چه کسی تلویزیون‌های دوو و اسنوا را از کار انداخت؟ گروکشی شرکت چینی علیه شریک ایرانی

به‌نظر می‌رسد ماجرای از کار افتادن تلویزیون‌های اسنوا و دوو، تلاشی از سوی شریک چینی برای وادار کردن گروه انتخاب به بازگشت به قرارداد همکاری قبلی باشد؛ قراردادی که پس از توسعه‌ی لانچر بومی از سوی طرف ایرانی، کنار گذاشته شده بود.

 به گزارش نیوزلن، از روز جمعه سوم مرداد هر کسی تلویزیون اسمارت اسنوا یا دووی خود را آپدیت کرد با صفحه‌ی آبی یا مشکی ثابتی روی نمایشگر تلویزیون روبه‌رو شد. علت این اختلال چه بود؟ بررسی نیوزلن نشان می‌دهد این ماجرا ناشی از اختلاف گروه انتخاب با یک قطعه‌ساز چینی به‌نام KTC است. اختلاف بر سر چه چیزی؟

بررسی‌های نیوزلن از کارشناسان نشان می‌دهد که احتمالا منشأ اختلال گسترده‌ی تلویزیون‌های اسنوا و دوو به اختلاف میان گروه انتخاب و شرکت چینی KTC، یکی از تأمین‌کنندگان قطعات و نرم‌افزار، بازمی‌گردد. این اختلاف از یک سو ریشه در مسائل مالی دارد و از سوی دیگر، به تصمیم گروه انتخاب برای قطع همکاری با شرکت چینی و توسعه‌ی لانچر بومی خود مرتبط است.

همین تصمیم منجر می‌شود شرکت چینی با آپدیتی جدید به‌همراه یک بدافزار دسترسی ما به تلویزیون‌هایمان را قطع کند. این‌ها توضیحاتی است که احسان فدایی، کارشناس لوازم خانگی و چند منبع دیگر به نیوزلن می‌دهند.

منابع مختلف به نیوزلن می‌گویند که شرکت KTC تامین‌کننده‌ی قطعات بسیاری از تلویزیون‌های ایرانی به‌شمار می‌آید و این احتمالا ترسناک‌ترین قسمت ماجراست؛ البته به‌نظر می‌رسد هنوز خطری دیگر برندهای ایرانی را تهدید نمی‌کند؛ اما شنیده‌ها حاکی از رایزنی برند انتخاب با وزارت صمت برای قطع سرور آن‌ها هستند تا KTC دیگر به‌روزرسانی نکند؛ بدین‌ترتیب دسترسی اینترنت تلویزیون‌های باقی شرکت‌های ایرانی هم که از همین شرکت خدمات دریافت می‌کنند، قطع خواهد شد؛ البته این موضوع فعلا در هاله‌ای از ابهام است.

تلویزیون‌های ایرانی قطعاتی مثل پنل، اوپن‌سل و اصطلاحاً برنامه‌هایی که روی این سخت‌افزار باید سینک شود تا یک صفحه‌ی نمایشگر بالا بیاید از کشور چین تامین می‌کنند. مجموعه‌ی اسنوا و دوو هم شریکی در چین دارند که بخش نرم‌افزار و سخت‌افزار خود را از آن‌ها تامین می‌کردند.

– احسان فدایی، کارشناس حوزه لوازم خانگی

به‌گفته‌ی فدایی در سال‌های اخیر، برخی از برندهای بزرگ مانند ال‌جی و سامسونگ متهم به جمع‌آوری داده‌های مصرف‌کننده و انتقال آن‌ها به سرورهایی شده‌اند که بعضاً در اختیار مجموعه‌هایی تجاری یا حتی دولتی قرار می‌گرفتند. به همین دلیل، شرکت‌ها برای افزایش کنترل بر داده‌ها و ارتقای امنیت اطلاعات کاربران خود، به سمت توسعه‌ی لانچر اختصاصی حرکت می‌کردند.

لانچرها که به‌نوعی رابط اصلی سیستم‌عامل تلویزیون هوشمند محسوب می‌شوند، می‌توانند داده‌های دقیق و متنوعی از رفتار کاربران مانند کانال‌های محبوب، مدت تماشای محتوا، ترجیحات کاربری و تعاملات نرم‌افزاری را ذخیره و تحلیل کنند. این داده‌ها در نهایت به پایگاه‌داده‌هایی منتقل می‌شوند که محل ذخیره‌سازی آن‌ها، در بسیاری از برندهای ایرانی، داخل چین قرار دارد. حالا این ماجرا چطور به اختلافی تا این حد گسترده منجر شد؟

به گفته‌ی احسان فدایی، دیتابیس همه‌ی تلویزیون‌های ایرانی در چین است. او می‌گوید: «در سال‌های اخیر برخی شرکت‌های ایرانی تلاش کردند تا این لانچر و در نتیجه سرورها را به داخل کشور منتقل کنند. لانچر هما هم به‌عنوان پلتفرم رابط کاربری داخلی گروه انتخاب توسعه داده شده بود.» توسعه‌دادن یک نرم‌افزار بومی و جداسازی ایران از این شرکت تبدیل به بهانه‌ای برای اختلاف‌های بعدی می‌شود.

