فراتر از تله‌پاتی: کار تیمی، مغز انسان‌ها را به هم متصل می‌کند

همه ما با چنین احساسی آشنا هستیم؛ لحظه‌ای جادویی در پروژه‌های مشترک که انگار شما و همکارتان بدون نیاز به کلام، فکر یکدیگر را می‌خوانید و همه چیز روان و بی‌نقص پیش می‌رود. اما پژوهشی جدید نشان می‌دهد این فقط احساس ما نیست، بلکه یک پدیده‌ی عصبی واقعی است. مغز ما در هنگام همکاری، به معنای واقعی کلمه با مغز همکارمان «همگام» می‌شود.

انسان‌ها موجوداتی عمیقاً اجتماعی هستند و زندگی ما به همکاری گره خورده است. دانشمندان علوم اعصاب شناختی مدت‌هاست می‌دانند که کار گروهی نیازمند نوعی تفکر مشترک است. اما حالا، یک آزمایش هوشمندانه نشان داده است که این همفکری، خود را در فعالیت مغزی ما، آن هم در کسری از ثانیه، آشکار می‌کند.

پژوهشگران دانشگاه وسترن سیدنی استرالیا، در یک آزمایش ۲۴ تیم دونفره را برای وظیفه‌ای مشترک به کار گرفتند: دسته‌بندی اشکالی با الگوهای سیاه‌وسفید که روی یک صفحه نمایش ظاهر می‌شد. هر زوج باید ابتدا با گفتگو و توافق، قوانین دسته‌بندی خود را مشخص می‌کرد.

نتایج شگفت‌انگیز بود. در ۴۵ تا ۱۸۰ میلی‌ثانیه‌ی اول پس از نمایش هر شکل، فعالیت مغزی همه‌ی شرکت‌کنندگان شبیه به هم بود که واکنشی طبیعی به محرکی یکسان است. اما پس از ۲۰۰ میلی‌ثانیه، همه چیز تغییر کرد.

در این مرحله، فعالیت مغزی فقط درون زوج‌های همکار همگام و هم‌تراز باقی می‌ماند، اما این همگامی بین اعضای تیم‌های مختلف دیده نمی‌شد. جالب‌تر آنکه هرچه آزمایش پیش می‌رفت، هم‌فرکانسی مغزی بین همکارها قوی‌تر می‌شد؛ گویی مغز دو همکار، زبان مشترک خود را تقویت می‌کردند.

پژوهشگران برای اطمینان، مقایسه‌ی هوشمندانه‌ی دیگر نیز انجام دادند. آن‌ها داده‌های مغزی افرادی از تیم‌های مختلف را که تصادفاً از قوانین یکسانی برای دسته‌بندی استفاده کرده بودند، با هم مقایسه کردند. نتیجه قاطع بود: همگامی مغزی در زوج‌های واقعی که با هم تعامل کرده بودند، حتی به مراتب قوی‌تر از این «زوج‌های تصادفی» بود.

این کشف شگرف نشان می‌دهد که همگام‌شدن مغزها صرفاً به دلیل دنبال‌کردن یک دستورالعمل یکسان نیست. چیزی که این ارتباط عمیق عصبی را ایجاد می‌کند، تجربه‌ی مشترک و تعامل اجتماعی برای ساختن قوانین است. در واقع، خود عمل همکاری و ارتباط انسانی است که مغز ما را شکل می‌دهد و به هم متصل می‌کند.

نویسندگان پژوهش می‌گویند: «نتایج نقش محوری تعاملات اجتماعی در شکل‌دهی به بازنمایی‌های عصبی در مغز انسان را برجسته می‌کند.» درک این پدیده می‌تواند درهای جدیدی را برای فهم بهتر همکاری گروهی، ارتباطات و تصمیم‌گیری‌های جمعی باز کند.

پژوهش در نشریه‌ی PLOS Biology منتشر شده است.