«پاپارا» و شوک به کاربران ایرانی؛ رویای پرداخت بین‌المللی چطور به کابوس منتهی شد؟
«پاپارا» و شوک به کاربران ایرانی؛ رویای پرداخت بین‌المللی چطور به کابوس منتهی شد؟
دو روز پیش در ترکیه مجوز فعالیت بانکی به نام «پاپارا» ابطال می‌شود و اثر پروانه‌ای آن به ایرانی‌های بسیاری هم می‌رسد. حالا پول‌های تعداد زیادی از آن‌ها هم در این بانک بلوکه شده است. ایرانی‌ها در این بانک چه کار می‌کردند و حالا چه اتفاقی برای دار و ندارشان می‌افتد؟
پاپارا یک شرکت فین‌تک بسیار مشهور در ترکیه بود که دو دسته از ایرانی‌ها از آن استفاده می‌کردند: اول، ایرانیان ساکن این کشور که کارت اقامت داشتند و با هویت خودشان شماره حساب می‌گرفتند. دوم، ایرانیانی که با واسطه شرکت‌های دورزننده تحریم، کارت دریافت می‌کردند.
این گروه دوم، شامل ایرانیان ساکن ترکیه که کارت اقامت نداشتند و یا ایرانیان داخل کشور می‌شد که حالا بیشترین نگرانی را برای پس گرفتن پول‌هایشان دارند. از آن‌جایی که با پاپارا می‌شد در همه فروشگاه‌های آنلاین که مسترکارت قبول می‌کردند خرید کرد، برای ایرانیانی که به دلیل تحریم به سیستم‌های بین‌المللی پرداخت دسترسی نداشتند، پاپارا گرفتن از مسیر شرکت‌های واسطه راهی جذاب و وسوسه‌کننده بود.
چرا پاپارا به این روز افتاد؟
از ماه اردیبهشت و آغاز محدودیت‌ها بر این بانک، بسیاری از کاربران آن از جمله ایرانیان با مسدود شدن کوتاه‌مدت حساب روبه‌رو شدند. این ماجرا مربوط به زمانی است که احمد فاروق کارسلی، بنیانگذار شناخته شده این فین‌تک به همراه ۱۲ نفر دیگر از اعضای همین بانک بازداشت شدند.
دادستانی ترکیه ادعا کرد ۲۶ هزار حساب در پاپارا مستقیما با وب‌سایت‌های شرط‌بندی در ارتباط هستند
این بازداشت برای دادستانی آن‌قدر اهمیت داشت که از بازداشت همه این ۱۲ نفر یک مستند خبری هم تهیه و منتشر شد. ادعای دادستانی این بود که ۲۶ هزار حساب در پاپارا مستقیما با وب‌سایت‌های شرط‌بندی در ارتباط هستند.
آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری، ماجرا را این‌طور به نیوزلن شرح می‌دهد: «این‌ها بیشتر در راستای میل بانک مرکزی ترکیه برای خروج از لیست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف و بازگشت به لیست سفید است. بانک مرکزی ترکیه می‌گوید بانک‌ها باید سعی کنند مقابل شرط‌بندی غیرقانونی بایستند.» این کارشناس درباره نحوه انجام شرط‌بندی‌ها هم توضیح می‌دهد:
در شرط‌بندی‌های غیرقانونی معمولا پول را مستقیما ارسال می‌کنند. جابه‌جایی پول از فردی به فرد دیگر، در صورتی شبهه قمار داشته باشد، باید بانک جلوی آن را بگیرد اما پاپارا این کار را نمی‌کرد. این به‌علاوه چند ایراد دیگر باعث شده بود که بانک مرکزی این بانک را زیر ذره‌بین بگیرد.
– آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری
به گفته اقبال، پاپارا بعد از این اتفاق مدتی مسدود بود و هیچ وجهی در آن نمی‌شد انتقال داد: «بعد، شرکت را به شورایی زیرمجموعه بانک مرکزی منتقل کردند و در نهایت، دهم آبان‌ماه مجوز آن به‌دلیل نقض قوانین پولشویی و ارتباط با فعالیت‌های شرط‌بندی لغو شد.»
سرنوشت ایرانی‌ها چه می‌شود؟
در این بین شرکت‌هایی هستند که واسطه ایرانی‌ها و پاپارا شده و برای آن‌ها شماره حساب صادر می‌کنند. یک منبع که نمی‌خواهد نام آن فاش شود درباره حجم این بازار به نیوزلن می‌گوید:
«در ایران دو مجموعه هستند که این سرویس را می‌فروشند. بخش اعظم آن در دست یک شرکت مشهور است که با نام واسطه دیگری در ترکیه فعالیت دارد و بخش بسیار کوچک‌تر آن هم در دست واسطه دیگریست که با شرکت‌های ایرانی در ارتباط است. میزان گردش مالی فقط این بخش کوچک‌تر هفته‌ای ۵۰۰ هزار لیر است که تومان را به لیر تبدیل می‌کند.»
