بیمه بازنشستگی چیست و چه شرایط و مزایایی دارد؟

بیمه بازنشستگی راهی برای تضمین آتیه افراد در دوران بازنشستگی آن‌ها است. دورانی که توانایی و امکان کار کردن و کسب درآمد برای افراد کمتر شده و خوب است اگر بتوانند از منبعی برای تأمین مالی خود استفاده کنند. این منبع درآمدی که به شکل نوعی پس‌انداز عمل می‌کند بیمه بازنشستگی است که می‌تواند به دغدغه مالی در دوران بازنشستگی تا حدودی پاسخ بدهد.

نیوزلن در این مطلب برای شما توضیح می‌دهد که بیمه بازنشستگی چیست، چه انواعی دارد و چطور می‌توانید آن را دریافت کنید.

نگرانی بابت دوران بازنشستگی برای همه افراد در ایران وجود دارد. از یک سو، یک نگرانی برای کسانی وجود دارد که تحت پوشش بیمه نیستند که خیالشان بابت روزهای سالمندی و بازنشستگی راحت باشد؛ از سوی دیگر افرادی که تحت پوشش بیمه‌هایی مثل تأمین اجتماعی هستند هم به‌خاطر کم و ناکافی بودن مبلغ مستمری دوران بازنشستگی‌شان دغدغه‌های تأمین مالی دارند.

همه این دغدغه‌ها و مشکلات مالی برای روزهایی است که افراد از لحاظ جسمانی هم ضعیف می‌شوند و وضعیت سلامت و درمانشان نیازمند رسیدگی و صرف هزینه است. بنابراین، به همه دغدغه‌های مالی هزینه‌های درمانی نیز اضافه می‌شود. مجموع این مشکلات نگرانی‌هایی را ایجاد می‌کند و افراد را به فکر می‌اندازد که برای دوران بازنشستگی‌شان چاره‌ای بیندیشند.

بیمه بازنشستگی یکی از راهکارهایی است که می‌شود برای این شرایط در نظر گرفت و از آن استفاده کرد.

در بیمه‌های بازنشستگی، بیمه‌شده با پرداخت حق بیمه‌های خود به‌نوعی سرمایه‌گذاری انجام داده است که نتیجه آن را در دوران بازنشستگی به دست خواهد آورد. در واقع، فرد بیمه‌گزار در مدت سال‌ها کار و فعالیت ماهانه مبلغی را به‌عنوان حق بیمه پرداخت می‌کند تا در دوران بازنشستگی بتواند به‌صورت ماهانه مبلغی را از شرکت بیمه خود دریافت کند تا با آن به همه یا بخشی از دغدغه‌ها و نیازهای مالی خود پاسخ بدهد.

انواع مختلفی از بیمه بازنشستگی وجود دارد تا به افراد این امکان را بدهد که از بین گزینه‌های مختلف با خدمات و ویژگی‌های متفاوت آن بیمه‌ای را برای خود انتخاب کند که با شرایط و نیازهایش تناسب بیشتری داشته باشد و بهترین گزینه برای او باشد. در ادامه انواع بیمه بازنشستگی که وجود دارد و می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید، آمده است:

یکی از مطرح‌ترین و آشناترین بیمه‌های بازنشستگی بیمه تأمین اجتماعی است که طبق قوانین سازمان تأمین اجتماعی انواع مختلفی از آن وجود دارد:

۱. بیمه بازنشستگی اجباری: همان بیمه‌ای است که افراد در قبال داشتن کار و شغل خواهند داشت و الزامی است که کارفرما در ازای کاری که نیروی کار تحت استخدامش قرار دارد، آن را تهیه و ارائه کند. البته در این نوع بیمه بازنشستگی به‌جز کارفرما خود اشتخاص هم می‌توانند حق بیمه را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کنند.

۲. بیمه بازنشستگی زنان خانه‌دار: با توجه به اینکه زنان خانه‌دار در ازای کاری که در خانه انجام می‌دهند، بیمه نمی‌شوند، سازمان تأمین اجتماعی این امکان را برای این قشر فراهم کرده که با پرداخت شخصی حق بیمه از این نوع بیمه بهره‌مند شوند.

