یک تحقیق جهانی خبر از فراوانی اعتقاد به جادوگری می‌دهد

طبق مطالعه جهانی جدیدی که در آن بیش از ۱۴۰ هزار نفر از سرتاسر جهان مشارکت داشتند، اعتقاد به جادوگری در جهان رو به گسترش است. بااین‌حال، محققان خاطر نشان کرده‌اند که میزان این اعتقاد در نقاط مختلف بایکدیگر تفاوت دارد. به نقل از خبرگزاری ساینس‌آلرت، طبق یافته‌های اخیر حدود ۱ میلیارد نفر در ۹۵ کشور مختلف دنیا به جادوگری اعتقاد راسخی دارند. در همین حال، نویسندگان مقاله جدید عنوان کرده‌اند، با توجه به حساسیت‌هایی که پیرامون جادوگری در برخی نواحی جهان وجود دارد، احتمالاً برخی از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی از پاسخ‌های واضح سرباز زده‌اند. از این رو، احتمالاً رقم واقعی ممکن است حتی از این نیز بالاتر باشد.

درحالی‌که حداقل برخی از مردم در همه‌جا به گونه‌ای از جادوگری عقیده دارند، اما روی هم رفته ۴۰ درصد از شرکت‌کنندگان گفتند که کاملاً معتقد به جادوگری هستند. میزان رواج این باورها در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. برای مثال در کشور سوئد تنها ۹ درصد از پاسخ‌دهندگان به نظرسنجی به جادوگری عقیده دارند. این در حالی است که این رقم در کشور تونس در شمال آفریقا به میزان چشمگیر ۹۰ درصد می‌رسد.

بوریس گیرشمن، نویسنده و اقتصاددانی از دانشگاه آمریکایی که سرپرستی تیم تحقیقاتی اخیر را برعهده داشته، در این رابطه عنوان می‌کند، اگرچه باورهای جادوگری در برخی کشورها بیش از سایر کشورها رواج دارد، اما همچنان در تمامی کشورها در گروه‌های اجتماعی و جمعیتی مختلف به چشم می‌خورد. قبلا نیز تحقیقاتی درباره باورهای جادوگری در نقاط مختلف دنیا انجام گرفته بود، اما کمبود اطلاعات مانع از انجام هرگونه تجزیه و تحلیل جهانی شد.

گیرشمن برای تحقیق اخیر یک پایگاه اطلاعات جدید تهیه کرد، این پایگاه از جمع‌آوری نظرسنجی‌های حضوری و تلفنی که بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۷ از سوی مرکز تحقیقات پیو و سایر نهادهای تحقیقاتی انجام گرفته بود به دست آمد. در این نظرسنجی‌ها سوالاتی در مورد اعتقادات مذهبی و همین‌طور باور به جادوگری گنجانده شده بود. گیرشمن اذعان دارد که در این نظرسنجی‌ها به طرق مختلفی درباره جادو و جادوگری سؤال شده، اما دستکم در هرکدام یک سؤال مرتبط به وجود دارد.

^{گریشمن اعتقاد دارد درک باورهای جادوگری ممکن است به محافظت از زنان متهم به جادوگری در برخی نواحی کمک زیادی کند.}

گیرشمن توضیح می‌دهد، تمام نظرسنجی‌ها از پاسخ‌دهندگان پرسیده بودند که آیا به «چشم زخم» یا این باور اعتقاد دارند که برخی افراد می‌توانند موجب نفرین یا طلسم‌هایی شوند که منجر به بدیمنی یا اتفاقات ناخوشایند شود. در بخش آخر سؤال نیز تعریف جادوگری مورد نظر گیرشمن گنجانده شده تا بدین‌ترتیب، کسانی که به جادو و جادوگری اعتقاد دارند بر طبق همین تعریف درنظر گرفته شوند.

گیرشمن متوجه شد که ۴۰ درصد از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند به این تعریف از جادوگری عقیده دارند. این درصد با درنظر گرفتن جمعیت کل کشورهایی که در نظرسنجی شرکت داده شده‌اند (یعنی ۹۵ کشور) معادل ۱ میلیارد نفر می‌شود. حال پایگاه اطلاعات تازه به گیرشمن این امکان را می‌دهد تا پیوندهای بین باور به جادوگری و عوامل مختلف در سطح فردی و اجتماعی (کشوری) را به دقت بررسی کند. آن‌طور که قابل‌حدس نیز بود، یافته‌های گیرشمن نشان می‌دهد، کسانی که تحصیلات و امنیت اقتصادی بالاتری دارند، کم‌تر به جادوگری معتقد هستند.

اعتقاد به جادوگری با دین‌داری و اعتقاد به خدا نیز ارتباط مستقیمی دارد، اما اما اعتقاد به ادیان ابراهیمی همچون مسیحیت یا اسلام تفاوت خاصی در آن اینجا نمی‌کند. گیرشمن در بخش دیگری از مقاله خود عنوان کرده است کهدر سطح ملی، باور به جادوگری با ضعف در نظام قضایی، سطح پایین اعتماد اجتماعی و نوآوری پایین، و همچنین با فرهنگ همرنگی با جماعت و سطوح بالاتر تعصب پیوند دارد.

گریشمن می‌گوید، پژوهش او نشان می‌دهد، باور به جادوگری هنوز در سراسر جهان رو به گسترش است. علاوه‌براین، گسترش آن به‌طور نظام‌مند با برخی خصوصیات فرهنگی، نهادی، روان‌شناختی و اجتماعی و اقتصادی مرتبط است. با وجود این نتیجه‌گیری‌ها، او همچنان عقیده دارد که نیاز به تحقیقات بیش‌تری برای فراهم آوردن یک دیدگاه کاملاً جهانی در مورد باورهای مردم درباره جادوگری احتیاج است. در واقع، با وجودی که پژوهش جدید وسعت بالایی دارد، اما همچنان محدودیت‌های خاصی دارد. از جمله اینکه اطلاعات کمی از دو کشور پرجمعیت جهان یعنی چین و هند در آن موجود است.

گیرشمن در ادامه می‌افزاید، پژوهشی با چنین جزئیاتی درباره جادوگری کاربردهای عملی زیادی دارند. باورهایی از این دست در برخی نواحی جهان به زدوخورد و تضادهای آشکار اجتماعی منجر می‌شوند و ممکن است به محافظت از زنان متهم به جادوگری در این نواحی کمک زیادی کند. درک باورهای جادوگری همچنین می‌تواند برای دولت‌ها، پژوهشگران یا نهادهای غیردولتی که قصد کمک به جوامع محلی را دارند نیز اهمیت زیادی داشته باشد.