دالان گدازه‌ای عظیم در عربستان، سکونتگاه انسان‌های باستانی بود

حفاری در نزدیکی ورودی یکی از غارهای ام جیرسان انجام شد و تیم در این حفاری بیش از ۶۰۰ استخوان حیوان، بقایای انسانی و ۴۴ قطعه ابزار سنگی کشف کردند. قدیمی‌ترین ابزار سنگی کشف‌شده حدود ده هزار سال و قدیمی‌ترین استخوان انسان حدود هفت هزار سال قدمت دارند.

طول تونل‌های ام جیرسان در مجموع حدود ۱۵۰۰ متر است و تاکنون فقط بخش کوچکی از آن‌ها بررسی شده است. محققان معتقدند غارهای آتشفشانی به جای اینکه به عنوان زیستگاهی دائمی برای انسان‌های اولیه عمل کنند، احتمالاً فقط ایستگاه‌های بین راهی در مسیر کوچ میان واحه‌ها بودند. یافته‌های مطالعه نشان می‌دهد که گله‌داران برای هزاران سال از واحه‌ای به واحه‌ی دیگر، در مسیرهای مشابه سفر می‌کردند.

استوارت می‌افزاید در سرتاسر عربستان هزاران غار آتشفشانی مانند ام جیرسان وجود دارد، اما مطالعه‌ی جدید با کشف بقایای باستان‌شناسی در این غارها، نویدبخش درک تازه‌ای از مهاجرت انسان‌های اولیه است.

شبه‌جزیره عربستان برای صدها هزار سال مسیر مهاجرت و محل سکونت انسان‌ها بوده است. دانشمندان در بررسی‌های گسترده‌ی سال‌های اخیر، میلیون‌ها ساختار باستانی، مانند آتشگاه‌های کنار دریاچه و سازه‌هایی مانند مقبره‌ها و مکان‌های آیینی را شناسایی کرده‌اند که این انسان‌ها از خود باقی گذاشته‌اند. قدمت بسیاری از آن‌ها به زمانی برمی‌گردد که استفاده از ابزارهای سنگی مرسوم بود.

البته زمان و ماهیت اشغال منطقه هنوز به خوبی درک نشده است، زیرا گرما و بادهای شدید بیابان، استخوان‌ها و سایر مواد آلی را تخریب می‌کند. اما زمین‌شناسان عربستانی پس از نقشه‌برداری جامع دالان‌های گدازه‌ی کشورشان، به وجود بقایای باستان‌شناسی اشاره کردند و باور داشتند که این غارها ممکن است مواد حساس را بهتر حفظ کنند.