جدیدترین تغییرات کالابرگ الکترونیک؛ دو الگوی انتخابی برای مردم نهایی می‌شود

وزیر تعاون، کار و رفاه در دهمین قسمت از برنامه «دقایقی با مردم» جزئیات تازه‌ای از روند اجرای کالابرگ و تغییرات آن در دولت چهاردهم ارائه کرد. احمد میدری با مرور تاریخ اجرای کالابرگ در ایران تاکید کرد که نسخه جدید این طرح با رویکردی متفاوت از گذشته و بر اساس انتخاب مردم نهایی خواهد شد.

وزیر رفاه با اشاره به سابقه طولانی کالابرگ در اقتصاد ایران گفت که نخستین نسخه آن در سال‌های جنگ تحمیلی و با هدف امکان خرید کالاهای اساسی با قیمت مصوب اجرا شد. این سازوکار با تغییراتی در دولت‌های بعدی ادامه پیدا کرد تا این که در سال ۱۳۹۳ مسئولیت آن از وزارت صمت به وزارت تعاون منتقل شد. به گفته او، دولت روحانی چندین مرحله محدود کالابرگ اجرا کرد اما جامعه هدف گسترده نبود.

در دولت سیزدهم، مدل جدیدی برای تثبیت قیمت مصرف‌کننده طراحی شد که در آن مابه‌التفاوت قیمت کالا توسط دولت پرداخت می‌شد. این روش چند مرحله به‌صورت آزمایشی اجرا شد و نقاط قوت و ضعف آن مشخص شد.

میدری همچنین در روز شنبه، ۲۴ آبان‌ماه، در برنامه گزارش تلویزیونی سخنگوی دولت به مردم، با ارائه گزارشی از اجرای طرح کالابرگ در سال‌های اخیر، موضوع کالابرگ الکترونیکی را از موضوعات مهم اقتصادی و اجتماعی دانست و اعلام کرد که دولت چهاردهم تاکنون چهار نوبت کالابرگ با شیوه‌ای متفاوت نسبت به گذشته توزیع کرده است. در مدل فعلی، اعتبار در اختیار مردم قرار می‌گیرد و خانوارها می‌توانند از میان ۱۱ قلم کالای مشخص‌شده خرید خود را انجام دهند.

مهم‌ترین بخش برنامه، تشریح نسخه جدید کالابرگ بود. میدری توضیح داد که در مذاکرات مشترک دولت و مجلس، دو الگوی پیشنهادی برای مرحله پنجم کالابرگ طراحی شده است:

• شیوه اول: دریافت اعتبار ۵۰۰ هزار تومانی به ازای هر نفر: خانوار مانند دوره‌های گذشته اعتبار را دریافت می‌کند و از میان ۱۱ قلم کالای اساسی تعیین‌شده خرید خود را انجام می‌دهد. خرید از ۱۲ هزار فروشگاه طرف قرارداد امکان‌پذیر است.
• شیوه دوم: استفاده از فروشگاه‌ها با حداقل ۲۰ درصد تخفیف روی قیمت مصوب: افراد می‌توانند کالاهای مشمول را با تخفیف حداقل ۲۰ درصد خریداری کنند. برای مثال، اگر قیمت مصوب برنج ۷۰ هزار تومان باشد، در این مدل حدود ۵۶ هزار تومان عرضه می‌شود.

این دو پیشنهاد به وزارت جهاد کشاورزی ارائه شده و بر اساس جمع‌بندی نهایی دولت، مجلس و وزارتخانه‌های مرتبط، یکی از آن‌ها یا ترکیبی از آن‌ها به‌عنوان نسخه نهایی انتخاب خواهد شد. به گفته میدری، اجرای آزمایشی پس از جمع‌بندی نظرات مردم آغاز می‌شود.

براساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت، وزیر رفاه در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد که اعتبار طرح امنیت غذایی مادران دارای کودک شیرخوار (یسنا) از ۱۵۰۰ میلیارد تومان به ۳۰۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است.

احد رستمی، رئیس مرکز اطلاعات و رفاه ایرانیان، در این نشست مجموعه کامل تجربه‌های وزارت رفاه از سال ۱۳۹۳ تاکنون را ارائه کرد. به گفته او، در دولت شهید رئیسی ابتدا طرح جایگزینی یارانه نقدی با یارانه کالایی پیشنهاد شد که حدود ۴۰۹ هزار خانوار استقبال کردند. سپس طرح کالابرگ مازاد برای سه دهک اول اجرا شد و مشارکت خانوارها به حدود ۵۷۵ هزار خانواده رسید. با افزایش دهک‌های هدف و اعتبار یارانه به ۱۲۰ هزار تومان، مشارکت به حدود یک میلیون خانوار افزایش یافت.

پس از توقف طرح، دولت وقت «فجرانه» را اجرا کرد که شامل ۱۱ قلم کالای اساسی با ارزشی حدود ۷۷۰ هزار تومان بود. سه مرحله فجرانه بین ۱۷ تا ۱۲ میلیون خانوار مشارکت داشت. رستمی تأکید کرد که جمع‌بندی این تجربه‌ها مبنای طراحی نسخه جدید کالابرگ در دولت چهاردهم قرار گرفته است.

رستمی توضیح داد که از اسفند ۱۴۰۳، اعتبار مستقیم به خانواده‌ها تخصیص یافت: ۵۰۰ هزار تومان برای سه دهک اول و ۳۵۰ هزار تومان برای چهار دهک بعدی. این مدل بدون نیاز به آورده خانوار اجرا شد و براساس نظرسنجی‌ها، رضایت مردم افزایش یافت. مشارکت از ۸۸ درصد در مرحله اول به ۹۶ درصد در مرحله دوم رسید و در مراحل سوم و چهارم نیز حدود ۹۵ درصد باقی ماند.

او گفت دغدغه فعلی دولت این است که با توجه به افزایش قیمت کالاها، اعتبار خانوار به میزانی تنظیم شود که قدرت خرید حفظ شود. نسخه نهایی با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان برنامه و بودجه طی هفته جاری تعیین خواهد شد.

در ادامه برنامه، زهرا قیومی، مدیرکل دفتر امور حمایتی و توانمندسازی وزارت رفاه، اعلام کرد که از ابتدای آذرماه برای ۲۶۰ هزار کودک، ماهانه یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان سبد رفع سوءتغذیه تخصیص داده می‌شود. این گروه شامل کودکان ۵ تا ۱۹ ماهه است که با همکاری وزارت بهداشت شناسایی شده‌اند.

به گفته قیومی، این برنامه از سال ۱۴۰۲ آغاز شده و در سال ۱۴۰۴ با رشد ۱۰۰ درصدی در تعداد کودکان تحت پوشش و افزایش ۲۰ درصدی پرداخت‌ها ادامه یافته است. خانوارهای شناسایی‌شده می‌توانند از فروشگاه‌های طرف قرارداد کالابرگ الکترونیکی خرید کنند. او همچنین از آغاز طرح «یسنا» برای مادران باردار و کودکان شیرخوار از ابتدای آذرماه خبر داد.