نجات زمین دیگر صرفه اقتصادی ندارد؛ غول‌های بانکی به سودآوری در جهانی گرم‌تر می‌اندیشند

درحالی‌که دانشمندان و فعالان محیط‌زیست درباره‌ی بحران تغییرات اقلیمی هشدار می‌دهند، نهادهای مالی بزرگ نیز به‌سرعت از تعهدات زیست‌محیطی خود فاصله می‌گیرند. این تغییر رویکرد نه‌تنها نشان‌دهنده‌ی چالش‌های جهانی در مبارزه با گرمایش زمین است، بلکه تضادی عمیق میان منافع اقتصادی و نیاز به اقدام فوری در برابر بحران‌های اقلیمی را نمایان می‌کند.

اگر دانشمندان اقلیم، سیاست‌گذاران و فعالان محیط‌زیست هنوز موفق نشده‌اند این حقیقت تلخ را به‌اندازه‌ی کافی روشن کنند که سیاره‌ی ما در آستانه‌ی نابودی است، حالا نوبت به وال‌استریت رسیده که این موضوع را به‌شکل علنی مطرح کند. اکنون غول‌های بانکی، به‌عنوان جدیدترین و شاید منفعت‌طلب‌ترین قشر، به جمع نهادهایی پیوسته‌اند که زنگ خطر را برای تغییرات اقلیمی را به‌صدا درمی‌آورند. این رویداد در حالی اتفاق می‌افتد که امید چندانی برای جلوگیری از فاجعه باقی نمانده است.

ایجاد تغییر در رویکردها، در حالی اتفاق افتاده که پیمان پاریس، توافقی که به‌منظور محدودسازی گرمایش زمین به زیر ۲ درجه سانتی‌گراد طراحی شده بود و به خودی‌خود، هدفی نسبتا دسترس‌پذیر به‌شمار می‌رفت، حالا بیشتر شبیه به آرزویی دست‌نیافتنی است. پژوهش‌های جدید نشان می‌دهند که نه‌تنها از مرز ۱٫۵ درجه عبور کرده‌ایم، بلکه با شتاب در حال حرکت به‌سمت مرز ۲ درجه هستیم.

تحلیلگران مورگان استنلی در بررسی وضعیت آینده‌ی سهام شرکت‌های تهویه مطبوع نوشتند: «اکنون پیش‌بینی می‌کنیم که با دنیایی سه درجه‌ای روبه‌رو خواهیم شد». این تحلیل به‌وضوح با گزارشی که پیش‌تر جی‌پی مورگان چیس منتشر کرده است، همخوانی دارد. گزارش به‌صراحت از ورود به «عصر اقلیمی جدید» صحبت می‌کند که در آن گرمایش جهانی به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده است.

پیش‌بینی‌های جدید ممکن است برای برخی غیرمنتظره به نظر نرسد، زیرا بر اساس مشاهدات، سیاست‌گذاران آمریکایی همچنان به انکار تغییرات اقلیمی ادامه می‌دهند. اگرچه نمایندگان هر دو حزب در این روند نقش داشتند، دولت جدید به رهبری دونالد ترامپ به‌طور علنی از توافق پاریس خارج شد و به‌جای حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر، علیه آن‌ها موضع‌گیری کرد. دولت ترامپ حتی اعلام کرد که تغییرات اقلیمی ممکن است «جنبه‌ای مثبت» نیز داشته باشد.

عقب‌نشینی از تعهدات زیست‌محیطی به بانک‌ها محدود نمی‌شود. در سال‌های اخیر، شرکت‌های بیمه‌ی بزرگ هم با چالش‌های بسیاری مواجه شده‌اند. افزایش هزینه‌ها و پیش‌بینی‌های نگران‌کننده در رابطه با خطرات ناشی از گرمایش زمین، سبب شد که بسیاری از شرکت‌ها، از پوشش بیمه در مناطق پرخطر اجتناب کنند. ایالت‌هایی همچون کالیفرنیا و فلوریدا که با مشکلات آتش‌سوزی، رانش زمین و سیلاب‌های ناشی از طوفان دست‌وپنجه نرم می‌کنند، شاهد خروج شرکت‌های بیمه از این مناطق بوده‌اند.

شرکت‌های بیمه در عوض پذیرش مسئولیت‌های زیست‌محیطی، خواستار کمک‌های دولتی و کاهش مقررات هستند. در همین حال، فعالان محیط‌زیست و نهادهای نظارتی به‌شدت از ادامه‌ی حمایت این شرکت‌ها از صنایع سوخت فسیلی انتقاد کرده‌اند، حتی در شرایطی که خودشان از بی‌ثباتی بازار ناشی از تغییرات اقلیمی شکایت دارند.

اما تغییرات جدید، به‌خوبی نشان‌دهنده‌ی تضاد میان منافع اقتصادی و اقدامات واقعی در برابر بحران‌های اقلیمی است. در دنیای امروزی که ثروتمندان منابع طبیعی را غارت می‌کنند و شرکت‌های فناوری نیز کوه‌هایی از زباله‌های الکترونیکی را به خاک می‌ریزند، مایه تعجب نیست که نهادهای مالی تصمیم گرفته‌اند از وعده‌های زیست‌محیطی صرف‌نظر کنند و در عوض، به دنبال سودآوری بیشتر باشند.

سخنگوی مؤسسه‌ی مالی بین‌المللی در گفت‌وگو با ساینتیفیک امریکن توضیح داد: «صنعت بانکداری می‌تواند از گذار به انرژی‌های پاک حمایت کند، اما سرمایه تنها زمانی در مقیاس وسیع جابه‌جا می‌شود که از نظر اقتصادی نیز منطقی باشد.» به بیانی ساده‌تر، جمله بدین معنی است که در حال حاضر، سودآوری از غارت زمین برای این نهادها به مراتب بیشتر از نجات آن است.