تاریخ ناگفته فضانوردی؛ اولین موجوداتی که به مدار ماه سفر کردند، انسان نبودند

در کمال شگفتی، انسان‌ها نخستین گونه‌ زمینی محسوب نمی‌شوند که به دور ماه سفر کرده‌اند. این افتخار به دو موجودی تعلق دارد که به‌طور سنتی حیواناتی کند و آرامی تلقی می‌شوند.

آن ضرب‌المثل معروف را به خاطر دارید؟ «رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود.» به‌نظر می‌رسد این جمله نه‌ تنها درباره‌ لاک‌پشت و خرگوش در داستان‌های خیالی صدق می‌کند، بلکه در مورد رقابت فضایی تا ماه هم صادق است.

در ۱۸ سپتامبر ۱۹۶۸، فضاپیمای «زوند ۵» اتحاد جماهیر شوروی توانست به دور ماه بچرخد. این موفقیت چند ماه پیش از مأموریت معروف «آپولو ۸» ناسا رقم خورد. اما چرا این اتفاق در حافظه‌ عمومی به‌عنوان نخستین فضاپیمایی که در تاریخ بشر دور ماه رفته، ثبت نشده است؟ دلیل آن ساده است: زوند ۵ حامل انسان نبود. در عوض، این فضاپیما دو لاک‌پشت استپ روسی را در سفری بی‌سابقه و شگفت‌انگیز به مدار ماه برد. البته، همراه این لاک‌پشت‌ها، کرم‌ها، مگس‌ها و دانه‌هایی هم ارسال شده بودند، اما ستارگان اصلی این مأموریت، لاک‌پشت‌ها بودند.

لاک‌پشت‌های فضانورد به‌ منظور بررسی تأثیرات سفر فضایی بر موجودات زنده به فضا فرستاده شدند. این رویداد بیش از یک دهه پس از آن رخ داد که اتحاد جماهیر شوروی «اسپوتنیک ۱» نخستین ماهواره‌ مصنوعی جهان را در اواخر سال ۱۹۵۷ به فضا پرتاب کرد؛ اقدامی که آمریکا را شوکه کرد و آغازگر مسابقه فضایی بین دو ابرقدرت دوران جنگ سرد شد؛ رقابتی که حدود ۲۰ سال به‌طول انجامید و هزینه‌های هنگفتی روی دوش هر دو کشور گذاشت.

بااین‌حال، تا اواخر دهه‌ ۶۰ میلادی، شوروی در رقابت جاه‌طلبانه فضایی رفته رفته عقب افتاد. ناسا موشک «ساترن ۵» را در اختیار داشت و برنامه‌ آپولو نیز در حال آماده‌سازی برای نخستین پرواز سرنشین‌دار خود بود. در مقابل، شوروی با مشکلاتی جدی از جمله مرگ «ولادیمیر کاماروف»، مردی که از فضا سقوط کرد، مواجه شده بود. آن‌ها هنوز موشکی نداشتند که بتواند فضاپیمایی را همراه با تجهیزات لازم برای بقای فضانوردان، مانند غذا، آب و اکسیژن به مدار ماه برسانند.