زمین در آتش می‌سوزد؛ تخریب جنگل‌های گرمسیری در سال ۲۰۲۴ دو برابر شد
زمین در آتش می‌سوزد؛ تخریب جنگل‌های گرمسیری در سال ۲۰۲۴ دو برابر شد
جهان در سال ۲۰۲۴ شاهد بحرانی بی‌سابقه در دل جنگل‌های گرمسیری بود. شعله‌هایی که در دل زمین‌های خشک و گرمای بی‌امان زبانه کشیدند، در طول چند ماه هزاران کیلومتر مربع از جنگل‌های بکر را به خاکستر تبدیل کردند. به‌طوری که برخی دانشمندان این دوران را به‌جای عصر انسان، عصر آتش می‌نامند.
دانشمندان در گزارشی تازه از سازمان دیده‌بان جهانی جنگل‌ها و دانشگاه مریلند، از عمق فاجعه‌ی جنگل‌زدایی پرده برداشته‌اند. گزارش نشان می‌دهد که چگونه گرمایش جهانی دیگر فقط یک هشدار نیست، بلکه به نیرویی فعال در نابودی منابع حیاتی زمین بدل شده است.
به‌گزارش نیوساینتیست، جنگل‌های گرمسیری یا «جنگل‌های حاره‌ای» در سال ۲۰۲۴، با سرعتی بی‌سابقه، به میزانی دو برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ و در مجموع، با بیشترین میزان در دست‌کم دو دهه‌ی اخیر، از بین رفتند. اما این بار نه فقط بشر، بلکه اقلیم برهم‌خورده و پدیده‌ای طبیعی نیز در شعله‌ورسازی آتش دست داشتند؛ عامل اصلی فاجعه، ترکیبی از گرمایش زمین و پدیده‌ی ال‌نینو بود که شرایط را برای آتش‌سوزی‌های مهارناپذیر در جنگل‌های بارانی فراهم ساخت.
نه فقط بشر، بلکه اقلیم برهم‌خورده و ال‌نینو نیز در شعله‌ورسازی آتش نقش داشتند
ارزیابی سالانه‌ی سازمان دیده‌بان جهانی جنگل‌ها و دانشگاه مریلند، با تحلیل تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴، ۶۷ هزار کیلومتر مربع از جنگل‌های بارانی بکر در مناطق گرمسیری استوایی نابود شده‌اند؛ جنگل‌هایی که پیش از این هرگز دست‌کاری یا قطع نشده بودند.
نویسندگان گزارش تأکید کرده‌اند که اکنون فقط کشاورزی مقصر نیست. راد تیلور از نهاد دیده‌بان جهانی جنگل‌ها می‌گوید: «با واقعیتی تازه مواجه هستیم: چرخه‌ای از تغییرات اقلیمی که آتش‌سوزی‌ها را به‌طرز بی‌سابقه‌ای شدید و تخریبگر کرده است.»
جنگل‌های گرمسیری با تنظیم اقلیم و ذخیره‌ی کربن، نقشی حیاتی در خنک‌نگه‌داشتن سیاره دارند. اما در سال‌های اخیر، میزان تخریب به‌قدری زیاد بوده که بعضی از این مناطق اکنون بیشتر از میزان کربن جذب‌شده، کربن دی‌اکسید منتشر می‌کنند. این پدیده‌ی نگران‌کننده، بحران اقلیمی را تشدید می‌کند.
در سال ۲۰۲۴، آتش‌سوزی تقریباً عامل نیمی از تخریب جنگل‌های بارانی بکر بود، این رقم پنج برابر بیشتر از سال ۲۰۲۳ است. در همین بازه، آتش‌سوزی ۴٫۱ گیگاتن کربن دی‌اکسید را به جو فرستاد؛ رقمی که بیش از چهار برابر از کل انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از پروازهای تجاری در سال ۲۰۲۳ نیز بیشتر است.
بیشتر بخوانید
اگرچه پدیده‌ی ال‌نینو در آوریل به‌پایان رسید، آثار آن همچنان پابرجا ماند؛ خاک خشک‌شده و پوشش گیاهی سوخته، زمینه را برای ادامه‌ی آتش‌سوزی‌ها فراهم کردند.
مساحت جنگل‌های از‌دست‌رفته در سراسر جهان به ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع رسید
سال ۲۰۲۴ گرم‌ترین سال ثبت‌شده و خشک‌ترین سال برزیل در هفت دهه اخیر بود. این کشور در سال گذشته ۲۸ هزار کیلومتر مربع از جنگل‌های بکر خود را از دست داد (بیشترین میزان از سال ۲۰۱۶) که ۴۲ درصد از کل تخریب جنگل‌های گرمسیری را تشکیل می‌دهد. در منطقه‌ی آمازون برزیل، ۶۰ درصد از تخریب‌ها مستقیماً از آتش‌سوزی‌هایی ناشی شد که اغلب به‌طور عمدی و برای باز‌کردن راه کشاورزی در منطقه برپا شدند.
در مناطق خارج از استوا نیز وضعیت بهتر نبود، کانادا و روسیه نیز درگیر آتش‌سوزی‌های گسترده‌ای بودند. در مجموع، مساحت از‌دست‌رفته‌ی جنگل‌ها در سراسر جهان به ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع رسید و رکوردی دیگر را به ثبت رساند.
دانشمندانی چون اریکا برنگر از دانشگاه آکسفورد، معتقد هستند که بشر اکنون وارد «عصر آتش» شده است. او می‌گوید: «برخی باور دارند این دوران دیگر آنتروپوسن نیست، بلکه پیروسن است؛ عصری که آتش به‌عنوان چهره‌ی اصلی به ایفای نقش می‌پردازد. گزارش نیز گواهی بر همین تغییر است.»
با‌این‌حال، برنگر هشدار می‌دهد که نباید تخریب جزئی پوشش درختان را با جنگل‌زدایی کامل یکی دانست. او می‌گوید: «تخریب باعث کاهش توان ذخیره‌ی کربن و تنوع زیستی می‌شود و جنگل را آسیب‌پذیرتر می‌کند، اما با پاکسازی کامل و تبدیل جنگل به زمین کشاورزی فرق دارد.»
آنه آلنکار از مؤسسه‌ی تحقیقات زیست‌محیطی آمازون در برزیل نیز می‌گوید گزارش نشان می‌دهد که تخریب‌های پیاپی و گرمایش زمین، جنگل‌های بارانی را بیش‌ازپیش آسیب‌پذیر کرده‌اند. او توضیح می‌دهد: «در شرایط معمول، جنگل آمازون پس از آتش‌سوزی دوباره خود را بازسازی می‌کند. اما وقتی خشکسالی شدید وارد عمل شود، شرایطی را فراهم می‌کند که آتش، جنگل را به‌طور کامل نابود کند.»
منبع : زومیت
