راز مرز ۴۷ درجه شمالی؛ چرا عروس دریایی هرگز از خطی مرموز در اعماق اقیانوس رد نمی‌شود؟

در اعماق اقیانوس اطلس، جایی که تنها ربات‌ها توانایی فرود دارند، دانشمندان به پدیده‌ای شگفت‌انگیز برخوردند: دو نوع عروس دریایی از یک دودمان ژنتیکی که درست در حوالی خطی مرزی و نامرئی، راه‌شان از هم جدا می‌شود. نوعی به‌راحتی در آب‌های گرم‌تر سفر می‌کند، اما نوعی دیگر هرگز از مرز نامرئی عبور نکرده است. دلیلش چیست؟ پاسخ ممکن است یکی از رازهای پنهان زیست‌کره را فاش کند.

در ناحیه‌ای موسوم به «منطقه‌ی نیمه‌شب» یا همان ناحیه ژرف‌دریایی، در عمقی بیش از هزار متر، عروس‌های دریایی شفاف از زیرگونه‌ی بوترینما بروسئی الینوره (Botrynema brucei ellinorae) در آب معلق‌اند. این موجودات مرموز در دو شکل متفاوت ظاهر می‌شوند: برخی در بالای کلاهک خود زائده‌ای گره‌مانند دارند و برخی دیگر فاقد این ویژگی هستند.

به‌گزارش ساینس‌آلرت، کشفی که پژوهشگران را غافلگیر کرد، به عرض جغرافیایی ۴۷ درجه‌ی شمالی مربوط می‌شود؛ جایی که مرزی نادیدنی به‌وضوح بین این دو نوع عروس دریایی مانع ایجاد می‌کند. داده‌ها نشان می‌دهد که با وجود پراکندگی هر دو نوع در نواحی سردسیری، نمونه‌های بدون گره تا به امروز در جنوب جریان آتلانتیک شمالی، منطقه‌ای گسترده از سواحل نیوفاندلند تا شمال‌غرب اروپا، دیده نشده‌اند.

مرزهایی از این دست، در دنیای طبیعت کم‌سابقه نیستند. خط والاس در مجمع‌الجزایر اندونزی یکی از آن‌هاست، خطوط لایدکر و وبر نیز به همین ترتیب جزایر جنوب‌شرقی آسیا را از استرالیا و پاپوآ گینه نو جدا می‌کنند.

در زیست‌شناسی این مرزها را «مرز جانوری» می‌نامند؛ خطوطی فرضی که توزیع گونه‌ها را از هم جدا می‌کنند. این مرزها می‌توانند ناشی از تفاوت‌های اقلیمی، جریان‌های اقیانوسی یا حتی آثار بازمانده از موانع زمین‌شناسی بسیار قدیمی باشند. خطوطی چون والاس، وبر و لایدکر، نمونه‌هایی شناخته‌شده از این پدیده هستند.

اما در اعماق اقیانوس، شناسایی چنین مرزهایی به‌مراتب دشوارتر است. محیطی که فشار خردکننده، سرمای جان‌فرسا و تاریکی مطلق آن را احاطه کرده، امکان حضور مستقیم انسان را از بین می‌برد. پژوهشگران برای کاوش در این منطقه، ناگزیر به استفاده از ربات‌های زیردریایی هدایت‌شونده از راه دور هستند.

تیمی به سرپرستی دکتر خاویر مونته‌نگرو از دانشگاه استرالیای غربی، نمونه‌هایی از عروس‌های دریایی الینوره را با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله تورهای پژوهشی و زیردریایی‌های کنترل‌شونده، جمع‌آوری کردند. تحلیل‌های آرشیوی و داده‌های تصویری پیشین نیز بخشی از مطالعه را تشکیل می‌دادند.