کشف شبه‌قمر جدید زمین؛ سیارکی که ۶۰ سال است سیاره ما را تعقیب می‌کند

ستاره‌شناسان موفق به شناسایی یک شبه‌قمر در نزدیکی زمین شده‌اند؛ سنگ فضایی کوچکی که به نظر می‌رسد حدود ۶۰ سال است بی‌آنکه در تلسکوپ‌ها دیده شود، در اطراف سیاره ما پرسه می‌زند.

جرم آسمانی تازه کشف‌شده که 2025 PN7 نامیده شده، نوعی سیارک نزدیک زمین است که به دور خورشید می‌چرخد؛ اما در نزدیکی سیاره‌ی ما باقی می‌ماند. این شبه‌قمر، مثل زمین برای تکمیل یک مدار به دور خورشید یک سال زمان نیاز دارد.

شبه‌ماه‌ها با اقمار کوچک موقتی که گاهی به دور زمین می‌چرخند، تفاوت دارند. برای مثال، جرم فضایی 2024 PT5 در سال ۲۰۲۴ برای مدت کوتاهی در مدار زمین قرار گرفت و مثل قمر موقت به دور سیاره‌ی ما چرخید. اما برخلاف ماه اصلی زمین، این قمر کوچک دائمی نبود و بعد از مدتی مدارش تغییر کرد و از نزدیکی زمین خارج شد. پژوهشگران حدس می‌زنند که آن جرم ممکن است در واقع تکه‌ای از ماه خودمان باشد که در گذشته‌ی دور، بر اثر برخورد سیارک یا شهاب‌سنگ از سطح ماه جدا شده و بعدها دوباره به نزدیکی زمین بازگشته است.

شبه‌قمر تازه‌یافت‌شده‌ی 2025 PN7 تنها یکی از چندین شبه‌قمر شناخته‌شده از جمله کاموئولاوا است که مداری نزدیک به زمین دارد و ظاهراً قطعه‌ای قدیمی از ماه است. به گزارش سی‌ان‌ان، کاموئولاوا یکی از مقصدهای مأموریت تیان‌ون-۲ چین است که در ماه مه پرتاب شد و قرار است در سال ۲۰۲۷ نمونه‌هایی از این سنگ فضایی را جمع‌آوری کند و به زمین بازگرداند.

به گفته‌ی کارلوس د لا فونته مارکوس، پژوهشگر دانشکده علوم ریاضی دانشگاه کمپلوتنسه مادرید، شبه‌قمر جدید به‌دلیل اندازه‌ی کوچک و درخشش ضعیف، مدت‌ها از دید ستاره‌شناسان پنهان مانده بود.

شبه‌قمر زمین در نزدیک‌ترین گذر خود تا حدود ۲۹۹ هزاری کیلومتر سیاره‌ی ما می‌رسد، درحالی‌که میانگین فاصله‌اش حدود ۳۸۴ هزار کیلومتر است مارکوس توضیح داد: «این جرم فقط زمانی با تلسکوپ‌های کنونی قابل ردیابی است که مانند تابستان امسال به زمین نزدیک شود.»

ستاره‌شناسان هنوز در تلاش‌اند تا اندازه‌ی دقیق 2025 PN7 را مشخص کنند. به گفته‌ی مارکوس، تخمین معقول حدود ۳۰ متر قطر است، اما احتمال دارد قطر آن تنها ۱۹ متر باشد. این جرم فضایی در حال حاضر کوچک‌ترین شبه‌قمر شناخته‌شده‌ای محسوب می‌شود که در نزدیکی زمین وارد مدار شده است.

سنگ فضایی 2025 PN7 مدارش را تغییر می‌دهد و گاهی نزدیک زمین و تقریباً دایره‌ای می‌چرخد و گاهی در مداری شبیه نعل اسب حرکت می‌کند که باعث می‌شود خیلی از زمین دور شود. در حالت نعل اسبی، این جرم می‌تواند تا فاصله‌ی ۲۹۷ میلیون کیلومتر از زمین دور شود. پیش‌بینی می‌شود 2025 PN7 حدود ۶۰ سال دیگر در مدار کنونی نزدیک زمین باقی بماند، سپس کشش گرانشی خورشید آن را دوباره به مدار نعل اسبی بازگرداند.

ترکیب سنگ فضایی جدید هنوز ناشناخته است. تدی کارتا، استادیار اخترفیزیک دانشگاه ویلانووا می‌گوید: «براساس اطلاعات اندکی که فعلاً داریم، می‌توان گفت این جرم سنگی و طبیعی است. گاهی ماهواره‌های قدیمی یا زباله‌های موشکی وارد این مدارهای بسیار نزدیک زمین می‌شوند، اما معمولاً می‌توانیم تفاوت بین اجسام طبیعی (مانند سیارک‌ها) و مصنوعی (مانند ماهواره‌ها) را از روی تکامل مداری‌شان در بازه‌های زمانی کوتاه تشخیص دهیم.»

دکتر تدی کارتا که پیش‌تر بر روی مینی‌قمرها و شبه‌قمرها تحقیق کرده است، می‌گوید شرایط نامساعد جوی تاکنون مانع رصد 2025 PN7 توسط وی شده است. مارکوس می‌گوید هرچند 2025 PN7 نیز ممکن است قطعه‌ای از ماه باشد، برای تأیید این موضوع به داده‌های بیشتری نیاز است. او همچنین باور دارد که شبه‌قمر جدید از گروه سیارک‌های آرجونایی است.

با وجود اینکه شبه‌قمرها و اقمار کوچک می‌توانند به زمین نزدیک شوند، معمولاً خطری برای برخورد ایجاد نمی‌کنند. بنابراین 2025 PN7 تهدیدی محسوب نمی‌شود. مارکوس تأکید کرد که اعزام مأموریت‌هایی برای بررسی شبه‌قمرها می‌تواند منشأ و تاریخچه‌ی واقعی این سنگ‌های فضایی جذاب را آشکار کند و فرصت‌های دیگری هم فراهم آورد. او افزود: «این سیارک‌ها دسترسی نسبتاً آسانی برای مأموریت‌های بدون سرنشین دارند و می‌توان از آن‌ها برای آزمایش فناوری‌های اکتشاف سیاره‌ای با سرمایه‌گذاری نسبتاً اندک استفاده کرد.»

مطالعه در ژورنال Research Notes of the American Astronomical Society منتشر شده است.