سال نیازی به ارتقاء پیدا نمی‌کنند. بااین‌حال، اگر می‌خواهید عمر دستگاهتان بیشتر شود، رعایت نکات ساده‌ای مثل استفاده از قاب محافظ، تعویض به‌موقع باتری، پاک‌سازی فایل‌های اضافی و ری‌استارت منظم می‌تواند تفاوت چشمگیری در تجربه‌ی کاربری شما ایجاد کند.