میلیاردها باکتری در سردوش حمام پنهان و منتظرند روی شما پاشیده شوند؛ آیا باید نگران باشید؟
میلیاردها باکتری در سردوش حمام پنهان و منتظرند روی شما پاشیده شوند؛ آیا باید نگران باشید؟
برای بیشتر افراد، خطر ابتلا به عفونت از سر دوش کم است، به‌ویژه اگر به طور مکرر از آن استفاده کنند. فردریک همس، میکروبیولوژیست آب آشامیدنی در مؤسسه علوم و فناوری آب‌های دریایی فدرال سوئیس می‌گوید: «فقط سردوش‌هایی که آلوده به لژیونلا و سایر پاتوژن‌های فرصت‌طلب هستند، خطرناک‌اند. اگر سردوشی به طور خاص آلوده به لژیونلا پنوموفیلا باشد، خطر ابتلا به عفونت نسبتاً بالا است، زیرا فاصله فرد از نقطه تشکیل آئروسل (قطرات معلق در هوا) بسیار کم است.» اما او اضافه می‌کند که داده‌ها نشان می‌دهند این خطر بیشتر در میان افراد با آسیب‌پذیری بالینی (مثل کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند) مشاهده می‌شود. به همین دلیل بیمارستان‌ها رویه‌های سخت‌گیرانه‌ای برای ضدعفونی و تعویض سر دوش‌ها اتخاذ می‌کنند.
بیشترین خطر تماس با آئروسل‌های حامل میکروب در ۶۰ تا ۱۲۰ ثانیه‌ی اول پس از باز کردن دوش رخ می‌دهد، زمانی که آب داغ بیشترین ذرات ریز را تولید می‌کند
میزان و نوع آلودگی میکروبی سردوش‌های همچنین می‌تواند به محل زندگی شما نیز بستگی داشته باشد. برای مثال، مطالعه‌ای در ایالات متحده نشان داد مناطقی که سر دوش‌ها دارای میکروب‌های بیماری‌زای مایکوباکتریوم بیشتری بودند، نرخ بالاتری از بیماری ریه ناشی از مایکوباکتریوم‌های غیر سلی (نوعی عفونت مزمن ریه) داشتند. شرایط آب و هوایی محلی و وجود ضدعفونی‌کننده‌های باقی‌مانده در آب، میکروبیوم دوش را شکل می‌دهند. مکان‌های گرم‌تر و میزان بالاتر کلر با حضور بیشتر برخی از میکروب‌های بیماری‌زای مایکوباکتریوم مرتبط بودند.
ترکیب باکتری‌ها در سردوش ممکن است به منبع آب اولیه نیز بستگی داشته باشد. خانه‌هایی که از آب کلرزده استفاده می‌کنند، معمولاً حاوی تعداد بیشتری از میکروب‌های مایکوباکتریوم نسبت به خانه‌هایی هستند که از آب چاه یا سیستم‌های کلرنزده استفاده می‌کنند. احتمالا مواد ضدعفونی‌کننده باقی‌مانده در آب شرایط مناسبی برای رشد میکروب‌های مقاوم به کلر فراهم می‌کنند.
خوشبختانه، گام‌های نسبتاً ساده‌ای وجود دارند که می‌توانید برای کاهش خطر میکروب‌هایی که در سردوش حمام رشد می‌کنند، بردارید.
جنس مواد اهمیت دارد
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که به نظر می‌رسد جنس سر دوش و شلنگ تأثیر زیادی بر تعداد و نوع باکتری‌هایی که در آنجا زندگی می‌کنند، داشته باشد. در مطالعه‌ای، پژوهشگران دو «شبیه‌ساز دوش» طراحی کردند که هر روز به مدت هشت ماه آزمایش شدند. یکی از شلنگ‌ها از PVC-P ساخته شده بود، که نوعی PVC انعطاف‌پذیر و قابل تغییر است، در حالی که شلنگ دوم از PE-Xc، نوع دیگری از پلاستیک، ساخته شده بود. پس از هشت ماه، هر دو شلنگ یک لایه زیستی چسبناک داشتند، اما باکتری‌های شلنگ PVC-P حدود ۱۰۰ برابر بیشتر بود.
حالت‌های مه تقریباً پنج برابر بیشتر از الگوهای پاشش باران، آئروسل‌های ریز تولید می‌کنند
علت آن است که برخی شلنگ‌های دوش بیشتر از انواع دیگر زیست‌لایه تولید می‌کنند. PVC-P نسبت به PE-Xc کربن بیشتری وارد آب می‌کند، به‌ویژه زمانی که شلنگ جدید باشد. کربن اضافی منبع غذایی برای باکتری‌ها فراهم می‌کند و همچنین سطح خاصی ایجاد می‌کند که شرایط مناسبی برای رشد زیست‌لایه‌ها فراهم می‌آورد.
