پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا؛ بازار پرسود سرمایه‌گذاری یا ترفند جدید خالی‌فروشی؟
پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا؛ بازار پرسود سرمایه‌گذاری یا ترفند جدید خالی‌فروشی؟
پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا با این هدف که مردم با پول‌های خرد ته جیب‌شان طلا بخرند ایجاد شده‌اند. مردم هم با هدف حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم و قیمت صعودی دلار به دنبال خرید دارایی امنی مثل طلا هستند تا با این فلز گران‌بها از سرمایه و دارایی اندک خود محافظت کنند.
محمد ملانوری، اقتصاددان، درباره علت استقبال مردم از پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا به نیوزلن می‌گوید:
مردم از سال ۹۹ و ماجرای سرمایه‌گذاری در بورس یک تجربه شکست دارند و دولتمردان مردم را دعوت به آن کردند که ترکیدن حباب بورس به شکست مردم منجر شد. پس از آن شکست، بازارهای دیگری مثل بازار کریپتوکارنسی ارزشمند شد و طلا هم به‌عنوان دارایی امن دیگری برای مردم جذاب شده است.
– محمد ملانوری، اقتصاددان
این سایت‌های آنلاین خرید و فروش طلا از این رو که امکان خرید طلای آب‌شده با ۱۰۰ هزار تومان را فراهم کرده‌اند مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند و در این میان، تبلیغات متعدد از بیلبوردهای شهری گرفته تا رادیو و تلویزیون و فضای مجازی هم در اعتماد کردن مردم به این پلتفرم‌ها و هم‌چنین خرید از آن‌ها تاثیر قابل توجهی داشته است.
این اقتصاددان به عامل دیگری که باعث جلب اعتماد مردم به این پلتفرم‌ها شده اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «خرید و فروش در این پلتفرم‌ها از طریق درگاه‌هایی انجام می‌شود که قانونی است و بانک مرکزی بر آن‌ها نظارت دارد. همین موضوع باعث می‌شود مردم اعتماد کنند و با این فکر که این یک پلتفرم قانونی و تحت نظارت بانک مرکزی است اقدام به خرید طلا کنند.»
در حوزه طلا بازار رگوله‌شده نداریم
اقدام به خرید طلا با تمام دلایلی که پیش‌تر ذکر شد تصمیم غیرمنطقی نیست اما سرمایه‌گذاری در این بازار، به‌ویژه مدل آنلاین آن که به تازگی پا گرفته پرریسک است. ملانوری در توضیح چرایی این موضوع می‌گوید:
در حوزه پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا بازار رگوله‌شده‌ای نداریم. چون عموما این شرکت‌ها هم‌زمان با فروش طلا به مردم برای پلتفرم‌شان خریداری می‌کنند. این در حالی است که مثلا در صندوق‌های طلا در بورس نظارت‌هایی از سوی شرکت بورس وجود دارد که تعیین کرده معادل طلایی که در صندوق است باید دارایی‌هایی به شکل‌های مختلف مثل ارز و… وجود داشته باشد تا اگر یکی از این دارایی‌ها سقوط کرد از سایر منابع موجود بتوان پول مردم را برگرداند. اما این پلتفرم‌ها چون بازار رگوله‌شده‌ای ندارند هیچ اطمینانی وجود ندارد که مردم بتوانید طلایی که خریده‌اند را تحویل بگیرند.
– محمد ملانوری، اقتصاددان
طلا را در حجمی بخرید که امکان تحویل فیزیکی داشته باشد
به اعتقاد بعضی کارشناسان اقتصادی، خرید طلا با مبلغ اندکی مثل ۱۰۰ هزار تومان در شرایطی که قیمت یک گرم طلا بیش از ۵ میلیون تومان است زمینه را برای خالی‌فروشی فراهم می‌کند. حجم طلایی که با هزینه‌های ۱۰۰ هزار تومان و ۲۰۰ هزار تومانی می‌توان خرید آن‌قدر ناچیز است که احتمالا قابلیت دریافت به‌صورت فیزیکی را ندارد. حتی برخی از این پلتفرم‌ها طلای کمتر از ۵ گرم را به‌صورت فیزیکی تحویل نمی‌دهند. بنابراین، ریسک خالی‌فروشی بالا می‌رود. منظور از خالی‌فروشی فروختن کالایی است که مابه‌ازای آن نزد کسب‌وکار موجود نیست. فروشنده پول را از خریدار دریافت می‌کند اما برای مابه‌ازای آن پول کالا – در این‌جا طلا – ندارد.
