راهنمای تخلیه امن خانه در شرایط بحرانی؛ چه باید کرد و چه با خود ببریم؟

در شرایط بحرانی مانند جنگ، اولین و مهم‌ترین گام برای حفظ جان، تصمیم‌گیری بین «پناه گرفتن» و «تخلیه فوری» است. این انتخاب به عواملی مانند نوع تهدید (بمباران یا شیمیایی)، موقعیت مکانی شما و مهم‌تر از همه، دستورالعمل‌های رسمی بستگی دارد. بنابراین، همیشه ابتدا اخبار را از منابع معتبر پیگیری کنید.

دانستن نقاط امن خانه (مانند زیرزمین یا اتاق‌های داخلی بدون پنجره) برای پیدا کردن زمان مناسب برای خروج ایمن یا پناه‌گرفتن طولانی‌مدت حیاتی است؛ اما اگر تصمیمتان را گرفته‌اید و فرصت کوتاهی برای یک خروج امن و برنامه‌ریزی‌شده در اختیار دارید، می‌توانید از این راهنمای گام‌به‌گام کمک بگیرید.

این کار برای جلوگیری از آتش‌سوزی، انفجار یا خرابی لوله‌های آب در غیاب شما حیاتی است. یادتان باشد در شرایط اضطراری، فرصت جست‌وجو و یادگیری وجود ندارد. بنابراین، حتماً از قبل جای شیرهای اصلی (آب و گاز) و کنتور برق را پیدا و با یک علامت، مشخص کنید.

• مکان‌یابی قبلی: شیر اصلی معمولاً در بیرون از ساختمان، کنار کنتور گاز قرار دارد. این شیر یک اهرم دارد که در حالت باز، موازی با لوله است.
• با استفاده از یک آچار مناسب، اهرم را ۹۰ درجه بچرخانید تا عمود بر لوله قرار گیرد. این وضعیت «بسته» است.
• هشدار: وصل مجدد گاز باید فقط توسط متخصصین شرکت گاز انجام شود.

• مکان‌یابی قبلی: جعبه فیوز یا تابلوی اصلی برق را که معمولاً در پارکینگ، زیرزمین یا راهرو قرار دارد، از قبل شناسایی کنید.
• ابتدا تمام فیوزهای فرعی را در حالت خاموش (پایین) قرار دهید. سپس، کلید اصلی (فیوز اصلی) را در وضعیت «خاموش» بگذارید. این کار از آتش‌سوزی ناشی از اتصال کوتاه در سیم‌کشی‌های آسیب‌دیده جلوگیری می‌کند.
• هشدار: به عنوان احتیاط، هنگام کار با تابلو برق از کفش‌های عایق با کف لاستیکی و دستکش خشک استفاده کنید.

• مکان‌یابی قبلی: شیر اصلی قطع آب معمولاً در نقطه ورود لوله اصلی آب به ساختمان قرار دارد. این شیر ممکن است فلکه‌ای (که برای بستن باید در جهت عقربه‌های ساعت چرخانده شود) یا اهرمی (که با چرخش ۹۰ درجه بسته می‌شود) باشد.
• شیر را محکم ببندید تا از آب‌گرفتگی احتمالی در صورت ترکیدگی لوله‌ها جلوگیری شود.

• قفل کردن تمام درها و پنجره‌ها: این یک اقدام امنیتی اولیه برای جلوگیری از سرقت در هرج‌ومرج اولیه است.
• خاموش کردن تمام شعله‌ها: اطمینان حاصل کنید که اجاق گاز، فر، شمع‌ها و شومینه کاملاً خاموش شده‌اند.
• جدا کردن وسایل برقی غیرضروری از پریز: مانند تلویزیون، یخچال، کامپیوتر، مودم و ماشین لباس‌شویی و به خصوص وسایلی که نزدیک مواد قابل اشتعال مانند پرده قرار دارند.
• اگر خروج موقت است و مواد غذایی در یخچال دارید، یخچال را روشن بگذارید؛ در غیر این صورت، مواد فاسد‌شدنی را بیرون آورید و یخچال را خاموش کنید.
• جابه‌جایی مواد آتش‌زا: مواد قابل اشتعال مانند روزنامه، مواد شیمیایی یا قوطی‌های اسپری را از منابع حرارتی و پنجره‌ها دور کنید.
• دور کردن وسایل سنگین از پنجره‌ها: برای کاهش خطر پرتاب شدن بر اثر موج انفجار.
• چسب‌زدن پنجره‌ها: اگر برای تخلیه فرصت کافی ندارید، چسب زدن پنجره‌ها را فراموش کنید. در عوض، پرده‌ها یا کرکره‌ها را بکشید تا هم داخل خانه از دید پنهان بماند و هم در صورت شکستن شیشه، تا حدی جلوی پخش شدن خرده‌شیشه‌ها را بگیرد.

اگر دستور تخلیه صادر شده، اولویت اصلی خروج سریع و امن در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. در این شرایط، حیاتی‌ترین اقدامات برای ایمن‌سازی خانه، قطع‌کردن سریع شیر‌های اصلی و قفل‌کردن درها است. در چنین شرایطی، به‌هیچ‌وجه نباید وقت خود را صرف چسب‌زدن یا پوشاندن یا پنجره‌ها کنید.

اما اگر تا قبل از تخلیه زمان کافی دارید، می‌توانید از الگویی استاندارد برای چسب‌زدن پنجره‌ها استفاده کنید. چسب باعث نمی‌شود که شیشه نشکند، اما در صورت شکستن، تکه‌ها به هم چسبیده باقی می‌مانند و کمتر به سمت داخل پرتاب می‌شوند.

