قارچ مهندسی‌شده با بوی فریبنده، پشه‌ها را به کام مرگ می‌کشاند

در نبرد بی‌پایان با پشه‌ها، دانشمندان سلاح جدیدی را به کار گرفته‌اند: قارچی که با مهندسی ژنتیک تغییر یافته تا با تولید عطر فریبنده، این حشرات مرگبار را به سوی تله جذب کند. پژوهشی تازه در خط مقدم زیست‌فناوری، نشان می‌دهد که آینده‌ی کنترل پشه‌ها دیگر در اسپری‌ها و توری‌های حشره‌کش خلاصه نمی‌شود، بلکه در ترکیب هوشمندانه‌ی مهندسی ژنتیک، فریب بویایی و قارچ‌های مرگبار است. این رویکرد نوآورانه امیدها را برای یافتن جایگزینی ارزان‌تر و سازگارتر با محیط زیست برای حشره‌کش‌های شیمیایی زنده کرده است.

پشه‌ها مرگبارترین حیوانات روی زمین به شمار می‌روند. آن‌ها ناقل بیماری‌هایی چون مالاریا و دنگی هستند که سالانه حدود ۷۰۰ میلیون نفر را مبتلا کرده و جان نزدیک به یک میلیون نفر را می‌گیرند. در حالی که روش‌های فعلی مانند دوددهی شیمیایی با مقاومت روزافزون پشه‌ها مواجه شده‌اند، «قارچ عطرساز» ابزار جدیدی را به جعبه‌ابزار بهداشت جهانی می‌افزاید.

به‌گزارش نیویورک‌تایمز، پژوهشگران برای ساخت قارچ عطرساز از قارچ بیماری‌زای متاریزیوم بهره برده‌اند که پیش از این نیز برای کنترل آفات کشاورزی استفاده می‌شد. سازوکار این سلاح بیولوژیک، هوشمندانه و بی‌رحمانه است. قارچ متاریزیوم به‌طور طبیعی ترکیبی معطر به نام لانگیفولن تولید می‌کند که بویی شبیه به چوب کاج دارد.

در آزمایش‌ها، تله‌های حاوی قارچ که روی بستری ارزان از گندم و برنج کشت شده بود، توانستند طی پنج روز نیمی از پشه‌های موجود در فضایی حدود ۶ در ۳ متری را نابود کنند. آن‌ها چند روز بعد، تقریباً تمام پشه‌ها را از بین بردند. تله‌ها حتی در حضور رایحه‌های رقیبی مانند بوی بدن انسان نیز موفق عمل کردند.

ریموند سنت لجر، قارچ‌شناس و حشره‌شناس در دانشگاه مریلند و نویسنده‌ی اصلی مطالعه، می‌گوید تیم او طراحی تله‌ای اختصاصی را به ثبت رسانده که ورودی‌های آن تنها به اندازه‌ی محل عبور پشه‌هاست تا به حشرات مفیدی مانند زنبورها آسیبی نرسد. او این روش را نه یک جایگزین، بلکه مکملی برای سایر شیوه‌های کنترل پشه می‌داند که مزیت اصلی آن در سهولت و ارزانی تولید است.

یکی از بزرگ‌ترین امیدها به قارچ عطرساز، دشواری ایجاد مقاومت ژنتیکی در پشه‌ها علیه آن است. پژوهشگران می‌گویند از آنجایی که پشه‌ها همیشه راهی برای فرار از تله‌های انسانی پیدا می‌کنند، شاید بهتر باشد اجازه دهیم میلیون‌ها سال تکامل و نبرد میان قارچ‌ها و حشرات، کار را برایمان انجام دهد. آن‌ها می‌افزاید: «ایده جذاب است، چون لازم نیست دنبال پشه‌ها بروید. خودشان سراغتان می‌آیند و دشمن طبیعی کار را تمام می‌کند.»

پژوهش در نشریه Nature Microbiology منتشر شده است.