علت معده‌درد عصبی چیست؟

افراد معمولا هنگام رفتن روی سن برای سخنرانی یا واردشدن به زمین برای انجام بازی قهرمانی، عصبی می‌شوند و احساسی مشابه حس گرفتگی را در معده‌ی خود تجربه می‌کنند. استرس و اضطراب علائمی مانند حالت تهوع، نفخ دردناک، یبوست و اسهال نیز به‌همراه دارد. این پدیده تحت‌عنوان «معده‌درد عصبی» شناخته می‌شود و سؤال اینجاست علت دقیق بروز آن چیست؟

نورون‌ها یا سلول‌های عصبی که مجرای گوارشی را می‌پوشانند، سیستم عصبی روده را تشکیل می‌دهند. آن‌ها بخشی از سیستم عصبی خودکاری هستند که عملکردهای غیرارادی بدن مانند تنفس، ضربان قلب و گوارش را تنظیم می‌کند. پس از ورود غذا به روده، نورون‌های روده‌ای سلول‌های ماهیچه‌ای را وادار می‌کنند تا منقبض شوند و غذا را در روده‌ها تحت فشار قرار دهند.

سیستم عصبی خودکار به دو دسته‌ی «پاراسمپاتیک» و «سمپاتیک» تقسیم می‌شود. این سیستم‌ها که به‌ترتیب با نام‌های مستعار «استراحت و هضم» و «مبارزه یا پرواز» هم شناخته می‌شوند، یکدیگر را متعادل می‌کنند. به‌طور کلی سیستم عصبی پاراسمپاتیک بدن را آرام می‌کند؛ درحالی‌که سیستم عصبی سمپاتیک وظیفه‌ی تقویت پاسخ بدن دربرابر خطر را برعهده دارد.

هانت می‌گوید: «گوارش توسط شاخه‌ی پاراسمپاتیک کنترل می‌شود. وقتی استرس می‌گیریم، شاخه‌ی سمپاتیک فعال می‌شود و عملکرد سیستم پاراسمپاتیک را سرکوب می‌کند.» در چنین وضعیتی، بدن ما هورمون‌های مرتبط با استرس (مانند کورتیزول) را ترشح می‌کند که فرایند هضم را در روده کوچک و معده سرکوب می‌کنند. در همین حین، هورمون‌های دیگر نیز به تحریک روده‌ی بزرگ مشغول هستند.

به‌گفته‌ی هانت در شرایط استرسی، معده و روده‌ی ما ممکن است به‌جای قرارگرفتن در حالت ملایم استراحت و هضم، ناگهان دچار حالت اسپاسمی شوند که هنگام آماده‌کردن بدن برای مبارزه یا فرار ایجاد می‌شود. از سوی دیگر همان‌طور که استرس می‌تواند معده‌درد عصبی را تحریک کند، مشکلات مکرر دستگاه گوارش (GI) هم می‌توانند به بروز استرس در افراد منجر شوند.

تصور بر این است که اختلالات تعامل محور مغز-روده، با ناراحتی‌های مداوم در ارتباط بین روده و مغز مشخص می‌شوند. به‌گفته‌ی هانت، افراد ممکن است با گذشت زمان نسبت به علائم GI خود بیش‌ازحد هوشیار و نگران شوند. این موضوع، حساسیت احشایی (مربوط به ارگان‌های داخلی) بیش‌ازحد در افراد را به‌دنبال دارد که درنهایت به ایجاد چرخه‌ی بازخورد باطل از برانگیختگی اضطراب منجر می‌شود. منظور از برانگیختگی اضطراب حالتی است که هرگونه احساسات ناراحت‌کننده در بدن ما پس از تقویت، تبدیل به فاجعه شده و با افزایش میزان اضطراب ما، به بالارفتن ناراحتی‌های دستگاه گوارش منجر می‌شود.