میزان گردش مالی فقط این بخش کوچک‌تر هفته‌ای ۵۰۰ هزار لیر است که تومان را به لیر تبدیل می‌کند
آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری، می‌گوید که «این شیوه اساسا یکی از مصادیق پولشویی است و منظور از آن لزوما تامین مالی تروریسم یا قاچاق سازمان‌یافته نیست، بلکه حتی اقداماتی مانند پرداخت برای اشتراک سرویس‌هایی چون اسپاتیفای، که از منظر برخی کشورها مشمول محدودیت است، هم در چارچوب تعریف پولشویی قرار می‌گیرد. بنابراین این اقدامات توسط نهادهای نظارتی قابل پیگرد می‌شوند.»
این شرکت‌های واسطه چطور به ایرانی‌ها کارت می‌فروختند؟ اقبال در پاسخ به این پرسش می‌گوید:
برخی افراد در کشورهای خارجی که قوانین مالی، مالیاتی و ضوابط مبارزه با پول‌شویی‌شان نرم‌تر است یک شرکت رسمی ثبت می‌کنند و برای آن شرکت یک حساب مادر (شرکتی) در یک نئوبانک یا بانک باز می‌کنند؛ سپس از آن حساب مادر می‌توانند زیرمجموعه‌هایی تعریف کنند و کارت‌های شرکتی صادر کنند.»
این کارشناس در خصوص واسطه‌ها هم توضیحاتی را اضافه می‌کند: «برای مثال، اگر من شرکتی داشته باشم با ۵۰ کارمند و بخواهم به کارمندانم کارت‌هایی بدهم تا از حساب شرکت با محدودیت‌هایی که من تعیین می‌کنم برداشت کنند، سپس زیرمجموعه‌ها از آن نئوبانک یا بانک کارت می‌گیرند و این کارت‌ها یا از طریق API یا به‌صورت دستی براساس پولی که مصرف‌کننده واریز می‌کند شارژ می‌شوند.»
از این طریق است که به گفته اقبال، «کارتی در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد که از نوع ویزا یا مسترکارت است و خدمات بین‌المللی ارائه می‌دهد. این روش در صورت اجرا در مقیاس کوچک و برای دوره زمانی کوتاه کار می‌کند.»
پس پول کاربران چه می‌شود؟
کاربرهایی که با هویت خودشان کارت پاپارا داشتند این دو روز فقط به بیانیه آخر این نئوبانک دل خوش کرده بودند که اعلام کرده روند بازگرداندن وجوه موجود در حساب‌های کاربران را هرچه سریع‌تر آغاز کند. اما آن‌هایی که از مسیر شرکت‌های واسطه کارت گرفته بودند حالا با یک ریسک بزرگی روبه‌رو شده‌اند. آیا شرکت‌ها می‌توانند پیش از بلوکه شدن کامل، پول‌ها را خارج و به کاربران بازگرداند یا این که آن‌ها هم به‌عنوان پولشویی شناسایی شده‌اند؟
یکی از ریسک‌ها این است که در شرکت‌های واسطه همه تراکنش‌ها از مسیر یک کارت انجام شده باشد. اقبال می‌گوید:
وقتی یک شرکت دورزننده تحریم در مقیاس بزرگ این خدمات را عرضه کند، احتمال شناسایی و برخورد بسیار بالا می‌رود. زیرا تمام تراکنش‌ها معمولاً از یک کارت مادر انجام می‌شود. در نتیجه به‌سادگی آن کارت مادر مسدود می‌شود و تمام کارت‌های زیرمجموعه نیز از کار می‌افتند.
– آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری
«گیفتک» یکی از شرکت‌های واسطه ایرانی است که در واکنش به این نگران‌ها بیانیه داده و گفته: «تمام کارت‌های ارائه‌شده از سوی ما دارای تضمین کامل بازگشت وجه هستند».
راه‌حل‌های جایگزین را به کاربران گفته‌ایم و فرایند برگشت وجوه را آغاز کرده‌ایم
ارشیا یاراحمدی، بنیانگذار گیفتک، در پاسخ به این که برای پس دادن وجوه کاربران چه اقداماتی انجام شده به نیوزلن می‌گوید: «از دو روز گذشته که این اتفاق افتاده با مشتریانمان ارتباط گرفتیم، همه راه حل‌های جایگزین را گفتیم و فرایند برگشت وجوه را آغاز کردیم. اگرچه حساب‌ها در پاپارا مسدود است اما در حال حاضر، پول را از جیب خودمان به‌صورت دلاری یا ریالی و هر شکلی که کاربر درخواست کند برمی‌گردانیم.»
یاراحمدی درباره ساز و کار ارتباط شرکت خود با پاپارا با تاکید بر این که «ارتباط ما با برند پاپارا یک ارتباط مخفیانه نیست» می‌گوید:
ما یک شرکت رسمی هستیم و قرارداد همکاری B2B داریم. در نتیجه در کشور ترکیه می‌توانیم پیگیر این باشیم که مال و اموال مسدودشده را برگردانیم. همچنین چندین حساب پاپارا بیزنس داریم که از آن‌ها به کاربرانمان خدمات ارائه می‌دهیم. درنتیجه همه پول‌ها در یک حساب قرار ندارد. قاعده قرار داشتن همه پول‌ها در یک حساب روش شکست‌خورده‌ای است.
