تقلیدکار یا آگاه؛ آیا طوطی‌ها واقعاً می‌فهمند چه می‌گویند؟

پپربرگ می‌گوید گاهی اوقات طوطی‌ها کلمات یا عبارات را به‌درستی به‌کار می‌برند، زیرا آن‌ها موجوداتی بسیار باهوش هستند. برای مثال، طوطی ممکن است یاد بگیرد که وقتی کسی وارد اتاق می‌شود، کلمه «سلام» گفته می‌شود و خودش هم برای خوش‌آمدگویی این کلمه را به کار ببرد. شاید معنای دقیق و عمیق آن را درک نکند، اما صاحبش این رفتار را جالب می‌داند و با توجه و تشویق، آن را تقویت می‌کند. طوطی‌ها پیوند قوی‌ با صاحبان خود برقرار می‌کنند و به واکنش‌های آن‌ها بسیار حساس هستند و به آن پاسخ می‌دهد، بنابراین این چرخه‌ی تقویتی باعث می‌شود طوطی‌ها استفاده درست از کلمات را در موقعیت‌های مناسب بیاموزند.

در مثالی دیگر، پپربرگ توضیح می‌دهد الکس چگونه یاد گرفت بگوید «متاسفم». طوطی‌های خاکستری آفریقایی به بازیگوشی شهرت دارند و الکس بارها اشیای اطراف آزمایشگاه را می‌شکست یا می‌جوید. پپربرگ در کتاب خود با عنوان «الکس و من» (هارپر، ۲۰۰۸) نوشته است وقتی او مدارک مهم را پاره کرد، او ناراحت شد و سرش فریاد کشید.

الکس با گفتن عبارت «متأسفم» واکنش نشان داد. پپربرگ باور داشت الکس این عبارت را از او آموخته بود. مدتی پیش از حادثه پاره کردن مدارک، پپربرگ الکس را با فنجان قهوه شکسته دیده بود. او ابتدا عصبانی شد و به او تذکر داد، اما خیلی زود فهمید که ممکن است الکس آسیب دیده باشد و به او گفت «متأسفم» و مطمئن شد حالش طوطی خوب است. از آن به بعد، الکس هر بار که دردسر درست می‌کرد یا وقتی پپربرگ او را تهدید به تنبیه می‌کرد، می‌گفت «متاسفم». پپربرگ در ایمیلی بیان کرد: «او رابطه بین این عبارت و آرام‌کردن موقعیت پرتنش را درک کرده بود. شاید واقعا پشیمان نبود (بسیاری از انسان‌ها هم همین‌طورند)، اما موقعیت مناسب استفاده از آن را به‌خوبی تشخیص می‌داد.»

کلبرت-وایت می‌گوید همین مسئله درباره عبارتی مثل «دوستت دارم» هم صدق می‌کند. از دید طوطی، «دوستت دارم» به آن مفهوم انتزاعی عشق اشاره ندارد، بلکه یعنی «یاد گرفته‌ام وقتی این جمله را می‌گویم، توجه بیشتری دریافت می‌کنم، محبت فیزیکی می‌گیرم و ارتباط نزدیکی با فرد همراه خود برقرار می‌کنم.» او می‌افزاید: «فکر نمی‌کنم ندانستن معنای دقیق این عبارت اهمیت خاصی داشته باشد، چون بسیاری از انسان‌ها هم آن را به زبان می‌آورند بدون اینکه واقعا معنی‌ آن را بفهمند. این جمله صرفا کارکرد اجتماعی دارد و باعث ایجاد ارتباط و توجه می‌شود.»

درنهایت، هر طوطی ظرفیت خاص خود را برای درک زبان انسان دارد. برخی طوطی‌ها به ویژه اگر کنار طوطی دیگری باشند اصلا کلمات انسان‌ها را تکرار نمی‌کنند و حرف نمی‌زنند.

پپربرگ معتقد است که اکنون زمان آن فرا رسیده که مردم به جای اینکه صرفا آن‌ها را مجبور به یاد گرفتن زبان‌ خود کنند، برای توانایی‌های ارتباطی ذاتی طوطی‌ها ارزش بیشتری قائل شوند. پپربرگ می‌گوید: «معمولا فکر می‌کنیم حیوانات نسبت به ما هوش بسیار کمتری دارند، اما انتظار داریم آن‌ها سیستم‌های ما را یاد بگیرند. بیش از پنجاه سال است تلاش کرده‌ایم سیستم‌های ارتباطی آن‌ها را کشف کنیم، اما تاکنون به موفقیت قابل‌توجهی دست پیدا نکرده‌ایم.»