کهکشان راه شیری در مصر باستان پلکانی به بهشت بود

مصریان باستان به تکریم اجرام آسمانی معروف هستند، اما نقشی که کهکشان راه شیری در کیهان‌شناسی مصری ایفا می‌کند، همچنان توسط مصر‌شناسان به خوبی درک نشده است. بااین‌حال، بر اساس مطالعه‌ی تحلیلی جدیدی، گروهی از ستارگان که در سرتاسر آسمان به صورت رگه‌ای پخش شده‌اند، علاوه‌بر آنکه راهنمای پرندگان در مسیر مهاجرت سالیانه به حساب می‌آیند، ممکن است در اساطیر مصری به عنوان راهی به دنیای زیرین و زندگی پس از مرگ عمل کرده باشند.

مطالعه‌ی جدید که توسط دکتر اور گرور، اخترفیزیکدان از دانشگاه پورتسموث انگلستان انجام شده است، به بررسی ایده‌ای می‌پردازد که می‌گوید کهکشان راه شیری نمایانگر ایزدبانو نوت است. الهه نوت در اساطیر مصری، ایزدبانوی آسمان و یکی از ایزدان نه‌گانه‌ی مصر باستان (هلیوپولیتان‌ها) است.

نوت به عنوان نگاهبان مردگان شناخته می‌شد و بدنش از ستاره‌ها تشکیل شده بود. همانطور که در تصویر فوق می‌بینیم، او اغلب به عنوان زنی ستاره‌دار به تصویر کشیده می‌شود که بر روی زمین کمانه کرده تا از آن در برابر تهدیداتی که به عنوان «نون» شناخته می‌شود، محافظت کند.

بر اساس کتاب نوت یا مبانی دوره‌ی ستاره‌ها، وظیفه‌ی اصلی زن آسمانی در اساطیر مصر این بود که هر روز صبح خورشید را به دنیا آورد و هر روز عصر، آن را ببلعد. نوت برای کمک به او در انجام این وظیفه، همیشه پشت خودش را در شرق و سرش را در غرب جهت‌گیری می‌کرد. موقعیت کهکشان راه شیری در آسمان در طول سال، در ماه‌های تابستانی از شرق به غرب و در زمستان از شمال به جنوب تغییر می‌کند.

اختلاف در موقعیت، ایده‌ای را که می‌گوید نوت نمایانگر کهکشان است، دچار شک‌و‌تردید می‌کند. با این حال، گرور پس از بررسی پاپیروس‌های مردگان باستانی متعددی که در مقبره‌های مصر باستان یافت شده بود، چندین تصویر از نوت شناسایی کرد. دست‌های نوت در این تصاویر، با زاویه‌ی ۴۵ درجه‌ای از بدنش دراز شده بود.

ایزدبانوی آسمان در چنین حالتی می‌تواند در طول سال، محورهای مختلف کهکشان راه شیری را به خوبی بپوشاند. بنابراین، نوت احتمالاً نمادی از کهکشان راه شیری بوده است. به عنوان مثال، گرور توضیح می‌دهد «کهکشان راه شیری در زمستان، بازوهای نوت را ترسیم می‌کند و در ماه‌های تابستان، تنه (یا ستون فقرات) او را به تصویر می‌کشد.»

گرور می‌نویسد: «بسیاری از بومیان آمریکا در سرتاسر آمریکای شمالی، کهکشان راه شیری را به عنوان جاده‌ای می‌بینند که ارواح مردگان از طریق آن، سفر به زندگی پس از مرگ را آغاز می‌کنند. معادل لاکوتایی (یکی از قبیله‌های سرخ‌پوست آمریکا) برای نام کهکشان راه شیری، واناجی تچاکو (Wanáǧi Thacháŋku) و به معنای جاده‌ی ارواح است. ارواح لاکوتا پس از مرگ این جاده را دنبال می‌کنند تا به بهشت برسند.»

گرور توضیح می‌دهد که مردگان مایاهای یوکاتانی نیز به طور مشابه، شب‌ها در امتداد کهکشان راه شیری سفر می‌کنند. گروه ارواح از طریق شکاف بزرگ کهکشان راه شیری به‌عنوان بزرگراهی که مستقیماً به دنیای زیرین منتهی می‌شود، به دنیای پس از مرگ سفر می‌کنند.

با این حال، بخش دیگری از کتاب نوت توضیح می‌دهد که چگونه هر زمستان، پرندگان در انتهای شمالی بدن الهه ظاهر می‌شوند. زیرا پرندگان از اروپا به آفریقا، یعنی از شمال به سمت جنوب مهاجرت می‌کنند.

گرور می‌نویسد پیوند میان نام کهکشان راه شیری و پرندگان، تا به امروز در نام‌هایی که فنلاند، استونی و چندین کشور دیگر در حوزه‌ی دریای بالتیک به کهکشان داده‌اند، دیده می‌شود. این کشورهای بالتیک، کهکشان راه شیری را با نام «راه پرندگان» می‌شناسند.

به طور کلی، یافته‌های گرور به معمای نوت و رابطه‌اش با کهکشان راه شیری پاسخ می‌دهد و همچنین، نشان می‌دهد که بخش‌های مختلف بدن نوت، نمایانگر ستاره‌ها در زمان‌های مختلف سال هستند.

او در بیانیه‌ای توضیح داد: «مطالعه‌ی من نشان می‌دهد که نقش نوت در انتقال مردگان به زندگی پس از مرگ و ارتباط او با مهاجرت سالانه‌ی پرندگان، با درک فرهنگ‌های دیگر از کهکشان راه شیری همخوانی دارد.»

مطالعه در مجله‌ی میراث و تاریخ نجومی منتشر شده است.