موسیقی می‌تواند خطر ابتلا به زوال عقل را در افراد مسن کاهش دهد

گوش دادن به موسیقی یا نواختن آن در دوران پیری می‌تواند علاوه بر بهبود روحیه، به حفظ سلامت ذهنی کمک کند. مطالعه‌ای روی بیش از ۱۰هزار فرد مسن نشان داده است افرادی که به طور منظم با موسیقی در ارتباط هستند، روند کاهش توانایی‌های شناختی کمتری دارند.

محققان دانشگاه موناش بررسی کردند که آیا فعالیت‌های تفریحی مرتبط با موسیقی می‌توانند خطر ابتلا به زوال عقل و مشکلات شناختی را کاهش دهند و به بهبود عملکرد مغزی در افراد سالم مسن کمک کنند یا خیر. آن‌ها ۱۰,۸۹۳ بزرگسال ۷۰ سال یا بیشتر را که در زمان شرکت در دو مطالعه بزرگ ASPREE و ALSOP هیچ‌گونه نشانه‌ای از زوال عقل نداشتند، مورد بررسی قرار دادند.

به گزارش نیواطلس، پژوهشگران دریافتند گوش‌دادن مکرر موسیقی با کاهش ۳۹ درصدی ابتلا به زوال عقل و ۱۷ درصدی کاهش مشکلات شناختی همراه بود. همچنین این فعالیت با بهبود در عملکرد کلی مغز و حافظه روزمره (حافظه اپیزودیک) همراه بود. نواختن یک ساز موسیقی با کاهش ۳۵ درصدی نرخ ابتلا به زوال عقل همراه بود، در حالی که هم گوش‌دادن و هم نواختن موسیقی با کاهش ۳۳ درصدی خطر ابتلا به زوال عقل ارتباط داشت.

توجه به این نکته ضروری است که مطالعه یادشده مشاهداتی است و نمی‌تواند علت و معلول را ثابت کند، بلکه فقط ارتباط‌ها را نشان می‌دهد. اما تحقیقات گذشته نشان داده‌اند موسیقی می‌تواند بخش‌های کنترل‌کننده حافظه، احساسات و توجه را در مغز فعال کند.

درمان با موسیقی از قرن ۱۷ میلادی به عنوان روشی برای فعال‌سازی بخش‌های مختلف مغز مورد استفاده قرار گرفته است. بااین‌حال، این نوع رویکرد درمانی معمولاً برای افراد مسن‌ رایج نبوده و کمتر به آن توجه شده است.

پژوهشگران با استناد به یافته‌های خود می‌گویند موسیقی می‌تواند روش امیدوارکننده و در دسترسی برای کاهش مشکلات شناختی و تأخیر در شروع زوال عقل در دوران پیری باشد. آن‌ها می‌افزایند: «پیری مغز تنها به سن و ژنتیک بستگی ندارد، بلکه تحت تأثیر انتخاب‌های محیطی و سبک زندگی فرد هم قرار دارد. مطالعه ما نشان می‌دهد تغییرات سبک زندگی، مانند گوش دادن به موسیقی یا نواختن آن، می‌تواند به سلامت شناختی کمک کند.»

مطالعه پیشین پژوهشگران دانشگاه نورت‌ایسترن نشان داده بود موسیقی خاص (آهنگ‌هایی که احساس نوستالژی در فرد ایجاد می‌کنند) می‌تواند بخش‌هایی از مغز را که برای عملکرد شناختی مهم هستند، فعال کند. پسی لوئی از دانشگاه نورت‌ایسترن در سال ۲۰۲۲ گفته بود: «متوجه شدیم موسیقی ارتباطات شنوایی با سیستم پاداش مغز را تغییر می‌دهد. مخصوصاً ارتباط بین بخش شنوایی و ناحیه پیش‌پیشانی بعد از مداخله بیشتر شد.»

در مطالعه اخیر، نوع خاصی از موسیقی انتخاب یا تعریف نشده بود، اما شواهد و تحقیقات قبلی نشان می‌دهند که آهنگ‌هایی که احساسات یا یادآوری خاطرات را در فرد ایجاد می‌کنند، احتمالاً تاثیر بیشتری بر مغز دارند و برای تحریک آن مفیدتر هستند.

پژوهش در ژورنال International Journal of Geriatric Psychiatry منتشر شده است.