بازنویسی تاریخ گربهها؛ دوستان پشمالوی ما بسیار دیرتر از تصور قبل اهلی شدند
بازنویسی تاریخ گربهها؛ دوستان پشمالوی ما بسیار دیرتر از تصور قبل اهلی شدند
شواهد ژنتیکی تازه، داستان اهلیشدن گربهها را بازنویسی کرده است. گربههای اهلی امروزی (Felis catus) نه از شام، بلکه از شمال آفریقا منشأ گرفتهاند و طی دو هزار سال گذشته به اروپا و شرق آسیا گسترش پیدا کردهاند؛ زمانی بسیار متأخرتر از آنچه پیشتر تصور میشد.
گربههای اهلی امروزی که از نژاد گربهوحشی آفریقایی (Felis lybica lybica) هستند، برخلاف تصورات قبلی که خاستگاه آنها را در ناحیه شام میدانست، سفری طولانیتر و پیچیدهتر را برای رسیدن به محل زندگی ما طی کردهاند. پژوهشهای پیشین ادعا میکردند این گونه شاید از حدود ۹۶۰۰ سال پیش از میلاد به اروپا راه یافته باشد، اما دادههای تازه تصویر متفاوتی بهدست میدهد.
بهگزارش نیوساینتیست، کلاودیو اوتونی از دانشگاه تور ورگاتای رم و همکارانش برای حل این معما، ۲۲۵ نمونه باستانی گربه را از نزدیک به ۱۰۰ محوطه باستانشناسی در اروپا و مناطق امروزی ترکیه بررسی کردند. آنها توانستند از میان این مجموعه بزرگ، ۷۰ ژنوم باستانی استخراج کنند که گسترهای بیش از ۱۰ هزار سال را دربرمیگرفت؛ از هزاره نهم پیش از میلاد تا قرن نوزدهم میلادی. تیم پژوهش همچنین ۱۷ ژنوم از نمونههای موزهای و گربهوحشیهای امروز در ایتالیا، بلغارستان، مراکش و تونس بهدست آورد.
گربهها توانایی شگفتانگیزی در سازگاری با محیط انسانی داشتند
قدیمیترین گربهای که پژوهشگران توانستند آن را بهطور قطعی بهعنوان گربه وحشی آفریقایی یا گربه اهلی شناسایی کنند، نمونهای از جزیره ساردینیا در ایتالیا بود که با روش رادیوکربن به قرن دوم میلادی نسبت داده شد. همهی گربههای قدیمیتر یافتشده در اروپا از نظر ژنتیکی به گربه وحشی اروپایی (Felis silvestris) تعلق داشتند. این کشف نشان میدهد گسترش گربههای اهلی در قاره اروپا بسیار دیرتر از آنچه قبلاً فرض میشد، رخ داده است.
اوتونی توضیح میدهد که تمدنهای مدیترانهای در هزاره نخست پیش از میلاد نقش اصلی را در انتشار گربهوحشیهای آفریقایی در منطقه داشتند؛ روندی که دستکم دو جمعیت ژنتیکی کاملاً متفاوت را شامل میشد. یک جمعیت احتمالاً از گربه وحشیهای شمالغرب آفریقا تشکیل شده بود که به ساردینیا راه یافتند و نیاکان گربه وحشیهای امروزی این جزیره شدند. جمعیت دوم نیز بهمرور نیای ژنتیکی گربههای اهلی امروزی را پدید آورد.
اوتونی میگوید: «در مراحل اولیه اهلیسازی، گربهها احتمالاً توانایی شگفتانگیزی در سازگاری با محیط انسانی داشتند. انعطافپذیری بومشناختی آنها باعث موفقیتشان شد. میتوانستند در شرایط مختلف شهری و حومهای کنار انسانها زندگی کنند، آنها را در سفرهای طولانی همراهی کنند و همین سازگاریها مسیر موفقیت تکاملیشان را شکل داد.»
در پژوهشی دیگر، شوجین لوئو از دانشگاه پکن و همکارانش ۲۲ مجموعه از بقایای گربهسانان را در چین، با قدمتی بیش از پنج هزار سال، بررسی کردند و ژنوم ۱۳۰ گربه باستانی و امروزی اوراسیایی را تحلیل کردند. نتیجهی این پژوهش نیز حیرتآور بود: بیش از پنج هزار سال پیش، گونهای کاملاً متفاوت در کنار انسانها زندگی میکرد: گربه پلنگی (Prionailurus bengalensis)، گربه وحشی کوچکی که در شرق آسیا بومی است.
منبع : زومیت
