عنکبوت‌ها دنیا را چگونه می‌بینند؟

عنکبوت‌های گرگی (Lycosidae) شکارچیان کمین‌گری هستند که چشم‌های اصلی بزرگی دارند. گونهٔ Pardosa amentata با استفاده از چشم‌های فرعی خود به دنبال حرکت در محیط اطراف می‌گردد، اگرچه فقط می‌تواند طعمه را در فاصله‌ای کوتاه، تا چند سانتی‌متر، واضح ببیند. با نزدیک شدن طعمه، ردیفی از چشم‌های فرعی که حرکت را تشخیص می‌دهند، برای تخمین فاصله به کار گرفته می‌شود.

عنکبوت‌های گرگی همچنین از بینایی برای جفت‌یابی استفاده می‌کنند. هنگام مواجهه با یک ماده، نر روی پاهای عقبی خود می‌ایستد، پاگیره‌های خود را تکان می‌دهد و پاهای جلویی خود را هم‌زمان با آن‌ها ارتعاش می‌کند.

پاگیره‌های عنکبوت اندام‌هایی در جلوی دهان هستند که می‌توانند لمس و چشایی را حس کنند و در جفت‌گیری نیز به کار می‌روند. رقص‌های عنکبوت‌های جنس Pardosa در گونه‌های مختلف متفاوت است و به ماده‌ها این امکان را می‌دهد که نرهایی را که می‌توانند با آن‌ها جفت شوند، تشخیص دهند.

عنکبوت‌های گرگی اغلب شب‌ها شکار می‌کنند و چشم‌های میانی عقبی آن‌ها در نور چراغ قوه می‌درخشند، زیرا دارای غشای بازتابنده هستند. این غشا مانند آینه عمل می‌کند و باعث می‌شود نور دو بار از سلول‌های گیرندهٔ نور عبور کند، که توانایی دید در نور کم را افزایش می‌دهد. این ساختار نمونه‌ای از تکامل موازی است، زیرا در حیوانات شب‌زی متنوعی مانند گربه‌ها و کروکودیل‌ها نیز دیده می‌شود.

عنکبوت‌های جهنده (Salticidae) از معدود بی‌مهرگانی هستند که مشابه چشم‌های اکثر مهره‌داران دارای چشم‌های بزرگ شبیه دوربین می‌باشند. بینایی آن‌ها تیزتر از هر عنکبوت دیگری است و با بینایی کبوترها یا گربه‌ها قابل مقایسه است.

گونه Portia africanus قادر است تا حدود ۷۵ سانتی‌متر تصویر بگیرد و برای شناسایی طعمه به شکل و رنگ آن تکیه می‌کند. عنکبوت‌های جهنده حرکت را با چشم‌های فرعی خود تشخیص می‌دهند که تصویر نسبتاً تاری ارائه می‌دهد. سپس عنکبوت می‌چرخد و چشم‌های اصلی خود را روی شیء متمرکز می‌کند تا تصویر واضحی به دست آورد. پس از آن، چشم‌های جانبی برای تخمین فاصله استفاده می‌شوند و وقتی طعمه به اندازه کافی نزدیک شد (۲–۳ سانتی‌متر)، عنکبوت پرش می‌کند.

پس این موضوع چه ارتباطی با عنکبوت فرش خانهٔ ما دارد؟ هر یک از این عنکبوت‌ها که در پاییز دیده می‌شوند، معمولاً نرهایی هستند که به دنبال ماده‌ها می‌گردند.

عنکبوت خانگی به عنوان نوعی عنکبوت تار‌ساز، تغییرات نور و حرکت را حس می‌کند، اما جزئیات را نمی‌بیند. بنابراین، ما را به چشم یک شکل بزرگ متحرک می‌بیند. این رفتار ممکن است باعث شود عنکبوت بی‌حرکت بماند، که بخشی از پاسخ به تهدید نزدیک در بسیاری از حیوانات، ازجمله انسان‌هاست. ایستادن یا وانمود کردن به مردن می‌تواند راه مؤثری برای محافظت باشد، چون بسیاری از شکارچیان با حرکت تحریک می‌شوند.

این واکنش آگاهانه است یا صرفاً رفتاری انعکاسی؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهد که حشرات ممکن است احساس شادی و درد داشته باشند، پس چرا عنکبوت‌ها نداشته باشند؟ رفتار بی‌حرکت ماندن و فرار نشان می‌دهد عنکبوت‌ها احتمالاً بیشتر از ما می‌ترسند تا ما از آن‌ها.