سردوش ساده با بدنه فلزی ساخته‌شده از استیل ضدزنگ یا برنج آبکاری‌شده با کروم و شلنگ کوتاه با روکش PE-X یا PTFE می‌تواند به سخت‌تر شدن تشکیل زیست‌لایه کمک کند. برعکس، طراحی‌های سردوش چندحجره‌ای یا بسیار انعطاف‌پذیر می‌توانند آب ایستا را به دام بیندازند و فلزات را از لوله‌کشی بالادست جذب کنند، که این شرایط به میکروب‌ها اجازه می‌دهد تا در آنجا رشد کنند.
در عین حال، انتخاب‌های سازگار با محیط زیست، مانند سر دوش‌های کم‌جریان و بارانی، می‌توانند میزان تماس فرد با میکروب‌ها را تغییر دهند، زیرا بر اندازه و تعداد آئروسل‌هایی که استنشاق می‌شوند، تاثیر دارند.
الگوی پاشش نیز اهمیت دارد، زیرا حالت‌های مه تقریباً پنج برابر بیشتر از الگوهای پاشش باران، آئروسل‌های ریز تولید می‌کنند.
گرچه می‌توانید «سر دوش‌های ضد میکروب» حاوی فیلترها یا فلزاتی مانند نقره را خریداری کنید که وعده می‌دهند میکروارگانیسم‌ها را از آب دوش حذف کنند، تحقیقات نشان می‌دهد بیشتر محصولات موجود در بازار تأثیر زیادی در کاهش سطح پاتوژن‌ها در آب ندارند. همانطور که هملس می‌گوید، هنگامی که زیست‌لایه یا رسوب معدنی تشکیل می‌شود، اثر این فناوری‌ها به سرعت کاهش می‌یابد. تنها راه‌حل تکنولوژیکی قابل اعتماد، فیلترهای دوش خطی هستند، اما این نسخه‌ها هزینه نگهداری بالایی دارند و نیاز به فشار آب قابل توجهی دارند.
تهویه حمام پس از دوش گرفتن می‌تواند ذرات معلق زیر ۵ میکرومتر را که حدود یک ساعت در هوا می‌مانند به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد
سارا-جین هیگ، استاد مهندسی محیط زیست و میکروبیولوژی در دانشگاه پیتسبورگ در پنسیلوانیا، به همراه همکارانش در آزمایشگاه نشان دادند که سردوش‌های ضد میکروب، در مقایسه با مدل‌های معمولی، تأثیر زیادی در کاهش بار میکروبی کلی آب دوش ندارند. این سردوش‌ها به‌جای کاهش تعداد میکروب‌ها، بیشتر ترکیب میکروبی آب را تغییر می‌دهند؛ احتمالاً چون در شرایط واقعی زمان تماس کافی برای اثرگذاری ضدعفونی وجود ندارد و مقدار مادهٔ فعال هم به‌اندازه‌ای نیست که بتواند میکروب‌ها را به‌خوبی از بین ببرد.
هیگ همچنین نسبت به سردوش‌هایی که با شعارهایی مانند «تقویت سلامتی» عرضه می‌شوند یعنی آنهایی که ادعا می‌کنند آب را با مواد مغذی غنی می‌کنند یا کلر را حذف می‌کنند، ابراز تردید می‌کند. از نظر او چنین سردوش‌هایی ممکن است با تغییر ناخواسته ترکیب میکروبی آب، میکروبیوم بدن را به شیوه‌هایی دگرگون کنند که مطلوب نیست و حتی می‌تواند پیامدهای منفی به همراه داشته باشد.
عادت‌های ساده‌ای که مؤثر هستند
دمای آب نیز تأثیرگذار است. آب داغ در یک تا دو دقیقه اول پس از باز کردن دوش، بیشترین افزایش اولیه در تولید آئروسل‌های ریز و قابل استنشاق را ایجاد می‌کند. بالاترین احتمال تماس با هر پاتوژن پنهانی که در دوش وجود دارد، در چند لحظه اول پس از باز کردن شیر داغ رخ می‌دهد.
می‌توانید پیش از قرار گرفتن زیر دوش، آن را حدود ۶۰ ثانیه باز بگذارید تا آب گرم شود و بخشی از میکروب‌های تجمع‌یافته شسته شوند. این کار به‌ویژه پس از تعطیلات یا هر دوره طولانی بلااستفاده‌بودن دوش مفید است. با این حال، با توجه به بحران کم‌آبی، بهتر است این روش فقط در مواقع ضروری انجام شود و نه همیشه. لژیونلا در دماهای بین حدود ۲۰ تا ۴۵ درجه سانتی‌گراد تکثیر می‌شود اما جمیعت آن در دماهای بالاتر از حدود ۵۰ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌یابد.
دوش گرفتن با آب بالاتر از ۴۸ درجه سانتی‌گراد توصیه نمی‌شود، زیرا خطر سوختگی وجود دارد. مطالعه‌ی پژوهشگرانی از کشورهای چین و هلند نشان داد دمای ۴۵ درجه سانتی‌گراد برای کنترل رشد میکروبی در شلنگ دوش مورد استفاده منظم کافی است.
منبع : زومیت
