کاربران نسبت به ماجرای پژمان جمشیدی چه احساسی داشتند؟ انکار، تئوری توطئه و همدردی با «متهم»

خبر انتقال پژمان جمشیدی به زندان قزل‌حصار صبح ۲۹ مهر منتشر شد. در این مدت، کاربران در هاب خبری اینستاگرام عمدتا موضعی همدلانه نسبت به متهم داشتند. در فضای توییتر هم بحث‌ها بیشتر حول این می‌چرخید که انتشار خبر «پژمان جمشیدی» بخشی از یک سناریوی سیاسی بوده است. توطئه‌ای که می‌خواست حواس‌ها را از اخبار عروسی دختر علی شمخانی، مطالبه محاکمه ظریف و روحانی بابت اظهاراتی درباره رابطه ایران و روسیه و انحلال بانک آینده دور کند.

حتی پیروان کمپین اخراج افغانستانی‌ها هم راه خودشان را می‌رفتند و معتقد بودند این خبر برای رد گم‌کنی تلاش‌های آن‌ها بوده است. این‌ها نتایج بررسی آماری نیوزلن است که از پلتفرم دیتاک استخراج کرده.

با وجود سنگینی اتهام مطرح‌شده، مبنای غالب واکنش‌ها در اینستاگرام بیشتر مبتنی بر شایعه بودن خبر است تا محکومیت یا خشم نسبت عمل تجاوز. تحلیل ۵ هزار نمونه کامنت اینستاگرامی نشان می‌دهد احساسات غالب شامل این عواطف می‌شود:

• شوک و ناباوری: بسیاری از پست‌ها با لحنی متعجبانه نوشته شده‌اند. (مثلاً: «یعنی واقعیه؟»، «باور کردنش سخته»).
• حمایت و دفاع: بخش بزرگی از محتوا شامل حمایت همکاران (مانند نعیمه نظام‌دوست، احمد ایراندوست، علیرضا نیکبخت و…) و طرفداران اوست. (مثلاً: «این وصله‌ها به پژمان جمشیدی نمی‌چسبه»).
• احتیاط و دعوت به عدم قضاوت: پرتکرارترین واکنش در پست‌ها، هشدار در مورد قضاوت زودهنگام است. هشتگ و عبارت #قضاوت_نکنیم در پست‌ها تکرار شده و از مردم خواسته شده تا اثبات جرم، آبروی او را نبرند. (مثال: «نباید زود قضاوت کرد…همین»، «آبروی آدم‌ها بازیچه‌ی ویو گرفتن یا قضاوت‌های عجولانه نیست…»).
• تئوری توطئه: در پست‌ها احساس شک قوی نسبت به صحت و انگیزه انتشار خبر وجود دارد که مستقیما به تئوری توطئه (انحرافی بودن خبر) دامن می‌زند. (مثال: «تا مردم از عروسی لاکچری دختر شمخانی گفتن، یهو خبر بازداشت پژمان جمشیدی پخش شد!»، «خبر بو نمیده؟ قطعا میده…»).

موضوع کامنت با پست‌های اینستاگرامی متفاوت از یکدیگر است. در این بازه زمانی ۷ روزه بیش از ۲۸ هزار کامنت در اینستاگرام با نام پژمان جمشیدی یا در پست‌هایی که نام او آمده منتشر شده است.

ابر کلمات در کامنت‌های اینستاگرام نشان می‌دهد بیشتر افراد در اینستاگرام با این کلمات این خبر را بازنشر کرده‌اند: دروغه، خداروشکر (بابت آزادی)، تهمت، پاپوش درست کردند، قضاوت، عروسی دختر شمخانی و کلماتی که در تصویر زیر می‌بینید: