سلطه چین بر بازار جهانی انرژی پاک؛ چرا آمریکا عقب‌مانده است؟
سلطه چین بر بازار جهانی انرژی پاک؛ چرا آمریکا عقب‌مانده است؟
گرچه چین همچنان بیش از هر کشور دیگری در جهان زغال‌سنگ می‌سوزاند و آلودگی اقلیمی بیشتری نسبت به مجموع آلودگی اقلیمی ایالات متحده و اروپا تولید می‌کند، گذار این کشور به گزینه‌های پاک‌تر با سرعت روبه‌رشد فوق‌العاده‌ای درحال رخ دادن است. چین نه تنها درحال حاضر سلطه جهانی در تولید پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی، باتری‌ها، خودروهای برقی و بسیاری دیگر از صنایع انرژی پاک را در اختیار دارد، بلکه با گذشت هر ماه، فاصله‌اش از نظر برتری فناوری خود را نیز بیشتر می‌کند.
بزرگ‌ترین خودروساز، بزرگ‌ترین تولیدکننده باتری و بزرگ‌ترین شرکت الکترونیکی چین، هر یک سیستم‌هایی را معرفی کرده‌اند که می‌توانند خودروهای برقی را تنها در پنج دقیقه شارژ کنند؛ موضوعی که عملاً یکی از آزاردهنده‌ترین مشکلات خودروهای برقی، یعنی زمان طولانی شارژ را از بین می‌برد. چین نزدیک به ۷۰۰ هزار «پتنت» در حوزه انرژی پاک ثبت کرده (حق اختراعی که به چین مزیت رقابتی و کنترل در بازار جهانی انرژی پاک می‌دهد)، که بیش از نیمی از کل پتنت‌های جهان در این حوزه را شامل می‌شود. ظهور پکن به‌عنوان غول عرصه‌ی انرژی پاک، درحال تغییر اقتصاد و جابه‌جایی اتحادیه‌ها در کشورهای درحال توسعه‌ای همچون پاکستان و برزیل است.
چین همچنین اقداماتی را آغاز کرده که می‌تواند رقابت را برای دیگر کشورها، به‌ویژه ایالات متحده دشوارتر سازد. در ماه آوریل، پکن صادرات آهنرباهای قدرتمند موسوم به «آهنرباهای خاکی کمیاب»، صنعتی را که بر آن تسلط دارد، محدود کرد؛ مگر آنکه این آهنرباها درون محصولاتی کاملاً مونتاژشده مانند خودروهای برقی یا توربین‌های بادی قرار گرفته باشند. عناصر خاکی کمیاب (REEs) گروهی از ۱۷ عنصر شیمیایی خاص مثل نئودیمیوم، لانتان، ساماریوم و غیره هستند که کاربردهایی پیشرفته و حیاتی در فناوری دارند.
درحالی‌که چین اخیراً صدور برخی مجوزهای صادراتی برای آهنرباهای خاکی کمیاب را آغاز کرده، این اقدامات پیامی روشن به جهان می‌دهد: فناوری انرژی سبز چین را بخرید یا بدون آن سر کنید!
چین همچنین درحال سلطه بر انرژی هسته‌ای است؛ حوزه‌ای بسیار فنی که زمانی بی چون و چرا در دست ایالات متحده بود. چین نه تنها ۳۱ رآکتور هسته‌ای درحال ساخت دارد که رقمی تقریباً معادل با مجموع سایر کشورهای جهان است، بلکه پیشرفت‌هایی را در فناوری‌های هسته‌ای نسل بعد و همچنین در حوزه همجوشی هسته‌ای اعلام کرده است؛ منبعی که مدت‌هاست به عنوان انرژی پاک تقریباً نامحدود وعده داده شده و سال‌ها علم را درگیر خود کرده است.
بیشتر بخوانید
«پراویر سینها»، مدیرعامل شرکتی هندی به نام تاتا پاور است که پنل‌های خورشیدی را در کارخانه‌ای پیشرفته در جنوب این کشور تولید می‌کند؛ اما تقریباً به‌طور کامل به سیلیکون ساخت چین وابسته است. او می‌گوید: «چین عظمت زیادی دارد. به‌قدری که هیچ‌کس در جهان توان رقابت با آن را ندارد.»
درحالی‌که چین درحال سلطه بر صنایع انرژی پاک، از فناوری‌های اختراع‌شده گرفته تا مواد اولیه حیاتی است، دولت ترامپ از نفوذ چشمگیر بزرگ‌ترین اقتصاد جهان برای حفظ جریان نفت و گاز آمریکا بهره می‌گیرد.
سیاست ایالات متحده در زمینه انرژی، با روی کار آمدن دولت ترامپ به سوی سوخت‌های فسیلی تغییر کرده است
در چرخشی کامل از رویکرد دولت بایدن که هدفش دور کردن اقتصاد آمریکا از سوخت‌های فسیلی بود، دولت ترامپ اکنون اراضی عمومی و آب‌های فدرال را برای حفاری‌های جدید باز کرده، روند صدور مجوز برای خطوط لوله را تسریع کرده و دیگر کشورها را تحت فشار قرار می‌دهد تا به منظور دوری از تعرفه‌ها، سوخت‌های آمریکایی را خریداری کنند.
واشینگتن در واقع راهبردی مبتنی‌بر اعمال فشار در حوزه انرژی را هم در داخل و هم در روابط با متحدان و دوستان خود در پیش گرفته است. این راهبرد بر این ایده استوار است که دنیای مدرن پیشاپیش بر پایه این سوخت‌ها بنا شده، ایالات متحده به وفور از آن‌ها برخوردار است و بنابراین، صادراتشان حتی اگر انرژی خورشیدی پاک‌تر و اغلب ارزان‌تر باشد برای اقتصاد آمریکا سودمند خواهد بود.
رقابت میان ایالات متحده و چین برای فروش فناوری‌های خود به جهان، پیامدهایی جدی برای سلامت سیاره زمین در پی دارد. سوزاندن سوخت‌های فسیلی به مدت بیش از ۲۰۰ سال، به ساخت دنیای مدرن کمک کرده و شکوفایی اقتصادی گسترده‌ای برای کشورهایی همچون ایالات متحده به همراه داشته است؛ کشوری که از لحاظ تاریخی، بزرگ‌ترین منتشرکننده گازهای گلخانه‌ای محسوب می‌شود. اما همین روند به بحرانی منجر شده که حالا دانشمندان آن را رو به رشد می‌دانند. کربن دی‌اکسیدی که بر اثر سوزاندن نفت، گاز و زغال‌سنگ به جو زمین تزریق می‌شود، مانند پتویی گرمازا عمل می‌کند و موجب تسریع روند گرم‌شدن زمین می‌شود.
محصولات ارزان قیمت ساخت چین، مانند پنل‌های خورشیدی، باتری‌ها و خودروهای برقی گذار به فناوری‌های پاک‌تر را برای بسیاری از اقتصادهای بزرگ از جمله برزیل، آفریقای جنوبی و حتی هند (رقیب منطقه‌ای پکن) ممکن ساخته است. این ارزان‌بودن، عاملی کلیدی در کاهش انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای است.
اجماع علمی این است که اگر روند گرم‌شدن مهار نشود، باعث خشکسالی‌ها و طوفان‌های شدیدتر، تغییر احتمالی در جریان‌های اقیانوسی و الگوهای آب‌وهوایی جهانی، اختلال در تولید غذا، تشدید بحران تنوع زیستی و در نهایت زیر آب‌رفتن برخی از بزرگ‌ترین شهرهای جهان دراثر افزایش سطح آب دریا خواهد شد.
دولت ترامپ نگرانی‌های اقلیمی را نادیده گرفته است. «کریس رایت»، وزیر انرژی ایالات متحده (که پیش‌تر از مدیران صنعت گاز طبیعی بوده) تغییرات اقلیمی را «پیامد جانبی ساخت دنیای مدرن» توصیف کرده است. «آماندا اِوِرسول»، معاون اجرایی مؤسسه نفت آمریکا که نهادی برای لابی‌گری به نفع شرکت‌های سوخت فسیلی است، می‌گوید این سازمان پیشرفت‌های چین را زیر نظر دارد، اما تهدید راهبردی آن را چندان جدی نمی‌داند.
با آنکه بخش عمده‌ای از انرژی جهان هنوز از منابع فسیلی تأمین می‌شود، کشورها برای مقابله با تهدیدات تغییرات اقلیمی، به‌تدریج به منابع پاک‌تر روی آورده‌اند. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، تا سال ۲۰۳۵، انرژی خورشیدی و بادی به بزرگ‌ترین منابع تولید برق در جهان تبدیل خواهند شد و جای زغال‌سنگ و گاز طبیعی را می‌گیرند. با کاهش مستمر هزینه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، ممکن است راهبرد ایالات متحده این فرصت را در اختیار چین قرار دهد تا از عطش فزاینده جهانی برای انرژی‌های نه‌تنها پاک‌تر بلکه ارزان‌تر، بیشترین بهره را ببرد.
منبع : زومیت