«کاربرانی که براساس این پیام، تلویزیون خود را به‌روزرسانی کردند، با مشکل جدی مواجه شدند: دستگاه فکتوری‌ریست، داده‌ها پاک و در بسیاری از موارد صفحه‌ی تلویزیون سیاه یا از دسترس خارج شد.»

در حال حاضر، به کاربران توصیه شده است که تلویزیون‌شان را به اینترنت وصل نکنند و هیچ آپدیتی انجام ندهند تا زمانی که تیم تحقیق و توسعه‌ی گروه انتخاب، بتواند با توسعه‌ی یک آپدیت مستقل، مشکل را از داخل حل کند.

با این که برخی مصرف‌کنندگان نگران یخچال و دیگر لوازم‌خانگی اسنوا و دوو بودند؛ اما این لوازم ارتباطی با پرونده‌ی تلویزیون ندارند و اگر با مشکلی در آن‌ها روبه‌رو شدید احتمالا ناشی از نوسان برق است. فدایی با اشاره به این موضوع می‌گوید:

گروه انتخاب مجبور است که به گونه‌ای با آپدیت داخلی این موضوع را حل کند. اگر نکند شریک چینی تا چند روز دیگر دوباره با شیطنت دیگری کار دیگری خواهد کرد.

– احسان فدایی، کارشناس حوزه لوازم خانگی

گروه انتخاب در این رابطه مصاحبه نکرد و فقط تاکید کرد که حجم حمله بسیار گسترده بوده است. گفت‌وگو با برخی از شعب اسنوا نشان می‌دهد که با دو اختلال روبه‌رو بوده‌ایم:

• ظاهر شدن لوگو و بعد خاموش شدن تصویر
• ظاهر شدن یک صفحه‌ی سیاه

اگر در دسته‌ی دوم قرار دارید حتما باید با ۱۶۹۹ تماس بگیرید تا تلویزیون با حضور تکنسین تعمیر شود. یکی از اعضای تیم اسنوا می‌گوید: «پیشنهاد ما این است که به جای دستکاری تلویزیون و خارج شدن آن از گارانتی صبر کنید تا تکنسین تلویزیون را تعمیر کند.»

با این حال نمایندگی‌های اسنوا در برخی از استان‌ها نوشته‌اند که از دکمه‌ی پشت تلویزیون (Joystick) وارد منوی تنظیمات شوید و با ریست‌کردن و سپس کانال‌یابی مجدد تلویزیون را به حالت قبل برگردانید. تاکید گروه انتخاب این است که فعلا به اینترنت وصل نشوید تا تلویزیون شما کار کند.

احسان فدایی تأکید می‌کند که ساخت لانچر داخلی اقدامی درست و ضروری بوده است؛ اما ضعف در پیش‌بینی واکنش شریک خارجی، نداشتن پروتکل مدیریت بحران و عدم کنترل کامل بر زیرساخت‌های نرم‌افزاری، باعث شد این اقدام ملی به چالشی بزرگ بدل شود.

این اتفاق نشان داد که خودکفایی در تولید یخچال و لاستیک دور یخچال، کافی نیست. در عصر اقتصاد داده، اگر کشوری به دنبال استقلال صنعتی واقعی است، باید در حوزه‌ی نرم‌افزار، پلتفرم و مالکیت داده هم استقلال داشته باشد. اگر صرفاً به سخت‌افزار بچسبیم و از استراتژی‌های اطلاعاتی غفلت کنیم، در بزنگاه‌ها دچار بحران‌های مشابه می‌شویم.

– احسان فدایی، کارشناس لوازم خانگی

فدایی برای توضیح ریشه‌های ارتباط ایران و چین در تولید لوازم خانگی تاکید می‌کند که کلاً نه در ایران که در بخش عمده‌ای از کشورهای دنیا تلویزیون جزو محصولاتی است که ارزش اقتصادی این را ندارد که یک شرکت همه‌ی قطعات آن را تولید کند.

شرکت‌های چینی معمولا خیلی قابل اعتماد نیستند. به هر حال شرکتی که حاضر می‌شود تحریم‌ها را به جان بخرد قطعا تامین‌کننده مجموعه‌های معتبر دنیا نمی‌تواند باشد. این همان خطری بود که بیخ گوش لوازم خانگی کشور ما بود.

– احسان فدایی، کارشناس لوازم خانگی

با گذشت پنج روز از آغاز ماجرا و افزایش تعداد کاربران با تلویزیون‌های آسیب‌دیده، همچنان مشکل به‌طور کامل برطرف نشده؛ ظهر امروز گروه انتخاب با صدور بیانیه‌ای ضمن تأکید بر این که اختلالات ناشی از ناهماهنگی و مشکلات بسترهای ارتباطی است و ارتباطی با کیفیت سخت‌افزاری دستگاه‌ها ندارد، اعلام کرد: «مشکل پیش آمده برای تلویزیون‌های اسمارت اسنوا و دوو مسئله‌ی فنی است و حداکثر تا ۴۸ ساعت آینده رفع خواهد شد.»