از هیتلر تا ترامپ؛ جنجال بر سر تغییر اسامی بحث‌برانگیز جانوران
از هیتلر تا ترامپ؛ جنجال بر سر تغییر اسامی بحث‌برانگیز جانوران
در سال ۱۹۳۴، دیرینه‌شناسی آلمانی، نام حشره‌ی غول‌پیکر پرنده از دوره‌ی کربنیفر را با الهام از صدراعظم این کشور که تازه قدرت را به‌دست گرفته بود، «آدولف هیتلر» نام گذاشت. سه سال بعد، حشره‌شناسی اتریشی نیز که از تحسین‌کنندگان هیتلر بود، یک سوسک قهوه‌ای‌رنگ بدون چشم را به اسم وی نامید.
برخی محققان از سال‌ها پیش استدلال کرده‌اند که نام‌هایی مانند سوسک هیتلری و دیگر گونه‌هایی که اسامی نژادپرستان و استعمارگران را محترم می‌شمارند، توهین‌آمیز هستند و باید تغییر کنند. جوامع علمی محدودی در راستای این خواسته گام برداشته‌اند؛ اما کمسیون بین‌المللی نام‌گذاری جانوران (ICZN) چنین قصدی ندارد و همین موضع، بحث‌های شدیدی را برانگیخته است.
در ژانویه‌ی امسال، کمسیونی که وظیفه‌ی داوری درمورد استفاده‌ی صحیح از نام علمی حیوانات را برعهده دارد، در نشریه‌ی جانورشناسی انجمن لینیان (ZJLS) اعلام کرد که تغییر نام حیواناتی را که از نگاه بسیاری از محققان توهین‌آمیز هستند، در دستور کار خود ندارد.
به‌گفته‌ی لوئیس سریاکو، زیست‌شناس از دانشگاه پورتو، ثابت‌نبودن نام جانوران باعث سردرگمی شدید دربین محققان و جامعه‌ی علمی خواهد شد. بااین‌حال در ۲۳ آگوست (اول شهریور) مجموعه‌ای از سرمقاله‌ها در نشریه ZJLS از موضع پیشین عقب‌نشینی کردند و گفتند تصمیم زیست‌شناسان بدون درنظرگرفتن بازخورد جامعه بوده و به اشتباه، سنت را بر اخلاق ترجیح داده است. استرلا فیگویردو، گیاه‌شناس پرتغالی می‌گوید: «این موضوع مربوط به حذف بزرگداشت افرادی است که باعث بدبختی بشر شده‌اند. در کدام‌یک از حوزه‌های دیگر، پژوهش‌های محققان به‌نام هیتلر نام‌گذاری شده‌اند؟ این نام‌ها باید تغییر کنند و با جامعه سازگار شوند.»
یکی از نام‌های مشکل‌سازی که به‌عقیده‌ی محققان باید تغییر کند، پروانه‌ای در لیبی است که هیپوپتوس موسیلینی نام دارد. گاهی اوقات نام‌گذاری جانداران به قصد تمسخر افراد شناخته‌شده انجام می‌شود؛ مانند پروانه‌ای با پولک‌های سر بلوند کم‌رنگ و اندام تناسلی کوچک که در سال ۲۰۱۷ از سوی محققان «نئوپالپا دونالد ترامپی» نام گرفت.
اعضای کمیسیون ICZN که مسئولیت تدوین قوانین جهانی نام‌گذاری برای جانوران را برعهده دارند، اعلام کردند که تغییر نام جانداران، هدف اصلی آیین‌نامه‌ی این کمسیون یعنی ثبات را با اختلال مواجه می‌سازد؛ زیرا در آن صورت دانشمندان از بیش از یک نام برای اشاره به گونه‌ای خاص استفاده خواهند کرد. بااین‌حال نویسندگان تحریریه مخالف هستند. مارکوس راپوسو، پرنده‌شناس از موزه‌ی ملی دانشگاه فدرال ریودوژانیرو، در یکی از سرمقاله‌ها می‌نویسد: «ما نمی‌توانیم ثبات را بر عدالت اجتماعی ترجیح دهیم.»
بحث بر سر نام‌های علمی درطول دو سال گذشته، بیشتر درمیان گیاه‌شناسان جریان داشته است. در این مدت برخی از محققان تلاش کردند تا اسامی بومی گونه‌ها را احیاء کنند؛ مانند تغییر نام گیاه هیبرتیا که به افتخار جورج هیبرت (مالک انگلیسی و طرفدار نظام برده‌داری) به نام وی خوانده می‌شود. در سال‌های گذشته برخی از پژوهشگران پیشنهاد داده‌اند که به‌طور کلی از اسامی انسانی برای نام‌گذاری جانداران استفاده نشود؛ برخی دیگر نیز تأکید کرده‌اند که نام‌گذاری گونه‌های مختلف جانداران نباید دراثر نگرانی‌های اجتماعی دچار سوگیری شود.
منبع : زومیت
