نگهداری و انتقال آسان فایل‌های حجیم؛ همه‌چیز درباره‌ فایل ISO

شیوه نقل‌وانتقال داده بین کامپیوترها در طول زمان مثل هر بخش دیگری از فناوری دستخوش تغییراتی بوده و هر روز در راستای بهینه‌تر شدن جلو رفته است. ۳۰-۴۰ سال پیش فلاپی دیسک فضای ذخیره‌سازی رایجی بود که از آن برای نقل‌وانتقال داده یا حتی بکاپ گرفتن از کامپیوتر استفاده می‌شد.

در همان دوران، فیلیپس و سونی لوح فشرده را طراحی کردند که نوعی لوح نوری دیجیتال است و به‌عنوان فضای ذخیره‌سازی با حجم بسیار بیشتر از فلاپی دیسک، به‌کار می‌رفت. سی‌دی‌ها زمانی جایگزین نوارهای کاست شده بودند و هرکسی آهنگ‌های مورد علاقه‌اش را روی آن Write می‌کرد و فهرست پخش «گلچین» اختصاصی خود را برای گوش‌ کردن با ضبط یا واکمن آماده می‌کرد.

یکی دیگر از کاربردهای لوح نوری در عصر کامپیوتر ردوبدل کردن فیلم یا حتی بهترین برنامه های کاربردی برای کامپیوتر بود. برای مثال، از مرسوم‌ترین استفاده‌های آن می‌توان به نصب انواع ویندوز در زمانی اشاره کرد که هنوز سی‌دی یا دی‌وی‌دی-رام یکی از قطعات ضروری برای اسمبل کردن کامپیوتر به‌شمار می‌رفت و خیلی‌ها با آن سروکار داشتند.

رفته‌رفته با کمتر شدن کاربرد لوح فشرده و ضروری‌ نبودن آن در قطعاتی که برای اسمبل کامپیوتر نیاز داریم یا حتی حذف آن از بسیاری از مدل‌های لپ‌تاپ برای کاهش وزن و افزایش بهره‌وری، سروکله فایل IOS پیدا شد تا جایگزینی دیجیتال از سی‌دی و دی‌وی‌دی و به‌طور کلی لوح‌های فشرده باشد. هرچند، هنوز می‌توانید در صورت خرید لپ تاپ بدون درایو نوری داخلی، برای خرید درایو نوری اکسترنال اقدام کنید، لوح فشرده همچنان مزایای خاص خود را دارد و نمونه‌های پرحجم‌تر و بهینه‌تر آن نیز طراحی و تولید شده‌اند؛ اما فایل ISO چیست و چگونه می‌توان آن را اجرا کرد؟

فایل ISO کپی دقیق و همسانی از تمام یک لوح نوری مثل CD یا DVD یا Blu-ray است که در یک فایل به‌صورت یکجا آرشیو می‌شود. فایل ایزو که گاهی از آن با نام ISO Image نیز یاد می‌شود معمولاً سایز کوچک‌تری از مجموعه داده‌های اصلی دارد.

اسم ISO برگرفته از نام فایل سیستمی مورد استفاده سیستم دیسک نوری، ایزو ۹۶۶۰ است. درواقع، فیال ISO علاوه‌بر تمام داده‌های روی CD یا DVD به صورت کامل، فایل‌های سیستمی را نیز در خود جای می‌دهد.

برای درک دقیق‌تر اینکه فایل ISO چیست، می‌توان آن را جعبه‌ای در نظر گرفت که تمام بخش‌ها و قطعات ساخت چیزی را درون خود دارد که برای استفاده از آن باید حتماً روی‌ هم سوار شوند و قطعات به‌تنهایی غیرقابل استفاده هستند و خود جعبه نیز به‌تنهایی کاربردی ندارد.

در مثالی دیگر می‌توان آن را مشابه فایل فشرده RAR دانست که درون آن فایل‌های نصب و اجرای برنامه‌ای خاص قرار دارند و برای اجرای آن باید از حالت آرشیو خارج شوند. بنابراین، فایل ISO به‌ خودی خود غیرقابل‌استفاده است و برای اجرای آن مثل فایل‌های فشرده RAR، نیاز به برنامه‌های خاصی دارید که باید روی سیستم‌عامل نصب کنید.

