طوفان ۱۲ روزه اقتصاد دیجیتال ایران: روایت بقا، تاب‌آوری و درس‌هایی برای آینده کسبوکارهای آنلاین
طوفان ۱۲ روزه اقتصاد دیجیتال ایران: روایت بقا، تاب‌آوری و درس‌هایی برای آینده کسبوکارهای آنلاین
یکی از مهمترین پرسش‌ها این بود که آیا این بحران، اعتماد کاربران و برندها به کسبوکارهای آنلاین را تضعیف کرده یا خیر. پاسخ‌ها در این زمینه، حاکی از نگاهی واقع‌بینانه و حتی خوش‌بینانه به تاب‌آوری اکوسیستم بود.
مدیرعامل تکنوگروپ معتقد است با توجه به این که بخش بزرگی از کاربران فروشگاه‌های آنلاین، از چالش‌های پیش روی فعالان این حوزه مطلع‌اند، آن‌ها چالش چندانی در زمینه از دست دادن اعتماد نداشتند. به باور او، این بحران «آزمون مهمی برای مقاومت دیجیتال کشور بود و نشان داد که با وجود چالش‌های موجود، اکوسیستم فناوری ایران از انعطاف‌پذیری قابل توجهی برخوردار است.»
مدیرعامل خانومی برخلاف تصور عمومی، این بحران را نه یک «ضربه»، بلکه یک «محک» برای کسبوکارهای آنلاین می‌داند. او استدلال می‌کند:
برندها دیدند که پلتفرم‌های آنلاین، با وجود همه محدودیت‌ها، زودتر از مدل‌های سنتی به چرخه برگشتند و حتی توانستند خدمات خود را به‌نوعی در این روزهای سخت ادامه دهند. این یک پیام روشن داشت: اگر بخواهیم به اقتصاد پایدار فکر کنیم، زیرساخت دیجیتال، تنها گزینه قابل اتکاست.
– مسعود شاهمرادی، مدیرعامل خانومی
به باور او، «اعتماد، فقط در شرایط امن ساخته نمی‌شود. در دل بحران است که یک پلتفرم یا برند، واقعاً اعتبارش را نشان می‌دهد.»
تپسی‌شاپ نیز در دوران جنگ، به جای تمرکز بر فروش و تبلیغات، رویکردی مبتنی بر همدلی با کاربران اتخاذ کرد. آن‌ها تلاش کردند کالاهای مورد نیاز کاربران را معرفی کرده و دسترسی به آن‌ها را آسان‌تر کنند تا کاربران در کمترین زمان ممکن به نیازهای خود پاسخ دهند.
با حفظ ارتباط مستمر و مؤثر با کاربران، شفاف‌سازی شرایط موجود و اطلاع‌رسانی دقیق درباره تأخیر در ارسال سفارش‌ها، تلاش کردند تا اعتماد کاربران را در این شرایط بحرانی حفظ کنند. همچنین، با به‌روزرسانی مداوم محتوای سایت و تمرکز ویژه بر کالاهای ضروری و مورد نیاز کاربران، سعی کردند تجربه خریدی ساده‌تر و سریع‌تر فراهم کنند. این اقدامات باعث شد تا در میان سختی‌ها، کاربران اطمینان پیدا کنند که تپسی‌شاپ همچنان در کنارشان ایستاده و با حفظ کیفیت خدمات، پشتیبانی کامل ارائه می‌کند.
– روابط عمومی تپسی‌شاپ
استراتژی‌های بقا و درس‌های آموخته: نگاهی به فردای پسا‌بحران
می‌توان گفت از دل این بحران، درس‌های ارزشمندی برای بقا و استراتژی‌های جدیدی برای آینده برخاسته است.
مدیرعامل تکنوگروپ معتقد است این‌گونه بحران‌ها اگرچه دشوارند، اما فرصتی برای رشد و بلوغ بیشتر کسب‌وکارها محسوب می‌شوند. آن‌ها در حال حاضر چندین برنامه کلیدی در دست اجرا دارند. مثلا در حال بهینه‌سازی سیستم‌های توزیع خود برای شرایط بحرانی هستند. همچنین، با توسعه زیرساخت‌های عملیاتی، امکان تحویل حضوری کالا در موقعیت‌های مکانی متعددی را فراهم کرده‌اند. از سوی دیگر، برنامه‌های ویژه‌ای برای جبران خدمات به کاربرانی که ارسال سفارش آن‌ها با اختلال مواجه شده بود، تدارک دیده‌اند.
