گربه‌های مسن مدلی طبیعی برای کمک به کشف درمان آلزایمر هستند
گربه‌های مسن مدلی طبیعی برای کمک به کشف درمان آلزایمر هستند
با افزایش سن، تغییرات رفتاری در گربه‌ها بیشتر نمایان می‌شود. این دوستان پشمالوی کوچک ممکن است شب‌ها بیش‌از‌حد معمول زوزه بکشند، در خوابیدن دچار مشکل شوند یا برعکس، بیش از اندازه بخوابند و رفتاری گیج و پریشان داشته باشند. دانشمندان می‌گویند دلیلش در مغز پنهان است؛ درست مانند بیماران مبتلا به آلزایمر، پلاک‌های پروتئینی «آمیلوئید بتا» در مغز گربه‌های سالخورده انباشته می‌شوند و می‌توانند زمینه‌ساز بروز رفتارهایی مشابه زوال عقل باشند.
به‌گزارش ساینس‌نیوز، یافته‌های پژوهشی جدید نشان می‌دهد که تجمع پروتئینی می‌تواند زنجیره‌ای از مشکلات در مغز ایجاد کند؛ از جمله بیش‌فعالی سلول‌های ایمنی و سلول‌های پشتیبان مغزی که به‌جای محافظت از نورون‌ها، به سیناپس‌ها یا همان محل اتصال نورون‌ها حمله می‌کنند.
گربه‌های مسن نیز، چه با نشانه‌های زوال عقل و چه بدون آن، ویژگی‌های مشابهی دارند. اگرچه تعداد گربه‌های بررسی‌شده در مطالعه اندک بود، نتایج می‌تواند به درک عمیق‌تر روند پیری گربه‌ها، ابداع احتمالی درمان‌های ویژه‌ی زوال عقل حیوانی و همچنین، ارائه‌ی سرنخ‌هایی تازه درباره‌ی پیشرفت بیماری در انسان کمک کند.
گربه‌های مسن ویژگی‌هایی مشابه با نشانه‌های زوال عقل انسان دارند
پژوهش‌های پیشین وجود آمیلوئید بتا در مغز گربه‌ها را تأیید کرده بود؛ اما میزان اختلال عملکرد مغزی ناشی از آن مشخص نبود. رابرت مک‌گیچن، دامپزشک از دانشگاه ادینبرو، با توجه به اینکه در بیماران انسانی تعداد سیناپس‌ها در مراحل آغازین آلزایمر کاهش می‌یابد، تصمیم گرفت همراه تیمش روی این اتصالات در مغز گربه‌ها تمرکز کند. مغز هفت گربه جوان و ۱۸ گربه سالخورده، شامل هشت گربه با علائم رفتاری زوال عقل، پس از مرگ مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج حاصل از نشانگرهای فلورسنتی که به پروتئین آمیلوئید بتا متصل می‌شوند، نشان داد که مغز گربه‌های مسن، چه مبتلا به زوال عقل و چه بدون آن، نسبت به نمونه‌های جوان‌تر مقدار بیشتری از این پروتئین را در خود دارد. پلاک‌های آمیلوئید بتا در مغز گربه‌های پیر بیشتر در اطراف سیناپس‌ها تجمع داشتند.
در همه‌ی نمونه‌های مسن، سلول‌های ایمنی به نام میکروگلیا (مسئول تنظیم التهاب) و سلول‌های پشتیبان موسوم به آستروسیت‌ها که وظیفه‌ی حفظ تعادل محیط مغزی را دارند، در حالت بیش‌فعالی مشاهده شدند. این سلول‌ها در نزدیکی توده‌های آمیلوئید بتا حضور داشتند، بدین معنی که برای مقابله با این پروتئین‌ها به محل اعزام شده‌اند. اما شواهد حاکی از آن بود که این سلول‌ها علاوه‌بر حمله به توده‌ها، برخی سیناپس‌ها را نیز تخریب می‌کردند.
بیشتر بخوانید
شباهت نتایج به الگوی مشاهده‌شده در مغز بیماران آلزایمری انسان چشمگیر است. روبرتا مارونیو، عصب‌شناس در مؤسسه پزشکی ویل کورنل نیویورک، توضیح می‌دهد که میکروگلیا و آستروسیت‌ها در انسان نیز پیرامون پلاک‌های آمیلوئید تجمع می‌کنند و به نورون‌ها و ارتباطاتشان آسیب می‌زنند.
به‌گفته‌ی مارونیو، شباهت‌ها نشان می‌دهد که گربه‌ها می‌توانند مدل مناسبی برای مطالعه‌ی آلزایمر انسانی باشند. در حال حاضر، موش‌ها ابزار اصلی مطالعه‌ی این بیماری هستند و تنها از طریق مهندسی ژنتیک به آلزایمر مبتلا می‌شوند، اما گربه‌های سالخورده به‌طور طبیعی دچار زوال عقل می‌شوند. او می‌گوید: «وجود یک مدل طبیعی واقعاً هیجان‌انگیز است.»
تلاش‌های مک‌گیچن و همکارانش در حال حاضر بر بررسی تعداد بیشتری از نمونه‌های مغزی متمرکز است تا بتوانند الگوهای متفاوت میان گربه‌های مبتلا به زوال عقل و گربه‌های سالم را شناسایی کنند. این گروه همچنین قصد دارند سایر شاخص‌های آلزایمر، مانند تجمع پروتئین تاو را نیز در مغز گربه‌ها بررسی کنند.
در پایان، مک‌گیچن می‌گوید هرچند چشم‌انداز استفاده از گربه‌ها در پژوهش‌های آلزایمر به دلیل هزینه‌های بالاتر نگهداری نسبت به موش‌ها محدود است، ادامه‌ی پژوهش‌ها می‌تواند هم برای انسان و هم برای حیوانات سودمند باشد. او تأکید می‌کند: «ما می‌توانیم سلامت را هم برای انسان و هم برای حیوان بهبود بدهیم.»
پژوهش در نشریه European Journal of Neuroscience منتشر شده است.
منبع : زومیت
