پاداش ۲۰۰ میلیونی برای شکار ماینرهای غیرمجاز؛ «سوت‌زنی» یا نظارت نیابتی؟
پاداش ۲۰۰ میلیونی برای شکار ماینرهای غیرمجاز؛ «سوت‌زنی» یا نظارت نیابتی؟
در حالی که روزهای گرم تابستان بار دیگر فشار بر شبکه برق و قطعی‌هایی مکرر را به اوج خود رسانده، توانیر با راهکاری تازه برای مقابله با بخشی از مصرف‌کنندگان برق کشور به میدان آمده: وعده پرداخت تا ۲۰۰ میلیون تومان پاداش نقدی برای کسانی که استخراج غیرمجاز رمزارز را گزارش دهند. طرحی که در نگاه اول، نوعی مشارکت مردمی به نظر می‌رسد، اما برخی منتقدان آن را گامی دیگر در مسیر «امنیتی‌سازی خاموش زیر پوست شبکه برق» می‌دانند.
بر اساس گزارش میهن بلاکچین، محمد اله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر و مسئول اجرای این طرح، خبر داده که در سال ۱۴۰۴، میزان کشف مراکز غیرمجاز استخراج رمزارز بیش از پنج برابر نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است. او گفته است: «با تلاش شبانه‌روزی همکاران ما و همکاری دلسوزانه مردم، شناسایی این مراکز وارد فاز تازه‌ای شده.»
اله‌داد تأکید کرده که با استفاده از داده‌های رفتاری مصرف‌کنندگان و نظارت دقیق بر کنتورها، برخی سودجویان که حتی مزارع ماهی، دامداری‌ها یا زیرزمین منازل را برای فعالیت پنهانی خود انتخاب کرده بودند، شناسایی شده‌اند.
اما نکته اصلی در سخنان او مربوط به مشوق مالی است: «برای گزارش‌دهندگان، پاداش نقدی از یک میلیون تا ۲۰۰ میلیون تومان بسته به حجم تخلف در نظر گرفته شده است.» او این را گامی مهم در حفاظت از شبکه برق و جلوگیری از آسیب به تأسیسات دانست.
آیا این مدل مشارکت مردمی نتیجه‌بخش است؟
تردیدی نیست که ماینرهای غیرمجاز، با استفاده از برق یارانه‌ای یا انشعابات غیرقانونی، به شبکه آسیب وارد می‌کنند؛ اما در عین حال، پرسش مهمی مطرح است: آیا چنین سیاست‌هایی، بدون اصلاح ساختار تعرفه‌ای و ایجاد سازوکار شفاف برای استخراج قانونی، صرفاً موجب امنیتی‌تر شدن فضا و انتقال بار نظارت به دوش مردم نمی‌شود؟
همچنین نباید فراموش کرد که صنعت ماینینگ در ایران، علی‌رغم داشتن مجوز قانونی، فاقد مسیر اقتصادی به‌صرفه برای فعالان مجاز است. تعرفه سنگین برق صنعتی باعث شده که تخلف (ماینینگ پنهانی با برق یارانه‌ای) به‌صرفه‌تر از مسیر رسمی باشد؛ نتیجه؟ شکل‌گیری یک بازار دوگانه، با رانت برای متخلفان و مجازات برای قانون‌مداران.
پرسش اصلی شاید همین‌جاست: آیا وقت آن نرسیده که به‌جای وعده پاداش‌های نجومی و دعوت از مردم برای ایفای نقش پلیس، ساختارهای تعرفه‌ای، مدل‌های سرمایه‌گذاری، و مسیرهای قانونی شفاف‌سازی شود؟ یا همچنان قرار است چاله‌های سیاست‌گذاری، با جایزه و سوت‌زنی پر شود؟
تا آن زمان، برق‌دزدی باید مهار شود؛ اما نه با شیوه‌ای که شاید خودش تبدیل به بحران ثانویه شود.
منبع : زومیت
