نامه انجمن داروسازان به رئیس‌جمهور: توزیع آنلاین دارو با روش فعلی را متوقف کنید

انجمن داروسازان در این نامه، پلتفرم‌های آنلاین را متهم به ایجاد «فساد آشکار»، «روابط ناسالم» و «رانت» از داروخانه‌ها کرده و مدعی است که ارتباط مستقیم این پلتفرم‌ها با داروخانه‌ها، زمینه‌ساز «تقلب» می‌شود. انجمن همچنین از «سامانه مرجع» سازمان غذا و دارو حمایت کرده که به گفته آن‌ها، برای حفظ امنیت اطلاعات پزشکی مردم طراحی شده، اما به دلیل «کارشکنی نهادهای غیرتخصصی» هنوز اجرایی نشده است. درخواست‌های انجمن شامل ورود مستقیم رئیس‌جمهور، دستور به وزیر ارتباطات برای پایبندی به مواد ۶۹ و ۷۰ قانون برنامه هفتم توسعه، و شفاف‌سازی درباره حذف سامانه مرجع از سوی پلتفرم‌ها است. انجمن همچنین خواستار اخذ نظر کمیسیون تخصصی بهداشت مجلس و جلوگیری از دخالت نهادهای غیرتخصصی شده است.

توزیع آنلاین دارو، به‌عنوان بخشی از سلامت دیجیتال، می‌تواند راهکاری برای تسهیل دسترسی بیماران، به‌ویژه در مناطق محروم، به داروهای ضروری باشد. پلتفرم‌هایی مانند اسنپ دکتر،‌ دکتر ساینا و اخیرا دیجی‌کالا در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند با استفاده از فناوری، زنجیره عرضه دارو را شفاف‌تر و کارآمدتر کنند. اما مقاومت نهادهای سنتی مانند انجمن داروسازان، این مسیر را ناهموار کرده است.

انجمن مدعی است که این پلتفرم‌ها امنیت اطلاعات پزشکی مردم را به خطر می‌اندازند و به دنبال «درآمدهای نجومی» از طریق «قراردادهای خارج از عرف» هستند. اما این اتهامات با واقعیت‌های موجود هم‌خوانی ندارد. پلتفرم‌های سلامت دیجیتال، با ایجاد شفافیت در زنجیره توزیع، می‌توانند جلوی بسیاری از مفسده‌ها، نظیر فروش داروهای تقلبی یا قاچاق را بگیرند—مشکلاتی که پیش‌تر در نظام سنتی عرضه دارو گزارش شده‌اند. از سوی دیگر، نگرانی انجمن درباره حفظ حریم خصوصی بیماران قابل تأمل است. سازمان غذا و دارو در سال‌های اخیر تلاش کرده با سامانه‌هایی نظیر «سامانه مرجع» این مشکل را حل کند، اما کندی در اجرا و مقاومت‌های داخلی، این زیرساخت را ناکارآمد کرده است. اینجاست که پلتفرم‌ها می‌توانند با ارائه فناوری‌های امن‌تر و سریع‌تر، به جای حذف شدن، به بخشی از راه‌حل تبدیل شوند.

حمایت از استارتاپ‌ها و پلتفرم‌های سلامت دیجیتال به معنای نادیده گرفتن نگرانی‌های نظارتی نیست. انجمن داروسازان حق دارد بر اهمیت نظارت تأکید کند، اما باید گفت این نظارت نباید به بهانه‌ای برای سرکوب نوآوری تبدیل شود. تجربه جهانی نشان می‌دهد کشورهایی که سلامت دیجیتال را با نظارت هوشمندانه پذیرفته‌اند، مانند آلمان با سیستم e-prescription، توانسته‌اند دسترسی به دارو را بهبود بخشند، بدون اینکه امنیت بیماران به خطر بیفتد.

در ایران، رتبه ۷۹ در شاخص آمادگی شبکه (NRI) که در نامه انجمن نیز ذکر شده، نشان‌دهنده نیاز مبرم به توسعه زیرساخت‌های دیجیتال است. این رتبه، که از میان ۱۳۰ کشور به دست آمده، هشداری است که مقاومت در برابر فناوری، ایران را از قافله جهانی عقب‌تر خواهد انداخت. استارتاپ‌ها می‌توانند با همکاری سازمان غذا و دارو، نه تقابل با آن، به توسعه این زیرساخت‌ها کمک کنند.

به‌نظر می‌رسد سازمان غذا و دارو، انجمن داروسازان و پلتفرم‌ها باید به جای تقابل، به دنبال راه‌حلی مشترک باشند که هم نظارت را تضمین کند و هم نوآوری را زنده نگه دارد. سلامت مردم، نه فقط با مقاومت در برابر فناوری، بلکه با استفاده هوشمندانه از آن تأمین می‌شود.