• دو نوار چسب نواری پهن را به‌صورت ضربدر روی سطح شیشه بچسبانید. این ضربدر باید از گوشه به گوشه‌ی پنجره کشیده شود.
• نوارهای چسب را به‌صورت عمودی با فاصله‌ی چند سانتی‌متر از یکدیگر روی تمام عرض شیشه بچسبانید.
• همین کار را به‌صورت افقی تکرار کنید تا یک شبکه‌ی مشبک روی شیشه ایجاد شود. برای استحکام حداکثری، بهتر است انتهای نوارها روی قاب پنجره نیز امتداد یابد و محکم شود.
• فاصله‌ی بین نوارها می‌تواند حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر باشد.

نیوزلن

• برداشتن «کیف‌های نجات» از پیش آماده‌شده: کیف‌هایی را که از قبل آماده کرده‌اید و در محلی با دسترسی آسان (مانند کنار در خروجی) قرار داده‌اید، بردارید.
• برداشتن وسایل باارزش و ضروری در حد امکان (پول نقد، جواهرات، لپ‌تاپ)
• اجرای برنامه ارتباطی خانواده (اولین تماس): اولین تماس یا پیامک را به فرد رابطی که خارج از منطقه‌ی بحران تعیین کرده‌اید، ارسال کنید و اطلاع دهید که در حال تخلیه هستید.
• انتخاب مسیر خروج امن: مسیرهای پرتردد و پناه‌گاه‌دار را در اولویت قرار دهید. مسیرهای جایگزین را نیز در ذهن داشته باشید. از ایستادن زیر تیرهای برق، پل‌ها و ساختمان‌های بلند خودداری کنید.
• اطلاع دادن به دیگران از خروج خود: اگر زمان دارید، به یکی از بستگان یا همسایه‌ها اطلاع دهید که خانه را ترک کرده‌اید و به کجا می‌روید.
• در صورت امکان، روی دیوار جلویی خانه بنویسید: «خارج شده‌ایم» یا «در خانه نیستیم» تا گروه‌های امدادی وقت صرف نکنند.

• آب و تصفیه: حداقل سه تا چهار لیتر آب برای هر نفر به‌ازای هر روز (برای حداقل سه روز) در نظر بگیرید. علاوه بر بطری‌های آب، ابزار تصفیه مانند قرص‌های کلر یا فیلترهای قابل حمل ضروری است.
• غذا (فاسدنشدنی و پرانرژی): غذاهای کنسروی (مانند تن ماهی و لوبیا)، بیسکویت‌های پرکالری، میوه‌های خشک، آجیل و خرما گزینه‌های مناسبی هستند. اولویت با غذاهایی است که نیاز به پخت‌وپز یا یخچال ندارند. دربازکن کنسرو را فراموش نکنید.
• کمک‌های اولیه و دارویی: باند در اندازه‌های مختلف، گاز استریل، پد ضدعفونی‌کننده، چسب زخم و پماد آنتی‌بیوتیک. داروهای مسکن (ایبوپروفن، استامینوفن)، داروی ضداسهال، آنتی‌هیستامین (ضدحساسیت) و ذخیره‌ی حداقل ۷ تا ۱۰ روز از داروهای مصرفی شخصی. قیچی، پنس و یک بسته یخ فوری.
• روشنایی: چراغ قوه‌ی LED یا چراغ پیشانی با باتری‌های اضافه. چراغ پیشانی به‌دلیل آزاد گذاشتن دست‌ها ارجحیت دارد.
• ارتباطات: رادیوی باتری‌خور یا هندلی برای دریافت اخبار. پاوربانک کاملاً شارژشده برای تلفن همراه. سوت برای درخواست کمک.
• ابزار عمومی: چاقوی چندکاره، نوارچسب محکم، طناب مقاوم و کبریت یا فندک ضدآب.
• پناهگاه و گرما: پتوی نجات، کیسه خواب سبک یا پتوی پشمی و بارانی.
• بهداشت و نظافت: دستمال کاغذی، دستمال مرطوب، ژل ضدعفونی‌کننده دست، صابون، مسواک و خمیردندان، لوازم بهداشت زنان و کیسه زباله.
• مدارک حیاتی و پول نقد: یک کیسه‌ی ضدآب حاوی کپی مدارک و مقداری پول نقد.

• شیر خشک، آب استریل و شیشه شیر.
• پوشک، دستمال مرطوب و پماد سوختگی.
• غذای کودک و قاشق.
• یک اسباب‌بازی یا وسیله آرام‌بخش برای حفظ آرامش روانی کودک.

• ذخیره‌ی کافی از تمام داروهای تجویزشده به‌همراه اطلاعات دوز مصرفی.
• عینک و سمعک اضافی به‌همراه باتری.
• فهرستی از شرایط پزشکی، نام پزشکان و حساسیت‌های دارویی.
• وسایل کمکی حرکتی در صورت نیاز.

• غذا و آب: ذخیره‌ی ۳ تا ۷ روزه‌ی غذا در ظرف ضدآب و آب کافی به‌همراه کاسه‌های تاشو.
• حمل‌ونقل: باکس یا کیف حمل محکم و دارای برچسب اطلاعات تماس. قلاده و بند.
• پزشکی: کیت کمک‌های اولیه‌ی مخصوص حیوانات و داروهای خاص آن‌ها.
• مدارک: سوابق واکسیناسیون، اطلاعات میکروچیپ و یک عکس جدید از خود به‌همراه حیوان برای اثبات مالکیت.
• آرامش و بهداشت: اسباب‌بازی یا پتوی مورد علاقه، خاک (برای گربه) و کیسه‌های جمع‌آوری فضولات.