چین چگونه کل برف موردنیاز المپیک زمستانی را به‌طور مصنوعی ساخت؟
چین چگونه کل برف موردنیاز المپیک زمستانی را به‌طور مصنوعی ساخت؟
چین برای میزبانی از المپیک زمستانی ۲۰۲۲ کوه‌ها را جابه‌جا نکرد؛ بلکه آب را در بستر خشک یک رودخانه به جریان انداخت، آب را از مخزن مهمی که تأمین‌کننده نیاز پکن است، منحرف کرد و محل سکونت صدها کشاورز و خانواده‌هایشان را تغییر داد. چین تمام این کارها را برای تغذیه‌ی یکی از گسترده‌ترین عملیات‌های برف‌سازی در تاریخ بازی‌های المپیک انجام داد.
این اتفاقات پس از آن به وقوع پیوست که کمیته بین‌المللی المپیک تصمیم گرفت بازی‌های زمستانی را به مکانی ببرد که تقریباً به‌طور کامل فاقد یکی از عناصر اصلی ورزش‌های زمستانی است: برف. مهم‌تر از آن، پکن و کوه‌های مجاورش آب چندانی برای ساخت نوع مصنوعی این عنصر نیز نداشتند.
برف ماشینی حتی در مکان‌های برف‌گیرتر نظیر نروژ، سوئیس و کلرادو برای دهه‌ها نقشی مهم در ورزش‌های زمستانی ایفا کرده است. در نسخه‌ی پکن از بازی‌های زمستانی که آخر این هفته آغاز می‌شود، مسابقات برای نخستین‌بار تقریباً به‌طور کامل روی برف مصنوعی برگزار خواهند شد؛ اتفاقی که به عملیات برف‌سازی و مدیریت آب در مقیاس کلان نیاز دارد و هم‌زمان با گرمایش زمین، واقعیت ورزش‌های برفی را در سرتاسر سیاره پیش‌بینی می‌کند.
دستگاه‌های برف‌ساز در جانگجیاکو، شهری که میزبان اسکی پرش، مسابقات دوگانه، اسنوبردسواری و دیگر رویدادها خواهد بود.
در کوه‌های محل برگزاری مسابقات اسکی آلپاین که هیچ‌گونه اسکی تفریحی ندارند، اکنون می‌توان از کیلومترها دورتر نوارهای باریک سفیدی را دید که از میان کوه‌های قهوه‌ای عبور کرده‌اند. مقام‌های پکن تأکید می‌کنند که تولید برف برای المپیک به منابع آب محلی که در تقلا برای عقب‌نماندن از نیازهای شهر هستند، فشار نخواهد آورد. بااین‌حال سرمایه‌گذاری‌های عظیم چین در برف‌سازی، بخشی از اقدامات بزرگ‌تر برای تبدیل کوه‌های خشک مجاور پکن به مرکز دائمی اسکی و اسنوبرد هستند؛ پروژه‌ای که هم‌زمان با دگرگونی در الگوهای بارندگی و خشکسالی دراثر تغییر اقلیم، می‌تواند با چالش مواجه شود.
در سرتاسر جهان، راز نامطلوب مسابقات اسکی و اسنوبردسواری برای محیط‌زیست این است که با کاهش اطمینان‌پذیری برف طبیعی، آن‌ها تقریباً همیشه در نوع مصنوعی برگزار می‌شوند. با تداوم گرمایش زمین، برف ماشینی نقشی بیش از پیش بزرگ‌تر در تضمین زمین بازی پایدار و پربازده برای ورزش‌های زمستانی ایفا می‌کند. مایکل مایر، مدیر آسیایی تکنوآلپین، شرکت ایتالیایی مسئول برف‌سازی برای بازی‌های پکن و ۶ المپیک زمستانی پیشین به نیویورک تایمز گفت «اکنون بدون برف انسان‌ساخت نمی‌توانید ورزش‌های زمستانی داشته باشید.»
آنچه پکن را از اغلب مکان‌های میزبانی پیشین متمایز می‌کند، ذخایر اندک آب این شهر، چه برای برف‌سازی یا هر کار دیگر است. درطول چند دهه‌ی گذشته، توسعه‌ی سریع، آب‌های زیرزمینی پکن را به تدریج تضعیف کرده است. ژوئیه و اوت اغلب همراه با بارش‌های سنگین هستند؛ اما شهر و کوه‌های مجاور در زمستان فقط مقدار کمی بارندگی به‌دست می‌آورند. به‌نقل از داده‌های ایستگاه هواشناسی نزدیک مکان‌های میزبانی المپیک، میانگین بارندگی فصلی در دهه‌های اخیر کمتر از ۶٫۵ سانتی‌متر بوده است.
جانگجیاکو و یانکینگ، مناطق برگزاری مسابقات در کوه‌های بیرون پکن، میزبان اغلب رویدادهای المپیک زمستانی هستند؛ اما سالانه برف اندکی دریافت می‌کنند.