بسیاری از افراد با کمک ایجاد فایل ISO از لوح فشرده بکاپ تهیه می‌کنند تا علاوه‌بر سهولت ذخیره‌سازی داده‌ها و دسترسی سریع‌تر به آن، به‌صورت کاربردی‌تر دردسترس باشند. بنابراین، لزوماً نیازی نیست که برنامه‌ای برای اجرای آن‌ها داشته باشید و اگر بخواهید برای بکاپ از این روش اقدام کنید در آینده می‌توانید مجدداً آن‌ فایل‌ها را روی DVD اصطلاحاً رایت کنید و مانند روز اول از آن‌ها استفاده کنید.

همچنین، برنامه‌هایی وجود دارند که بدون نیاز به رایت‌ کردن فایل ISO روی CD یا DVD امکان اجرای فایل را فراهم می‌کنند تا در دستگاه‌های بدون درایو نوری نیز بتوان با این قیبل فایل‌ها کار کرد.

فایل ایمیج ISO اغلب برای توزیع برنامه‌های بزرگ در بستر اینترنت کاربرد دارند به این دلیل که تمام فایل‌ها برنامه به‌صورت مرتب در یک فایل گنجانده می‌شوند و آسیبی به آن‌ها وارد نمی‌شود.

به‌عنوان نمونه می‌توان به سیستم‌عامل‌های قابل دانلود مثل نسخه‌های ویندوز و برخی توزیع‌های لینوکس اشاره کرد که در قالب فایل ISO دانلود می‌شوند و برای نصب آن‌ها باید فایل را روی CD یا DVD رایت کنید یا با کمک برنامه‌های دیگر برای بوتیبل کردن فلش اقدام کنید. علاوه‌بر سیستم‌عامل، برنامه‌های آنتی ویروس بوتیبل نیز وجود دارند که در قالب فایل ISO می‌توان آن‌ها را دانلود کرد.

کاربرد مهم دیگر فایل ایزو در زمان اجرای برنامه‌ها یا بازی‌های ویدئویی است که برای راه‌اندازی نیاز دارند که دیسک اصلی بازی درون درایو نوری باشد. با کمک فایل ایزو و باز کردن آن ازطریق گزینه Mount فایل ایزو روی درایو نوری مجازی بالا می‌آید و کامپیوتر می‌تواند آن را به‌عنوان دیسک واقعی شناسایی کند.

در اصطلاح، باز کردن فایل ISO را Mount می‌نامند. مونت کردن فایل ایزویی که از اینترنت دانلود کرده‌اید به‌گونه‌ای روشی برای گول‌ زدن کامپیوتر است که فایل ایزو را مانند یک دیسک واقعی شناسایی کند و بدین‌ترتیب می‌توانید فایل ایزو را مانند CD یا DVD فراخوانی کنید یا به‌کار بگیرید. در این روش نیازی نیست معطل شوید تا سی‌دی رایت شود و به‌راحتی درایو نوری مجازی خواهد داشت.

برنامه‌های مختلفی برای بازکردن فایل ISO دردسترس هستند که ازجمله می‌توان به WinCDEmu و WinISO اشاره کرد. این برنامه‌ها ویژگی‌های زیادی دراختیار شما قرار می‌دهند؛ اما خوشبختانه ویندوز به‌صورت داخلی امکان باز کردن فایل ISO را دارد و آسان‌ترین راه باز کردن فایل ISO استفاده از قابلیت ایجاد شبیه‌ساز CD خود ویندوز است.

آسان‌ترین راه این است که تلاش کنید فایل ایزو را مانند هر فایل دیگری باز کنید. بدین‌ترتیب روی آن دوبار کلیک کنید تا به‌راحتی به‌صورت Mount باز شود.

روش دیگر برای استفاده از قابلیت Mount ویندوز این است که روی فایل ایزو کلیک راست کنید و از منوی بازشده روی Mount بزنید تا فایل درون درایو نوری مجازی دردسترس قرار بگیرد.