شمارش معکوس تا شکست توافق پاریس؛ زمین به‌زودی وارد منطقه قرمز اقلیمی می‌شود
شمارش معکوس تا شکست توافق پاریس؛ زمین به‌زودی وارد منطقه قرمز اقلیمی می‌شود
گرمایش زمین دیگر چشم‌اندازی دور نیست؛ ما دقیقاً سه سال تا عبور از مرز خطرناک ۱٫۵ درجه سانتی‌گراد فاصله داریم، نقطه‌ای که پیامدهای آن مانند موج‌های گرمای کشنده، خشکسالی‌های بی‌سابقه و ذوب گسترده‌ی یخ‌های قطبی، زندگی میلیاردها نفر را تهدید می‌کند.
دانشمندان در گزارش تازه‌ای هشدار داده‌اند که انتشار بی‌سابقه‌ی گازهای گلخانه‌ای، ممکن است تا سه سال دیگر، بودجه‌ی کربن زمین را به‌پایان برساند. این اتفاق عبور از مرز نمادین ۱٫۵ درجه‌ی سانتی‌گرادی گرمایش زمین را محتمل‌تر از همیشه می‌سازد.
به‌گزارش لایوساینس، بر اساس داده‌های موجود، دمای زمین نسبت به دوران پیشاصنعتی حدود ۱٫۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد افزایش یافته و این روند با سرعت ۰٫۲۷ درجه در هر دهه ادامه دارد. اگر افزایش دما از ۲ سانتی‌گراد درجه عبور کند، احتمال وقوع بحران‌های اقلیمی بازگشت‌ناپذیر مانند امواج گرمای شدید، خشکسالی‌های گسترده و فروپاشی یخ‌های گرینلند و جنوبگان غربی، به‌شدت افزایش می‌یابد.
هدف توافق‌نامه پاریس در آستانه شکست قرار دارد
توافق‌نامه‌ی پاریس که در سال ۲۰۱۵ با امضای حدود ۲۰۰ کشور به تصویب رسید، با هدف حفظ دمای جهانی زیر ۲ درجه سانتی‌گراد و در صورت امکان، در محدوده‌ی ۱٫۵ درجه تنظیم شده بود. اما گزارش جدید که حاصل همکاری بیش از ۶۰ اقلیم‌شناس برجسته است، نشان می‌دهد این هدف در آستانه‌ی شکست قرار دارد. یافته‌ها حاکی از آن است که تنها ۱۳۰ میلیارد تن کربن دی‌اکسید از بودجه‌ی کربنی در دسترس برای حفظ هدف اقلیمی باقی است، درحالی‌که سالانه بیش از ۴۲ میلیارد تن کربن دی‌اکسید منتشر می‌شود.
جوری روگلج، استاد علوم اقلیم در کالج سلطنتی لندن و یکی از نویسندگان گزارش، اعلام کرده است: «فرصت باقی‌مانده برای کنترل گرمایش به‌شدت در حال کاهش است. این روند نه‌تنها روی اکوسیستم‌ها، بلکه بر زندگی روزمره‌ی میلیاردها انسان تأثیر می‌گذارد. هر افزایش جزئی در دما به معنی تشدید رویدادهای آب‌وهوایی شدید است.»
یافته‌های گزارش در ادامه‌ی برآوردهایی قرار می‌گیرد که پیش‌تر منتشر شده بود. به‌عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۰، هیئت بین‌دولتی تغییر اقلیم سازمان ملل بودجه‌ی باقی‌مانده‌ی کربن را حدود ۵۰۰ میلیارد تن تخمین زده بود. اما با توجه به جهش بی‌سابقه‌ی انتشار گازها در سال‌های اخیر و فقدان گزارش جدید تا سال ۲۰۲۹، نویسندگان این گزارش سعی کرده‌اند با بررسی شاخص‌های به‌روز، شکاف موجود را پر کنند.
بیشتر بخوانید
در ارزیابی، ده شاخص کلیدی اقلیمی مانند دمای سطح زمین، فقدان تعادل انرژی، سطح دریا و انتشار خالص گازهای گلخانه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج تحلیل، تصویری نگران‌کننده از وضعیت سیاره ترسیم می‌کند. زمین در مقایسه با دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، با نرخی بیش از دو برابر گرمای بیشتری جذب می‌کند و نسبت به دهه‌ی قبل، ۲۵ درصد سریع‌تر گرما را در خود نگه می‌دارد. سهم عمده‌ی این گرما (حدود ۹۰ درصد) به اقیانوس‌ها منتقل می‌شود و همین مسئله، موجب اختلال در زیست‌بوم‌های دریایی، تسریع ذوب یخ‌ها و افزایش دو برابری سطح دریا نسبت به دهه ۱۹۹۰ شده است.
ایمی سلنگن، اقلیم‌شناس در مؤسسه‌ی تحقیقات دریایی هلند و نویسنده‌ی همکار در پژوهش، می‌گوید: «از ابتدای قرن بیستم، سطح دریا حدود ۲۲۸ میلی‌متر بالا رفته است. شاید این عدد کوچک به‌نظر برسد، اما آثار آن بر مناطق کم‌ارتفاع بسیار شدید است. طوفان‌های ساحلی مخرب‌تر شده‌اند و فرسایش سواحل شدت گرفته است. نکته‌ی مهم این است که افزایش سطح دریا با تأخیر عمل می‌کند، بنابراین حتی اگر امروز اقدامات اساسی انجام شود، افزایش بیشتر سطح دریا در سال‌های آینده ادامه خواهد یافت.»
گرمایش زمین فقط به دریاها محدود نمی‌شود. مطالعات اخیر هشدار داده‌اند که بازده محصولات کشاورزی حیاتی مانند ذرت و گندم، در کشورهایی مانند ایالات متحده، چین و روسیه، تا پایان قرن ممکن است تا ۴۰ درصد کاهش یابد. به‌علاوه، شدت و گستردگی خشکسالی نیز در حال گسترش است. در سال ۲۰۲۲، بیش از ۳۰ درصد خشکی‌های زمین دچار خشکسالی متوسط تا شدید بوده‌اند.
با وجود همه‌ی تهدیدها، هنوز امکان تغییر مسیر وجود دارد. پژوهشگران معتقدند انتشار گازهای گلخانه‌ای ممکن است در همین دهه به اوج برسد و سپس کاهش یابد؛ به‌شرطی که استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی به‌سرعت گسترش یابد و همزمان، میزان انتشار کربن به‌طور جدی کاهش داده شود.
در پایان، روگلج تأکید می‌کند: «این دهه تعیین می‌کند که جهان با چه سرعتی به مرز ۱٫۵ درجه نزدیک می‌شود. برای تحقق اهداف اقلیمی، باید بی‌درنگ دست به‌کار شد.»
گزارش در نشریه Earth System Science Data منتشر شده است.
منبع : زومیت