۳. بیمه بازنشستگی خویش‌فرما: کسانی که به واسطه شغلشان تحت پوشش بیمه نیستند، یعنی مثلاً شغل آزاد دارند، می‌توانند به‌جای بیمه شدن از طرف کارفرما به‌صورت خویش‌فرما بیمه شوند. در این روش باید خودشان حق بیمه را پرداخت کنند تا بتوانند در دوران بازنشستگی از آن بیمه و مستمری آن استفاده کنند.

علاوه بر بیمه تأمین اجتماعی استفاده از بیمه عمر هم می‌تواند گزینه‌ای برای تأمین مالی افراد در دوران بازنشستگی باشد. همان طور که پیش از این در مطلب بیمه عمر توضیح داده شد افراد با دریافت بیمه عمر و سرمایه‌گذاری کردن در آن، می‌توانند در دوران بازنشستگی‌شان از آن به‌ شکل مستمری ماهانه یا به شکل یک‌جا استفاده کنند. البته این تنها مزیت و کارکرد بیمه عمر نیست و این نوع از بیمه پوشش‌های مختلف دیگری هم دارد.

کارکنان دولت و افراد شاغل در نیروی نظامی کشور می‌توانند مشمول بیمه بازنشستگی لشگری و کشوری می‌شوند. همان طور که در بیمه تأمین اجتماعی، کارفرما است که عمده هزینه حق بیمه را می‌پردازد، در بیمه بازنشستگی لشگری و کشوری هم سازمان نظامی یا دولتی که فرد در آن مشغول به کار است باید حق بیمه را بپردازد تا افراد پس از بازنشستگی بتوانند از مستمری این نوع بیمه استفاده کنند.

بعضی شرکت‌ها به‌صورت اختصاصی برای کارکنان خود بیمه بازنشستگی در نظر می‌گیرند. برای مثال گروه‌های شغلی مثل اعضای هیئت علمی دانشگاه، پزشکان و وکلا صندوق‌های بازنشستگی در نظر می‌گیرند اعضای خود را به عضویت صندوق درآورند تا افراد بتوانند از بیمه، مزایا و امکانات آن استفاده کنند. این نوع بیمه‌ها هرچند نسبت به بیمه بازنشستگی تأمین اجتماعی حق بیمه بیشتری دارند اما خدمات و مزایایی که ارائه می‌دهند هم گسترده‌تر است.

نوع بیمه‌ای که شما دارید سن بازنشستگی شما را تعیین می‌کند. برای مثال کسانی که بیمه تأمین اجتماعی دارند، زنان در سن ۵۵ سالگی و مردان در ۶۰ سالگی بازنشسته می‌شوند. البته این یک قاعده کلی است، اما چند استثنا هم دارد که در ادامه به این موارد استثنا اشاره کرده‌ایم:

۱. بازنشستگی مشاغل سخت: آن‌هایی که شغلشان در دسته‌بندی مشاغل سخت قرار دارد این امکان را دارند که زودتر از موعدی که در بالا ذکر شد، بازنشسته شوند. این افراد با داشتن ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه به‌صورت متوالی یا ۲۵ سال سابقه پرداخت به شکل متناوب می‌توانند بازنشسته شوند.

۲. بازنشستگی پیش از موعد: افرادی که سنشان کمتر از سن تعیین‌شده توسط تأمین اجتماعی است باید سابقه پرداخت ۳۰ سال حق بیمه داشته باشند تا بتوانند پیش از موعد بازنشسته شوند.

۳. بازنشستگی بدون شرایط سنی: افرادی که بیش از ۳۵ سال حق بیمه پرداخت کرده باشند، بدون اینکه به ۵۵ سال و ۶۰ سال رسیده باشند، می‌توانند بازنشسته شوند.

۵. بازنشستگی با سابقه کمتر از ۱۰ سال: در این مورد از استثنائات بیمه بازنشستگی تأمین اجتماعی در صورتی که بیمه‌گزار به سن ۵۵ سال و ۶۰ سال برای بازنشستگی رسیده باشد اما کمتر از ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد، این امکان را دارد که مابه‌التفاوت مبلغ سابقه‌اش را بپردازد و پس از آن، درخواست بازنشستگی بدهد.

