خروج پرحاشیه از زیرزمین؛ رپ فارسی روی خط نمایش خانگی

روابط عمومی ساترا به نیوزلن می‌گوید که «این برنامه مجوز نداشته و در حال پیگیری‌های حقوقی هستند». از طرف دیگر طرفداران رپ خشم زیادی از رپرها دارند و اجرا در شبکه نمایش خانگی را نشانه‌ای از خروج آن‌ها از زیرزمین می‌دانند.

در اپیزود اول محمدرضا شایع مهمان این برنامه به میزبانی علی ضیا بود و مهمان‌های بعدی هم همان‌طور که از تیزر پیداست قرار است «علیرضا جی‌جی، چرسی، امیر خلوت، پوری، یانگ صادن، آشنا، دورچی و مهیار» باشد.

دراین دو موج بزرگی که علیه برنامه نمایش خانگی «گنگ» شکل گرفته، بستگی دارد که شما در کدام زمین ایستاده باشید که کدام موج را با قدرت و وسعت بیشتری ببینید.

یک سمت رسانه‌های سنتی هستند که می‌گویند این برنامه با الگوهای فرهنگی ایران تناسب ندارد و مثل همیشه نسبت به وقوع یک تهاجم فرهنگی احساس خطر می‌کنند. سمت دیگر طرفداران رپ قرار دارند که ایستادن رپرها روی این سکو را معادل مجوز گرفتن و تن دادن به تیغ سانسور می‌دانند. هر کدام از آن‌ها چه می‌گویند؟

خبرگزاری فارس ساعاتی بعد از انتشار این برنامه در فیلیمو نوشت: «بنا به پیگیری‌های خبرنگار فارس برنامه «گنگ» که از سکوی فیلیمو منتشر شده است مجوز تولید و انتشار ندارد. البته ساترا هم در حال پیگرد حقوقی نسبت به انتشار این برنامه است.» فارس در انتهای گزارش خود نوشته است که برخورد با این تولیدات برعهده قوه قضاییه است.

پیش از این، فیلیمو با انتشار «سووشون» با حکم توقیف ساترا روبه‌رو شده بود. همچنین در سریال‌های «شبکه مخفی زنان»، «سقوط» و «آکتور» و رئالیتی‌شوی «جوکر» هم با همین ایراد محدودیت‌هایی برای آثار شبکه نمایش خانگی ایجاد شده بود.

به جز این، جام‌جم (رسانه وابسته به صداوسیما) هم امروز (۲۳ آذرماه) در گزارشی از تولید یک برنامه رپ در VOD عصبانی شده و نوشته این برنامه نمونه‌ای شاخص از عادی‌سازی ابتذال است.

در حالی که فارس و جام‌جم به مجوز نداشتن برنامه ایراد گرفته بودند، موج دیگر انتقادات از راه رسید. این دسته دوم معتقد بودند رپ به دلیل ریشه‌های اعتراضی خود نباید زیر بار مجوز برود. تناقض ماجرا همین است که ساترا می‌گوید برای این برنامه مجوز گرفته نشده و در مقابل، موضع طرفداران این است که فیلیمو حتی بدون مجوز هم یک پلتفرم رسمی است که رپرها نباید در آن فعالیت می‌کردند.

موج انتقاد از رپرها به‌خاطر فعالیت در پلتفرم‌های رسمی، از تیک آبی رپر دیگری به نام «پوری» در آپارات داغ شده بود. پس از انتشار آهنگ مشترک پوریا بشیری، ملقب به «گادپوری»، با علی یاسینی، خواننده پاپ، او یک حساب تاییدشده در آپارات راه‌اندازی کرد.

طرفداران فعالیت در آپارات را به معنای مجوزدار شدن رپر محبوب خود می‌دیدند که البته مدیر برنامه‌های او بعدا در یک لایو تلویحا گفت خود این رپر این پیج را نساخته است. صفحه پوری در آپارات چهار روز پیش حذف شد.

منتقدان محمدرضا شایع و برنامه «گنگ» می‌گویند رپرها با این انتخاب دیگر تن به سانسور خواهند داد، دیگر ترانه اعتراضی نخواهند خواند و یک بازنگری اساسی در انتخاب الفاظشان خواهند داشت.

با این حال، باید توجه داشت که هیچ‌یک از این رپرها اساسا در دایره جریان رپ اعتراضی تعریف نمی‌شدند که حالا بتوان بابت خروجشان از دایره رپ اعتراضی ابراز نگرانی کرد؛ اما رپرها حتی اگر اهل خواندن موسیقی اعتراضی هم نباشند احتمالا مجبور می‌شوند در شبکه نمایش خانگی نسخه اصلاح‌شده یا اصطلاحا clean version از ترانه‌های خود را بخوانند. مثلا شایع در همین برنامه گنگ، هنگام خواندن آهنگ «اولد» در نمایش خانگی فیلیمو خود را سانسور کرد.

شایع البته تیزر فصل دوم برنامه «گل یا پوچ» در همین شبکه نمایش خانگی را هم خوانده است که احتمالا با انتشار این برنامه باید منتظر موج بعدی اعتراض‌ها باشد. هرچند طرفداران او می‌گویند پیش از شایع رپرهای دیگری هم تیزرهای آثار تصویری مجوزدار را خوانده بودند. مثل «یاس» که خواننده تیزر فیلم سینمایی بارکد (۱۳۹۵) بود و امروز با حدود ۹ میلیون فالوئر پرطرفدارترین رپر در اینستاگرام فارسی است.