– ارشیا یاراحمدی، بنیانگذار گیفتک
توضیح دیگر او این است: «فقط پول کاربرانمان نیست که آنجا مسدود شده است بلکه ما پول بیشتری در این بانک داریم که نشان می‌دهد آزاد کردن این پول دغدغه مهمی برایمان است. چراکه برای سریع‌تر عمل کردن سروریس‌هایمان از قبل، استخر حساب اصلیمان را شارژ نگه می‌داشتیم.»
این‌طور که مدیرعامل گیفتک از روابط غیررسمی مطلع شده قرار است پول شرکت‌ها و اشخاصی که اتهام پولشویی و دیگر اتهامها به آن‌ها وارد نیست عودت داده شود. او درباره نگرانی‌ها بابت بازپس‌گرفتن پول کاربران از پاپارا توضیح می‌دهد:
موضوع بانک مرکزی ترکیه این نیست که بیزنس‌هایی که با پاپارا کار می‌کردند پولشویی داشته‌اند، هیچ اتهامی متوجه همکارهای تجاری پاپارا نشده و اتهام پولشویی به هیآت مدیره خود پاپارا وارد است. پس شرکت و بانک مرکزی موظف است که پول را به ما برگرداند. اگر کاربران پاپارا پولشویی می‌کردند مستر و ویزا کارت زودتر جلوی ارائه سرویس خود را می‌گرفتند یا خود پاپارا حساب‌های ما را می‌بست.
– ارشیا یاراحمدی ، بنیانگذار گیفتک
آیا شرکت‌های واسطه از لغو امتیاز پاپارا باخبر بودند؟
بعد از لغو امتیاز پاپارا گروهی از کاربران در شبکه اجتماعی ایکس از جشنواره‌های متنوع شرکت‌های واسطه برای خرید حساب پاپارا انتقاد کردند. آرین اقبال درباره این جشنواره‌ها به نیوزلن می‌گوید:
«هدف شرکت‌ها کسب سود است و از آنجا که احتمال مسدود شدن کارت مادر بسیار بالاست، منطق آن‌ها این است که با اجرای کمپین‌های تبلیغاتی گسترده، فروش را در کوتاه‌مدت افزایش دهند و سود خود را محقق کنند؛ به عبارت دیگر، آن‌ها می‌کوشند تا قبل از آن که کارت مادر مسدود شود، حداکثر میزان کارت‌ها را بفروشند و از این راه سود ببرند.»
بنیانگذار گیفتک: مادامی که کاربران ما سرویس گرفتند و امروز هم پول حساب پاپارایشان عودت داده می‌شود، این اتهامها درست نیستند
بنیانگذار گیفتک در واکنش به این انتقادها که چرا با وجود افزایش فشارها در ماه‌های گذشته بر پاپارا نه‌تنها به فروش کارت ادامه دادند بلکه حتی جشنواره فروش هم برگزار کردند؟ پاسخ می‌دهد: «بانک پاپارا بانک پرکاربری محسوب می‌شود و سال‌هاست که دغدغه‌های قضایی پیرامون شخص مدیرعامل آن وجود داشته است. ما بعد از اردیبهشت‌ماه و بازداشت مدیرعامل آن به فعالیت خود ادامه دادیم چون یک مدیرعامل جدید از طرف بانک مرکزی آمد و محدودیت‌ها رفع شده بود.»
یاراحمدی توضیح داد که این شرکت در حال کار کردن و ارائه سرویس‌های متنوعی بوده و چون بازار از این خدمتی استقبال کرده بود، آن‌ها هم فعالیت‌شان را ادامه می‌دادند. او درباره کمپینی که برگزار کرده بودند هم گفت:
«کمپینی که برگزار کردیم خیلی اتفاقی با مسدود و لغو مجوز شدن بانک فاصله زمانی کمی داشت. این که فکر کنید ما از (خطرات لغو مجوز) پاپارا آگاه بودیم و به این دلیل این کمپین را برگزار کردیم، تنها در صورتی درست است که کاربران ما سرویس را از ما خریده اما دریافت نکرده باشند یا اینکه امروز با این اتفاق‌ها پول به حسابشان برنگشته باشد. ولی مادامی که کاربران ما سرویس گرفتند و امروز هم پول حساب پاپارایشان عودت داده می‌شود این اتهامها درست نیستند.»
به گفته او، تعداد کاربران گیفتک که حساب مجازی یا فیزیکی پاپارا دریافت کرده بودند بسیار محدود هستند و تعهد آن‌ها این است که چه پاپارا پول این شرکت را عودت بدهد و چه ندهد اعتماد کاربرانشان را خدشه‌دار نمی‌کند، بنابراین حتما گیفتک وجوه کاربران خود را پس خواهد داد.
منبع : زومیت