آن‌ها در دوران بحران هم اقداماتی در جهت رضایت کاربران انجام داده‌اند؛ برای مثال، امکان نگهداری کالای خریداری‌شده کاربران را در انبار تکنولایف یا فروشگاه فراهم کردند تا کاربرانی که به سفر اجباری رفته بودند، نگرانی بابت پیگیری کالای خود نداشته باشند. علاوه بر این، امکان تغییر آدرس را برای کاربرانی که به شهرهای دیگر کشور سفر کرده بودند فراهم کردند تا بتوانند کالای خریداری‌شده را در شهری که به آن سفر کرده بودند تحویل بگیرند. حیدر درباره تعدیل نیرو به نیوزلن می‌گوید:
با وجودی که میزان فروش تکنولایف در حد قابل توجهی کاهش یافت، راهکار ما برای مدیریت هزینه‌ها، تعدیل گسترده نیرو نبود و سعی کردیم سرمایه انسانی خود را حفظ کنیم؛ با این حال کسب‌وکارهایی که ناچار به تعدیل گسترده سرمایه‌های انسانی خود شدند را درک می‌کنیم و می‌دانیم در شرایط بحرانی، اتخاذ برخی از تصمیم‌های سخت، اجتناب ناپذیر است.
– حسین حیدر، مدیرعامل هلدینگ تکنوگروپ
در خانومی نیز تغییراتی رخ داده و این تیم باور دارد استراتژی توسعه دیگر جواب نمی‌دهد و آنچه امروز به آن فکر می‌کنند، استراتژی بقاست، اما نه بقای فردی. شاهمرادی در این مورد به نیوزلن گفت: «بقای مشترک در زنجیره کسبوکارهای آنلاین، نیروی انسانی و کاربران استراتژی ماست.»
هم‌بنیان‌گذار خانومی تأکید می‌کند که پلتفرم‌ها باید باهم فکر و تلاش کنند و برای عبور از بحران، استراتژی‌های جدید و بومی طراحی کنند. او می‌گیود که گاهی اولین واکنش برای بقا و جبران از دست‌رفتن درآمد می‌تواند، تعدیل نیرو یا متوقف کردن کار نباشد: «ما به جای کاهش فعالیت یا تعدیل نیرو، به دنبال طراحی مسیرهایی رفتیم که هم کسب‌وکار و هم نیروی انسانی را همزمان حفظ کنیم. این یعنی بازنگری کامل در مدل‌های سنتی تصمیم‌گیری.»
به گفته شاهمرادی، مهمترین درسی که تیم خانومی از این بحران گرفت، این بود که برای ادامه دادن در دل بحران، باید از قبل فکر کرده باشند؛ به تنوع کانال‌های فروش، به سلامت روان تیم، به جایگزین‌های فنی و به تاب‌آوری سازمانی. آن‌ها یاد گرفتند که در شرایط پرخطر، برندهایی زنده می‌مانند که مسئولانه عمل می‌کنند. او با تأکید بر نکته‌ای عمیق می‌گوید:
فروش به‌تنهایی همیشه نگهدارنده یک کسب‌وکار آنلاین نیست بلکه حفظ معنا، اعتماد و ایمان به جریان زندگی، آن نیرویی است که یک بیزینس را دل بحران زنده نگه می‌دارد. این نگاه، اکنون در قلب تصمیم‌های آینده‌ی خانومی قرار گرفته است.
– مسعود شاهمرادی، مدیرعامل خانومی
روابط عمومی اسنپ‌شاپ نیز معتقد است این تیم نشان داد که چابکی بالایی در بازگشت به شرایط عادی دارد: «با اعلام آتش‌بس، فروشگاه اسنپ با در نظر گرفتن راهکارهای ممکن، در جهت بازگشت به شرایط عادی اقدام کرد. نتیجه آن، جبران نزدیک به ۸۰ درصد از افت سفارش‌ها نسبت به روزهای پیش از شروع جنگ، تنها ظرف ۷۲ ساعت پس از آتش‌بس، بود. این سرعت در بازیابی، نشان از ساختار عملیاتی قوی و آمادگی این پلتفرم برای مقابله با بحران‌های غیرمنتظره دارد.»
منبع : زومیت