بنابراین، این موضوع می‌تواند ریسک خرید طلا با مبالغ کم را افزایش دهد چون خریداران ناچارند طلایی که خریداری کرده‌اند را نزد پلتفرم نگاه دارند و قاعدتا نمی‌توان مطمئن باشند طلایی که خریده‌اند وجود فیزیکی دارد یا پلتفرم خالی‌فروشی کرده است.
به همین خاطر در روزهای اخیر کارشناسان نسبت به این موضوع هشدار داده‌اند و توصیه می‌کنند که اگر مردم تمایل به خرید طلا از پلتفرم‌ها را دارند، در حجم و مقداری خرید کنند که امکان تحویل فیزیکی داشته باشد تا مطمئن شوند خالی‌فروشی در کار نبوده و سرشان کلاه نرفته است. این نگرانی به‌ویژه پس از تجربه تلخ کلاهبرداری‌های پانزی و مورد کوروش کمپانی، با ترفند آیفون‌های ۲۰ میلیون تومانی، باعث سلب اعتماد مردم شده است.
امکان تحویل فیزیکی طلا هم تضمین‌کننده نیست
البته ملانوری حتی تحویل فیزیکی طلا را هم تضمین برطرف شدن ریسک این نوع سرمایه‌گذاری نمی‌داند و به نیوزلن می‌گوید:
حتی اگر طلا را تحویل بگیرند چطور می‌توانند مطمئن باشند طلایشان همان عیاری را دارد که در سایت اعلام شده؟ آیا طلایی که خریده‌ام همان عیار ۲۴ است که گفته‌اند یا ممکن است طلا با عیار ۱۶ به من تحویل داده شود؟
– محمد ملانوری، اقتصاددان
به همین دلیل است که عده‌ای معتقدند خرید طلای آب‌شده به‌صورت آنلاین اقدام مطمئنی نیست چراکه تشخیص خلوص طلای آب‌شده به تخصص نیاز دارد و حتی خرید حضوری آن هم ریسک بالایی دارد.
البته نکته مهم دیگر این است که اگر مردم طلای خریداری‌شده از این پلتفرم‌ها را تحویل بگیرند طبق قانون این پلتفرم‌ها، دیگر امکان نقدشوندگی و فروش طلا به همان پلتفرم را نخواهند داشت؛ این در حالی است که یکی از مزیت‌های خرید طلا از این سایت‌ها نسبت به بازار سنتی این است که در ۷ روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز قابلیت فروش و نقدشوندگی دارند؛ اما فقط به شرطی که طلای خریداری‌شده نزد پلتفرم بماند.
شرط ذخیره‌سازی یک تُن طلا در بانک توسط پلتفرم‌ها
در این میان نکاتی در خصوص نحوه فعالیت و ذخیره‌سازی طلا توسط این پلتفرم‌ها وجود دارد که خطر خالی‌فروشی را کم می‌کند و این نکته الزام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای ذخیره‌سازی یک تُن طلا توسط پلتفرم‌هاست که باید نزد بانک باشد. در واقع، هریک از این پلتفرم‌ها برای ذخیره‌سازی طلایی که در اختیار دارند و به مردم می‌فروشند ملزم به همکاری با یک یا چند بانک هستند تا خالی‌فروشی صورت نگیرد.
با این حال زخم کلاهبرداری کوروش کمپانی هنوز تازه است و کاربران فضای مجازی هم ماجرای پلتفرم‌های طلافروشی را مشابه آن دانسته و نوشته‌اند: «شیوه جدید آیفون بیست میلیونیه، دنبال اون چند درصد مردمی می‌گردن که فکر می‌کنن طلای آنلاین خریدن و یه جای خوب نگهداری می‌شه تا وقتی بخوان برن به‌صورت فیزیکی برداشت کنن و تازه می‌فهمن اینم یه جور کلاهبرداریه و تازه انتظار هم دارن بقیه باهاشون همدردی کنن.»
اگر دولت سریع‌تر اقدام نکند تجربه موسسات اعتباری غیرقانونی تکرار می‌شود
کاربر دیگری این ماجرا را مشابه موسسات اعتباری دانسته: «کاملا معلومه مشابه صندوق‌ها و موسسات اعتباری و کوروش کمپانی و… هست ولی مردم علاقه عجیبی دارن متضرر بشن» و یک کاربر دیگر هم به بورس به‌عنوان نمونه مشابه اشاره کرده است.»
منبع : زومیت
