روایت تازه از کشفی قدیمی: داستان ستاره‌ای دوردست که مرگ سیاره‌اش را رقم زد

مشاهدات تلسکوپ جیمز وب از آنچه تصور می‌شد نخستین رویداد مستند بلعیده‌شدن یک سیاره توسط ستاره باشد، نشان داد که ستاره برای بلعیدن سیاره منبسط نشده، بلکه مدار سیاره به‌مرور زمان کوچک شده است.

در ابتدا، پژوهشگران تصور کردند که ستاره‌ یادشده مشابه خورشید است و روند طبیعی چرخه زندگی ستارگان خورشیدمانند را طی می‌کند. براساس مقاله‌ای در نیچر که سال ۲۰۲۳ منتشر شد، این ستاره در  گام پایانی زندگی خود به عنوان غول سرخ زندگی می‌کند؛ مرحله‌ای که در آن ستاره به‌دلیل اتمام ذخایر سوخت هیدروژنی،  به‌طور چشمگیری متورم می‌شود. خورشید ما نیز در حدود ۵ میلیارد سال آینده به چنین سرنوشتی دچار خواهد شد و در این مسیر عطارد، زهره و احتمالاً زمین را خواهد بلعید؛ اما به گفته‌ی لاو، داده‌های به‌دست‌آمده از تلسکوپ جیمز وب، سناریویی متفاوت را ترسیم می‌کند.

وقتی ابزارهای فروسرخ میانی و طیف‌سنج فروسرخ نزدیک جیمز وب، اطلاعات جدیدی را از صحنه‌ی رویداد جمع‌آوری کردند، تصویری جدید شکل گرفت.  بر اساس مشاهدات، این ستاره نوری با طول موج‌های فروسرخ  که در مرحله‌ی گذار به غول سرخ انتظار می‌رفت، منتشر نمی‌کند. به بیان دیگر به حد انتظار درخشان نبوده و این مسئله نشان می‌دهد فرآیند غول سرخ در حال انجام نبوده است.

پژوهشگرها پیشنهاد می‌دهند، سیاره به شکل غیرمعمولی در نزدیکی ستاره‌ی میزبانش قرار دارد و فاصله‌اش تا ستاره‌اش حتی از فاصله‌ عطارد تا خورشید کمتر است. در نهایت، این سیاره‌ی هم‌اندازه‌ی مشتری شروع به نزدیک‌تر شدن تدریجی به ستاره کرد که به این فرآیند زوال مداری گفته می‌شود. لاو و همکارانش این زوال مداری را به برهم‌کنش‌های کشندی نسبت می‌دهند؛ پدیده‌ای که در آن نیروهای گرانشی قوی بین دو جرم آسمانی می‌توانند دینامیک میان آن‌ها را تغییر دهند.

به گفته‌ی لاو، کل فرآیند احتمالاً تنها چند ماه طول کشیده است. پس از آنکه سیاره به شکلی مارپیچ‌وار به درون ستاره نزدیک شد، با سطح آن برخورد کرد. از آنجا، نیروهای کششی سیاره را به سمت هسته‌ی ستاره کشیدند و آن را به‌طور کامل بلعیدند. سپس ستاره، ماده‌ی سیاره‌ای را بیرون راند که باعث درخشندگی غیرمعمول شد؛ همان رویدادی که برای اولین بار در سال ۲۰۲۰ رصد شد. این بیرون‌ریزی شامل طول‌موج‌های فروسرخ ماندگارتر و همچنین غبار بود که باعث شد ستاره‌شناسان تصور کنند ستاره متورم شده است، در حالی که در واقعیت این‌طور نبود.

رویدادهایی مانند نمونه‌ی مورد بحث می‌توانند به‌سختی شناسایی شوند، چون آثاری که تولید می‌کنند معمولاً بسیار کم‌نور هستند. به گفته‌ی لاو، با افتتاح رصدخانه ورا سی. روبین، این آثار نوری و رویدادهای مربوط به آن‌ها ممکن است بسیار راحت‌تر شناسایی شوند. او گفت: «ما باید خیلی بیشتر از این‌ها را پیدا کنیم. این یکی از چیزهایی است که خیلی برایش هیجان‌زده‌ام.»

پژوهشگران یافته‌های خود را ۱۰ آوریل در نشریه اخترفیزیک منتشر کردند.