شما هر زمانی که بخواهید روش‌هایی را در دسترس خود دارید که از طریق آن می‌توانید از سوابق بیمه خود مطلع شده و وضعیت بیمه تأمین اجتماعی‌تان را استعلام بگیرید. برای مشاهده وضعیت و سوابق بیمه تامین اجتماعی سه راه دارید:

• استفاده از کد دستوری: بیمه‌شدگان تامین اجتماعی با شماره‌گیری کد دستوری #۱۴۲۰*۴* با موبایل خود می‌توانند سوابق بیمه خود را مشاهده کنند.
• اپلیکیشن تامین من: اپلیکیشن «تامین من» هم امکان استعلام و مشاهده وضعیت و سوابق بیمه تامین اجتماعی را فراهم کرده است. برای این کار باید پس از نصب این اپلیکیشن، در آن ثبت نام کنید و بخش استعلام سوابق بیمه را انتخاب کنید.
• سایت تامین اجتماعی: به سایت تامین اجتماعی مراجعه کنید تا بتوانید سوابق بیمه خود را استعلام گرفته و مشاهده کنید.

میزان حقوق حاصل از بیمه بازنشستگی با در نظر گرفتن معیارهای خاصی تعیین می‌شود. در واقع، بیمه فاکتورهای خاصی دارد که بر اساس آن‌ها مشخص می‌کند به چه میزان به افراد حقوق بدهد. عوامل تعیین‌کننده میزان حقوق بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی عبارت‌اند از:

• شرکت بیمه‌ای که انتخاب کرده‌اید
• سن شخص بیمه‌شده
• مقدار حق بیمه پرداخت‌شده
• نحوه پرداخت حق بیمه
• طول مدت پرداخت حق بیمه
• ضریب افزایش مقدار حق بیمه
• سود مشارکت پرداختی توسط شرکت بیمه

بر اساس قانون سازمان تامین اجتماعی، مبلغ مستمری بازنشستگی این بیمه طبق این فرمول محسابه می‌شود: یک سی‌ام از میانگین دستمزد بیمه‌گزار ضرب در تعداد سال‌هایی که فرد حق بیمه پرداخت کرده است. به این شکل از راست به چپ: میانگین دستمزد بیمه‌شده × تعداد سال‌های پرداخت حق بیمه​ ÷ ۳۰.

با توجه به تنوع موجود در بیمه‌های بازنشستگی بهتر است با در نظر گرفتن برخی معیارها نسبت به انتخاب بیمه بازنشستگی خود اقدام کنید. بعضی از ملاک‌هایی که بهتر است در انتخاب خود مورد توجه قرار دهید عبارت‌اند از:

• میزان درآمد و توان پرداخت حق بیمه: در انتخاب بیمه بازنشستگی باید درآمدی را که دارید، در نظر بگیرید؛ چون بیمه‌ای که انتخاب می‌کنید باید مبلغ حق بیمه‌اش طوری باشد که بتوانید به‌طور منظم حق بیمه را پرداخت کنید.
• سن و وضعیت شغلی: این که شغلتان چیست و از چه سنی شروع به پرداخت حق بیمه می‌کنید را باید در انتخاب نوع بیمه بازنشستگی خود مد نظر قرار بدهید.
• پوشش‌های مورد نیاز: بیمه‌های بازنشستگی عموماً در کنار ارائه مستمری بازنشستگی، پوشش‌های دیگری هم دارند. مثلاً بیمه فوت، از کارافتادگی و بیماری‌های خاص را نیز ممکن است شامل شوند. اگر این نوع پوشش‌ها را هم می‌خواهید در انتخاب نوع بیمه بازنشستگی‌تان به موارد تحت پوشش بیمه دقت کنید.
• اهداف مالی برای دوران بازنشستگی: در انتخاب نوع بیمه بازنشستگی خود حتماً اهداف مالی‌ای را که برای آن دوران مد نظر دارید، مورد توجه قرار دهید تا بیمه‌ای متناسب با همان اهداف و نیازهایتان را انتخاب کنید.