برای زنده‌ماندن به چه میزان از مغز خود نیاز داریم؟

اولینا فدورنکو، استادیار علوم مغز و شناخت در MIT، متوجه شد که مغز ای‌جی خود را بازسازی کرده تا نبود آن ناحیه را جبران کند. درحالی‌که در افراد دارای مغز معمولی، فعالیت‌های زبانی در لوب گیجگاهی چپ انجام می‌شود، در مغز ای‌جی فعالیت‌های عصبی مربوط به زبان به سمت راست مغز منتقل شده بود.

مغز انسان چنان انعطاف‌پذیر است که برخی افراد حتی می‌توانند بدون نیمی از آن زندگی کنند. دکتر ویلیام بینگامان، جراح مغز و اعصاب در کلینیک کلیولند، بیش از ۵۰۰ عمل هِمیسفِرِکتومی انجام داده است؛ نوعی جراحی که در آن یک نیم‌کره‌ی مغز به‌طور کامل از بقیه‌ی مغز و بدن قطع می‌شود. این جراحی معمولاً برای موارد شدید صرع که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، انجام می‌شود.

در روش فوق، جراحان رشته‌های عصبی متصل‌کننده‌ی یک طرف مغز به طرف دیگر و به سایر بخش‌های بدن را قطع می‌کنند که باعث می‌شود آن نیم‌کره عملاً غیرفعال شود. نیم‌کره‌ی قطع‌شده در جای خود باقی می‌ماند، زیرا برداشتن کامل آن به جراحی پرخطرتر و پیچیده‌تری نیاز دارد.

دوره‌ی ریکاوری پس از این جراحی ممکن است دشوار باشد، اما بسیاری از بیماران به‌تدریج عملکرد خود را بازیابی می‌کنند. یکی از بیماران بینگامان، مورا لیب، در دوران نوزادی روزانه ۵۰ بار دچار تشنج می‌شد. او به‌سرعت به‌عنوان کاندید مناسب برای همیسفرکتومی شناسایی شد و در ۹ ماهگی تحت این جراحی قرار گرفت و پس از عمل، به مهارت‌های یک نوزاد عادی بازگشت.

مورا باید دوباره یاد می‌گرفت که لبخند بزند و غلت بزند. پیشرفت او بسیار آهسته بود؛ اما با کمک متخصصان گفتاردرمانی و فیزیوتراپی، توانست مهارت‌های زبانی و حرکتی خود را توسعه دهد. اکنون که به سنین نوجوانی رسیده است، هنوز با سرعتی کمتر از حد معمول صحبت و زبان را پردازش می‌کند، اما نیم‌کره‌ی باقی‌مانده‌ی مغزش توانسته وظایف نیم‌کره‌ی ازدست‌رفته را بر عهده بگیرد. بینگامان می‌گوید با وجود ساده‌بودن این جراحی، پزشکان هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانند که بیماران چگونه تا این حد بهبودی پیدا می‌کنند. او افزود:

من بیمارانی داشته‌ام که پس از همیسفرکتومی به دانشگاه رفته‌اند، ازدواج کرده‌اند، فرزنددار شده‌اند و با تنها یک نیم‌کره‌ی مغز یک زندگی کاملاً طبیعی از نظر شناختی داشته‌اند. چنین چیزی ممکن است؟ هنوز نمی‌دانیم.