نرم‌افزار شیطانی؛ چطور دروغ ۸ساله فولکس‌واگن جان ۱۲۴هزار نفر را گرفت؟

ژانویه ۲۰۱۷، ماجرا لایه‌ی تاریک‌تری پیدا کرد، چرا که مشخص شد فولکس‌واگن به همراه دو غول دیگر آلمانی؛ دایملر و ب‌ام‌و؛ در پروژه‌ای شرکت کرده‌اند که طی آن، گازهای خروجی دیزل روی میمون‌ها آزمایش می‌شد. انتشار این خبر خشم افکار عمومی را شعله‌ور کرد. مدیرعامل وقت فولکس‌واگن، ماتیاس مولر، ناچار شد در نامه‌ای داخلی این آزمایش‌ها را «غیراخلاقی، منزجرکننده و عمیقاً شرم‌آور» بخواند.

این رسوایی تازه نشان می‌داد که مشکل نه فقط یک نرم‌افزار بلکه فرهنگی است که برای دفاع از روایت «دیزل پاک» به هر ابزاری، حتی آزمایش روی حیوانات متوسل می‌شود.

ماه جولای ۲۰۱۷، نام تازه‌ای به فهرست متهمان اضافه شد: جیووانی پامیو. او به توطئه، کلاهبرداری و نقض قانون هوای پاک متهم شد، اما بر خلاف لیانگ و اشمیت هرگز پایش به دادگاه آمریکا نرسید. رسانه‌ها از او به‌عنوان «متهم فراری دیزل‌گیت» یاد کردند؛ شخصی که سایه‌اش بر پرونده باقی ماند، بی‌آنکه محاکمه شود.

علاوه بر او نام شش مدیر دیگر فولکس‌واگن هم در کیفرخواست‌های آمریکا ذکر شد، اما همه در خاک آلمان ماندند. دولت آلمان روشن اعلام کرد که اتباعش را به آمریکا تحویل نخواهد داد. این تصمیم، تنشی دیپلماتیک میان برلین و واشنگتن ایجاد کرد: آمریکا اصرار داشت عدالت باید فراتر از مرزها اعمال شود و آلمان از صنایع و مدیرانش محافظت می‌کرد.

حدود ۱۰ سال از رسوایی دیزل‌گیت می‌گذرد و حالا طبق گزارش جدیدی که در سال ۲۰۲۵ منتشر شد، محققان تخمین می‌زنند که آلودگی اضافی ناشی از استفاده Defeat Device توسط فولکس‌واگن و سایر تولیدکنندگان، باعث مرگ زودهنگام حدود ۱۲۴ هزار نفر در اتحادیه اروپا و بریتانیا شده است. همچنین ۳۰ هزار مورد آسم کودکان در بریتانیا تنها به دلیل این فریب رخ‌داده بود.

لیانگ و اشمیت هرگز قصد نداشتند چهره‌های اصلی یک رسوایی جهانی باشند، اما نامشان برای همیشه با دیزل‌گیت گره خورد. یکی حقیقت را بر زبان آورد، دیگری سرانجام تسلیم شد و هر دو ثابت کردند که حتی در صنعتی میلیارددلاری، لحظه‌ای صداقت می‌تواند یک امپراتوری را به خاک سیاه بنشاند.