وزیر علوم: پژوهشگران به دلیل مشکلات معیشتی و کمبود امکانات مهاجرت می‌کنند
وزیر علوم: پژوهشگران به دلیل مشکلات معیشتی و کمبود امکانات مهاجرت می‌کنند
مهاجرت پژوهشگران ایرانی همچنان به‌عنوان یکی از چالش‌های جدی حوزه علم و فناوری کشور مطرح است. حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در نشست خبری امروز (شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۴) بر این موضوع تأکید کرد و گفت کاهش بودجه و ضعف امکانات پژوهشی، نه‌تنها آینده علمی کشور را تهدید می‌کند بلکه به‌طور مستقیم منجر به خروج محققان از ایران می‌شود.
او یادآور شد که اگرچه علاقه و عشق پژوهشگران به فعالیت‌های علمی پابرجاست، اما فشار معیشتی و نبود شرایط مناسب کاری، تصمیم به مهاجرت را برای بسیاری از آن‌ها اجتناب‌ناپذیر کرده است.
وزیر علوم همچنین به کاهش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی اشاره کرد و گفت که این عدد در ایران حدود نیم درصد است، در حالی که میانگین جهانی نزدیک به ۱۰ درصد برآورد می‌شود. او تأکید کرد که سرمایه‌گذاری در پژوهش، نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای رشد اقتصادی و امنیت ملی کشور است.
سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی در ایران نیم درصد است
به گفته سیمایی صراف، «یکی از دلایل اصلی مهاجرت، مشکلات اقتصادی و معیشتی است. پژوهشگران نیز زندگی شخصی دارند و حمایت‌های فعلی پاسخگوی نیازهای آن‌ها نیست».
او در ادامه اضافه کرد: «منزلت اجتماعی استادان و پژوهشگران به‌طور کامل رعایت نشده و همین موضوع موجب می‌شود اثرگذاری اجتماعی خود را کمتر احساس کنند».
وزیر علوم تاکید کرد که نبود امکانات پژوهشی به‌ویژه آزمایشگاه‌های مدرن، از دیگر عوامل جدی مهاجرت است. سیمایی صراف در ادامه از برنامه‌هایی برای بهبود این شرایط خبر داد و گفت:
تا کنون چند تفاهم‌نامه برای احداث آزمایشگاه‌های ملی و مرجع امضا شده است. بخش مهمی از منابع این پروژه‌ها توسط معاونت علمی و بخشی دیگر توسط دانشگاه‌ها تأمین خواهد شد تا آزمایشگاه‌های جدید ایجاد شوند. امیدواریم این اقدامات سهمی در کاهش عوامل مهاجرت داشته باشد.
– حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
سهم نیم درصدی پژوهش از GDP
وزیر علوم تاکید کرد که سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی (GDP) در کشور تنها حدود نیم درصد است؛ در حالی که طبق قانون برنامه باید به ۲ درصد برسد و میانگین جهانی نزدیک به ۱۰ درصد است. برای مقایسه، در کشوری مانند کره‌جنوبی سهم پژوهش از GDP به ۲۹ درصد می‌رسد.
سرمایه‌گذاری در پژوهش و فناوری یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است
افزون بر این، تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها عدد پایین‌تری دارد. بنابراین سرمایه‌گذاری در پژوهش و فناوری یک انتخاب نیست که بتوان آن را با هزینه–فایده مقایسه کرد؛ بلکه ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
سیمایی صراف هشدار داد که بودجه آموزش عالی از سال ۱۳۹۶ تا کنون به‌شدت کاهش یافته است و بودجه آن از ۳.۲ درصد اعتبارات هزینه‌ای دولت به حدود ۲ درصد رسیده است. این در حالی است که مأموریت‌ها و مسئولیت‌ها افزایش یافته‌اند:
بسیاری از کشورها توسعه خود را از مسیر دانشگاه و آموزش آغاز کرده‌اند و تردیدی نیست که ما هم باید در حوزه فناوری و زنجیره ارزش علم سرمایه‌گذاری جدی‌تری داشته باشیم.
– حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
بودجه آموزش عالی از ۳.۲ به ۲ درصد کاهش یافته است
او یادآور شد که در ابتدای مسئولیتش بودجه معاونت فناوری تنها ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که اکنون ۶ برابر شده است، اما همچنان کافی نیست. به گفته او، وزارت علوم برای جبران این کمبود به سراغ منابع جدید رفته و توافق‌های متعددی با صندوق توسعه ملی، هلدینگ خلیج فارس، فولاد مبارکه و ستاد اجرایی فرمان امام انجام داده است.
مکانیزم ماشه و تأثیر آن بر علم
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در بخش دیگری از سخنانش به تحریم‌ها و مکانیسم ماشه اشاره کرد. او گفت:
طبق مقررات بین‌المللی، این مکانیزم نباید بر حوزه علم و فناوری اثر بگذارد. اما در عمل شاهد توسعه تحریم‌ها به این حوزه بوده‌ایم.
– حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
به باور او، شدت تحریم‌های آمریکا و اروپا به‌حدی بالاست که احتمالاً تحریم‌های شورای امنیت تأثیر چندانی بیشتر از آن نخواهد داشت.
سیمایی صراف در پایان تأکید کرد: «کشور ما از ابتدای انقلاب با محدودیت‌های اقتصادی روبه‌رو بوده است؛ در ابتدا محاصره اقتصادی و حالا تحریم. این شرایط تجربه خاصی برای ما ایجاد کرده است، اما به معنای استقبال از تحریم‌ها نیست. وزارت امور خارجه و شورای عالی امنیت ملی هم تلاش خود را برای لغو تحریم‌ها ادامه می‌دهند.»
منبع : زومیت
