مطالعه جدید: موش‌ها پس از مواجهه با میکروپلاستیک، علائم زوال عقل را نشان دادند
مطالعه جدید: موش‌ها پس از مواجهه با میکروپلاستیک، علائم زوال عقل را نشان دادند
آیا نگران تأثیر میکروپلاستیک‌ها بر سلامتی خود هستید؟ نگرانی‌تان بی‌دلیل نیست. مغز شما ممکن است آن‌قدر پلاستیک در خود داشته باشد که بتوان از آن یک قاشق یک‌بارمصرف ساخت و براساس مشاهدات تازه، مواجهه با این میکروپلاستیک‌ها می‌تواند علائمی مشابه بیماری آلزایمر ایجاد کند.
به‌گزارش فیوچریزم، مطالعه‌ای تازه نشان می‌دهد موش‌هایی که به‌طور منظم در رژیم غذایی خود در معرض میکروپلاستیک قرار گرفته‌اند، ظرف کمتر از یک ماه علائمی شبیه به بیماری آلزایمر، شایع‌ترین نوع زوال عقل نشان دادند. موش‌های آزمایشگاهی از نظر ژنتیکی طوری دست‌کاری شده بودند که ژنی مرتبط با افزایش خطر اختلالات عصب‌شناختی داشته باشند، اما فقط موش‌هایی که در معرض میکروپلاستیک قرار داشتند، چنین علائمی را با شدتی چشمگیر تجربه کردند.
کشف جدید نشانگر ارتباطی غیرمنتظره میان ریزآلاینده‌های فراگیر با اثرات مخرب در مغز است. اگرچه تصور می‌شود تقریباً تمام انسان‌ها در خون خود میکروپلاستیک دارند و حتی این ذرات در استخوان‌ها و مغز نیز یافت شده‌اند، تا پیش از پژوهش اخیر، اثرات آن‌ها بر سلامت انسان چندان آشکار نبود.
جیمی راس، استاد علوم اعصاب در دانشگاه رودآیلند و نویسنده‌ی همکار در مطالعه، در مصاحبه‌ای با واشنگتن‌پست گفت: «هنوز از این موضوع متعجبم. نمی‌توانم باور کنم که صرفاً در معرض چنین ذراتی باشیم و چنین اتفاقی رخ دهد.»
بیشتر بخوانید
بااین‌حال، دانشمندان هنوز علت اصلی بیماری آلزایمر را نمی‌دانند و ازهمین‌رو، نتیجه‌گیری قطعی درباره‌ی نقش میکروپلاستیک‌ها در بروز علائم آن، دشوار است. علاوه‌بر این، ژنی به نام APOE4 که در موش‌ها دست‌کاری شد، یکی از قوی‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به این بیماری است. اما راس تأکید می‌کند که دست‌کاری این ژن به معنای ابتلای حتمی به آلزایمر نیست.
بااین‌حال، افراد دارای ژن APOE4 شانس بیشتری برای ابتلا به آلزایمر دارند. داشتن این ژن موجب می‌شود که افراد درمقایسه با دارندگان رایج‌ترین واریانت ژنی APOE3، تقریباً ۳٫۵ برابر بیشتر درمعرض ابتلا به آلزایمر قرار گیرند. همچنین، اگر فرد دو نسخه از ژن APOE4 را داشته باشد، احتمال ابتلا به زوال عقل تا ۸۵ سالگی به ۶۰ درصد می‌رسد.
موش‌ها در آزمایش علائمی داشتند که نشانه‌ای آشکار از اختلال حافظه است
در مجموعه‌ای از آزمایش‌ها، پژوهشگران به موش‌های اصلاح‌شده‌ی ژنتیکی، به مدت سه هفته، آب مخلوط با پلی‌استایرن (پلاستیکی که در استایروفوم به کار می‌رود) دادند. سپس، وقتی موش‌ها در یک قفس مربعی قرار گرفتند، رفتارشان غیرعادی شد. موش‌های نر برخلاف موش‌های سالم، به جای پناه‌گرفتن در گوشه‌ها، در مرکز قفس پرسه می‌زدند. موش‌های ماده نیز در شناسایی اشیای جدید در قفس بسیار ضعیف‌تر عمل کردند که نشانه‌ای آشکار از اختلال حافظه است.
تفاوت‌های رفتاری جنسیتی بین موش‌ها، شباهت چشمگیری با تفاوت‌های جنسیتی در علائم زوال عقل انسان دارد. به‌گفته‌ی راس، در موش‌ها نیز تفاوت‌های جنسیتی مشابه با انسان دیده می‌شود. مردان مبتلا به آلزایمر معمولاً بی‌انگیزه می‌شوند، در حالی که زنان بیشتر اختلال حافظه را تجربه می‌کنند.
متیو کمپن، استاد سم‌شناسی در دانشگاه نیومکزیکو و از نخستین افرادی که میکروپلاستیک‌ها را در مغز انسان شناسایی کرد، توضیح می‌دهد که ژن APOE4 بر نحوه‌ی جابه‌جایی چربی‌ها و مولکول‌های دیگر در بدن اثر می‌گذارد. او می‌گوید اگر APOE4 صرفاً پلاستیک بیشتری را از دهان به مغز منتقل کند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ هیچ‌کس این موضوع را بررسی نکرده است.
پژوهش تازه، تنها مطالعه‌ای نیست که نشان می‌دهد میکروپلاستیک‌ها می‌توانند از سد خونی مغزی عبور کنند و برای مغز زیان‌بار باشند. مطالعه‌ای دیگر نیز نتیجه گرفته است این ذرات می‌توانند لخته‌ی خون در رگ‌های مغز ایجاد کنند و احتمال سکته را افزایش دهند. پیش از این نیز مطالعه‌ای دیگر که روی غذاهای فرافرآوری‌شده و بسته‌بندی‌شده در پلاستیک متمرکز بود، میکروپلاستیک‌ها را با افزایش نرخ افسردگی و زوال عقل مرتبط دانست.
پژوهش در نشریه Environmental Research Communications منتشر شده است.
منبع : زومیت