در ۲۰۱۷، آخرین سالی که ارقام بین‌المللی برای آن موجود است، پکن به ازای هر فرد ساکن تقریباً فقط به اندازه‌ی کشور نیجر در غرب آفریقا و حاشیه‌ی صحرا، (۳۶ هزار گالن) منابع آب شیرین داشت. جانگجیاکو، شهر واقع در ۱۶۰ کیلومتری شمال غرب پایتخت و میزبان برخی از رویدادهای اسکی و اسنوبردسواری، ۸۳ هزار گالن آب به ازای هر ساکن داشت که قابل مقایسه با جیبوتی در شاخ آفریقا است.
درمقابل، ایالات متحده در آن سال ۲٫۳ میلیون گالن آب شیرین به ازای هر فرد داشت. کشورهایی که به ازای هر نفر کمتر از ۲۶۰ هزار گالن منبع آب شیرین دارند، مناطق دچار کمبود آب قلمداد می‌شوند. فلوریان هایزری که در چهار سال گذشته با حضور در چین بر پروژه‌ی برف‌سازی برای تکنوآلپین نظارت کرده است، به نیویورک تایمز گفت به‌محض دیدن چشم‌انداز مناطق مسابقات المپیک به بزرگی مسئولیت خود پی برد. هایزری در ادامه افزود «درختان و پوشش گیاهی در این نواحی وجود دارد؛ اما مانند جنگل آلپ نیست. این پوشش گیاهی مخصوص اقلیم خشک‌تر است. در اینجا برف می‌بارد؛ اما برای مسابقات کافی نیست.»
ورزشکاران یک روز پس از آنکه برف سبکی در تپه‌های مجاور جانگجیاکو بارید، در مرکز اسکی صحرانوردی ملی این شهر تمرین می‌کنند.
پیش از آنکه تکنوآلپین بتواند پمپ‌ها را نصب کند و بیش از ۶۴ کیلومتر لوله به هزینه‌ی تقریباً ۶۰ میلیون دلار بسازد، مقام‌های چین ابتدا باید به چگونگی رساندن آب کافی به کوه‌ها پی می‌بردند. چه مقدار آب؟ به‌نقل از تکنوآلپین، تقریباً یک میلیون متر مکعب برای پرکردن ۴۰۰ استخر شنای المپیک کافی است. البته این مقدار فقط برای آغاز بازی‌ها است. با برگزاری مسابقات احتمالاً به برف بیشتر و آب بیشتر نیاز خواهد بود.
برای جمع‌کردن تمام این آب، مقام‌های چین ایستگاه‌های پمپاژ ساخته‌اند تا آب را از مخازن واقع در کیلومترها دورتر منتقل کنند. به‌نقل از یک روزنامه‌ی دولتی، پکن آب را از مخزن بایهبائو این شهر به رودخانه‌ی گویشویی منحرف کرده است. این رود در نزدیکی منطقه‌ی المپیک جریان دارد؛ اما از مدت‌ها پیش در اغلب روزهای زمستان خشک بوده است. پیش از این، بایهبائو دراصل مخزن میون، یکی از بزرگترین ذخایر آب آشامیدنی خانوارهای پکن را تأمین می‌کرد.
مقام‌های جانگجیاکو به‌منظور حفظ آب‌های زیرزمینی، آبیاری ده‌ها هزار هکتار زمین را قطع کرده‌اند و کشاورزان ساکن در زمین‌هایی که اکنون ناحیه‌ی مسابقات المپیک نامیده می‌شود، در آپارتمان‌های مرتفع اسکان داده‌اند.
چین امروزی با پروژه‌های عظیم آب بیگانه نیست. بزرگترین اقدام این کشور برای کاهش مشکلات آب پکن، مدت‌ها پیش از المپیک انجام شد: مجموعه‌ای عظیم از آبراهه‌ها که سالانه تریلیون‌ها گالن آب را از ناحیه‌ی مرطوب جنوب به ناحیه‌ی تشنه‌ی شمال منتقل می‌کنند. برای باز کردن مسیر این کانال‌ها، صدها هزار روستایی از محل سکونتشان جابه‌جا شدند. آب انتقالی این پروژه، یک‌ششم از منابع آب پکن را در سال ۲۰۲۰ تشکیل می‌داد.
هرچند مقام‌های چینی در سال‌های اخیر در زمینه‌ی آب پیشرفت کرده‌اند، دانشمندان و طرفداران محیط‌زیست می‌گویند پکن نمی‌تواند به این موفقیت‌ها قناعت کند. زیمینگ کای، استاد مهندسی منابع آب در دانشگاه ایلینوی در اربانا-شمپین می‌گوید «آن‌ها هنوز باید در زمینه‌ی حفاظت از آب، افزایش بهره‌وری مصرف آب و تضمین برابری اجتماعی در اختصاص آب، اقدامات بیشتری انجام دهند. کای افزود اگر المپیک به توسعه‌ی اقتصادی در تپه‌های نزدیک پکن کمک کند، مصرف آب مرتبط با آن باید با احتیاط برنامه‌ریزی شود.»
دستگاه برف‌ساز در اواخر دسامبر برف تازه برفراز دره‌ی جانگجیاکو می‌دمد.
