زحل این روزها شکوه همیشگی‌اش را ندارد؛ شاید صد میلیون سال دیگر کاملاً بدون حلقه شود

اما ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. هنگام اعتدال بهاری یا پاییزی زحل، خورشید دقیقاً در راستای استوای این سیاره قرار می‌گیرد. از آنجا که حلقه‌های زحل هم در امتداد استوای آن هستند، در این زمان حلقه‌ها درست از لبه دیده می‌شوند. به دلیل باریک بودن زیادشان، تقریباً نامرئی به نظر می‌رسند و به جای آن همه شکوه و پهنای طلایی، فقط مثل یک خط باریک روی سیاره دیده می‌شوند.

هنوز دقیق نمی‌دانیم حلقه‌های زحل از کجا آمده‌اند. بیشتر دانشمندان سیاره‌شناس معتقدند که آن‌ها حدود ۴۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفته‌اند؛ یعنی نسبت به عمر بیش از ۴ میلیارد ساله زحل، بسیار جوان‌اند. این عدد بر اساس میزان گرد و غبار روی ذرات یخی حلقه‌ها محاسبه شده است، ولی بعضی تحقیقات عمر کوتاه‌تری هم پیشنهاد داده‌اند.

اگر حلقه‌ها قبل از ۵۰۰ میلیون سال پیش وجود نداشتند، پرسش مهم این است: آیا اکنون آن‌ها یکی از ویژگی‌های دائمی زحل هستند یا ما فقط خوش‌شانس بوده‌ایم که در این دوران زندگی می‌کنیم و می‌توانیم آن‌ها را مشاهده کنیم؟ پاسخ قطعی هنوز مشخص نیست. بعضی نظریه‌ها می‌گویند حلقه‌ها نتیجه رویدادی فاجعه‌بار مانند برخورد دو قمر زحل با هم یا خردشدن یکی از آن‌ها دراثر نیروی گرانش شدید سیاره است.

در همین حین، حلقه‌ها آرام‌آرام در حال نابودی‌اند. ذرات یخ از حلقه‌های داخلی روی زحل می‌بارند و حجم حلقه‌ها کم می‌شود. فضاپیمای کاسینی مشاهده کرد که ذرات یخیِ موجود در حلقه‌های داخلی زحل، کم‌کم به سمت سیاره سقوط می‌کنند و روی استوای آن می‌ریزند. مطالعات نشان داده‌اند که میدان مغناطیسی زحل در این روند دخالت دارد.

در واقع، ذرات یخی هنگام چرخش به دور زحل با ذرات دیگر یا حتی با میدان مغناطیسی و محیط اطراف خود اصطکاک پیدا می‌کنند. اصطکاک باعث می‌شود این ذرات بخشی از انرژی حرکتی‌شان را از دست بدهند. وقتی انرژی مداری کم می‌شود، ذره دیگر نمی‌تواند در همان مدار باقی بماند و آرام‌آرام به سمت سیاره کشیده می‌شود و در نهایت روی زحل فرو می‌ریزد.