اما تغییر اقلیم می‌تواند نیاز شمال چین به آب را عمیق‌تر کند و بر توانایی جنوب این کشور در تأمین آن اثر بگذارد. دانشمندان دریافته‌اند که امواج گرمای شدید و سیل‌های اخیر در چین، دراثر تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسان با احتمال بسیار بیشتر می‌توانند رخ بدهند. ژنگ گوگوانگ، مقام ارشد هواشناسی وقت چین در سال ۲۰۱۵ با اشاره به پروژه‌ی انتقال آب جنوب به شمال به نشریه‌ی حزب کمونیست گفت «با وجود گرمایش زمین، پروژه‌های زیرساختی بزرگ چین بیشتر درمعرض خطر قرار می‌گیرند.»
مقام‌های چین می‌گویند درحال محدودسازی تأثیر برف‌سازی هستند؛ به‌ویژه ازآنجا که برف ساخته‌شده پس از ذوب‌شدن جمع‌آوری خواهد شد و درنتیجه می‌تواند دوباره استفاده شود. اما دانشمندانی که برف‌سازی را مطالعه می‌کنند، دریافته‌اند که بخشی از آب پس از خروج از دستگاه تبخیر می‌شود؛ اما پیش از آن می‌تواند به بلور برف تبدیل شود. برخی از این بلورها را باد با خود می‌برد. برخی از قطرات نیز به‌طور کامل منجمد نمی‌شوند و درنهایت در زمین فرو می‌روند.
دو پژوهشگر در سوئیس به‌نام‌های توماس گرونوالد و فابیان ولفسپرگر با انجام آزمایش‌هایی در پیست اسکی نزدیک شهر داووس، دریافتند که ۳۵ درصد از آب به‌کاررفته برای برف‌سازی در مسیر انجام این کار از دست رفت. (البته آبی که به داخل زمین نفوذ می‌کند، به‌طور کامل از بین نمی‌رود؛ بلکه به احیای دوباره‌ی آب‌های زیرزمینی کمک می‌کند.)
بااین‌حال، ولفسپرگر می‌گوید «ساخت مرکز اسکی در نزدیکی مکانی درگیر با کمبود آب نظیر پکن، قطعاً از نظر زیست‌محیطی مطلوب نیست؛ اما ورزش‌های زمستانی به‌طور کلی هرگز در چنین وضعیتی نبوده‌اند.» پژوهشی دیگر دریافت که پیست‌های اسکی مصنوعی فارغ از نوع برف به‌کاررفته در آن‌ها می‌توانند موجب فرسایش خاک و زوال پوشش گیاهی شوند.
برای اسکی‌بازها و اسنوبردسواران، رقابت روی برف کاملاً ماشینی، همه‌چیز را تغییر می‌دهد؛ از چگونگی آمادگی برای المپیک، بزرگترین رویداد ورزشی بیشتر عمرشان، از مومی که برای افزایش سرعت استفاده می‌کنند تا تمرین برای مقابله با خطر فزاینده‌ی سطح نرم‌تر. به‌گفته‌ی ورزشکاران، در هوای گرم‌تر، سطوح پوشیده از برف انسان‌ساخت معمولاً سریع‌تر از زمین‌های دارای برف طبیعی دچار فروپاشی می‌شوند.
دهکده المپیک در منطقه‌ی یانکینگ پکن که میزبان مسابقات اسکی آلپاین خواهد بود.
جسی دیگینز، اسکی‌باز آمریکایی و مدال‌آور طلایی این کشور در اسکی صحرانوردی در سال ۲۰۱۸ که در سال‌های اخیر به فعال تغییر اقلیم تبدیل شده است، می‌گوید «این نخستین‌بار نیست که روی برف مصنوعی مسابقه می‌دهیم و متأسفانه به‌نظر نمی‌رسد که آخرین بار نیز باشد.» دیگینز افزود «[برف مصنوعی] سخت‌تر و یخ‌زده‌تر است و در آب‌وهوای مختلف به‌طور متفاوت تغییر شکل می‌دهد. این برف می‌تواند مسیر را بسازد. نمی‌خواهم بگویم خطرناک است؛ اما فهمیدن اینکه چگونه می‌خواهید در گوشه‌ها مسیریابی کنید، مشکل‌تر می‌شود.»
بااین‌حال تحت شرایط معین نظیر دمای بسیار سرد مورد انتظار در چین، اسکی‌بازان آلپاین گاهی‌اوقات برف مصنوعی را ترجیح می‌دهند؛ زیرا تکنیسین‌ها می‌توانند بلورهای مرطوبی تولید کنند که به سطح صاف و سخت سنگ‌مانند مطلوبشان منجمد می‌شوند. تراویس گانانگ، متخصص در رویدادهای سرعتی می‌گوید «[برف مصنوعی] متراکم‌تر است. این برف درواقع بلور تشکیل نمی‌دهد و هنگام ساخته‌شدن، فشرده‌تر می‌شود. برف مصنوعی به خوبی روی زمین می‌نشیند و بسیار یکنواخت می‌شود. درواقع همان‌گونه است که ما می‌خواهیم.»
