ایلان ماسک با پیشنهادی بزرگ به سراغ مارک زاکربرگ رفت؛ اما پاسخ منفی شنید

ایلان ماسک اوایل ۲۰۲۵ با پیشنهاد نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار برای خرید OpenAI خبرساز شد؛ تلاشی برای دردست‌گرفتن شرکتی که ابزار تحول‌آفرین ChatGPT را ساخت.

اقدام ماسک فقط انگیزه‌ی مالی نداشت، بلکه بخشی از چشم‌اندازش برای هدایت آینده‌ی هوش مصنوعی در مسیری شفاف، ایمن و همسو با منافع عمومی بود.

ماسک برای پیشبرد هدفش به سراغ مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، رفت تا حمایت یا همکاری احتمالی در معامله به‌دست آورد؛ موضوعی که اکنون پای متا را به دعوای حقوقی باز کرده است. تیم حقوقی OpenAI از دادگاه خواسته شفافیت کامل در ارتباطات میان ماسک و زاکربرگ فراهم شود.

بر اساس اسناد تازه، ماسک به زاکربرگ پیشنهاد همکاری یا حمایت مالی در خرید OpenAI داده بود. زاکربرگ توافق‌نامه‌ای امضا نکرد؛ اما همین ارتباط‌ها باعث شد OpenAI از دادگاه بخواهد متا همه‌ی اسناد و مکاتبات مرتبط را ارائه کند.

ماسک از بنیان‌گذاران OpenAI در سال ۲۰۱۵ بود؛ سازمانی که با هدف توسعه‌ی هوش مصنوعی انسان‌گونه در بستری امن و عمومی پایه‌گذاری شد. او از همان ابتدا نسبت‌به خطرات توسعه‌ی بی‌مهار هوش مصنوعی نگران بود، به‌ویژه در شرایطی که شرکت‌هایی مانند گوگل به مسائل ایمنی چندان توجهی نشان نمی‌دادند.

مسیر OpenAI در سال‌های بعد تغییر کرد و با رهبری سم آلتمن به سمت مدل انتفاعی (سودمحور) رفت؛ تغییری که به باور ماسک خیانت به مأموریت اولیه بود.

انتقادهای او همواره تند و آشکار بود. ماسک می‌گوید رویکرد آلتمن باعث شده OpenAI بیشتر به سمت منافع تجاری برود و ابزارهایی مانند ChatGPT نه‌تنها متن‌باز نباشند بلکه پولی شوند؛ رویکردی که به اعتقاد او مغایر با اصول شفافیت و ایمنی است. از همین منظر، پیشنهاد ۹۷ میلیارد دلاری ماسک برای خرید OpenAI تلاشی برای بازگرداندن شرکت به مأموریت اصلی و هدایت توسعه‌ی AGI در مسیری مسئولانه‌تر تلقی می‌شود.

مقاومت هیئت‌مدیره‌ی OpenAI –شامل آلتمن و دیگر سرمایه‌گذاران– مانع بزرگی سر راه ماسک شد. آن‌ها معتقدند رهبری ماسک می‌تواند به زیان پیشرفت شرکت و حتی آینده‌ی حوزه‌ی هوش مصنوعی تمام شود.

اختلاف‌های طولانی‌مدت میان ماسک و مدیریت OpenAI این رویارویی را به عرصه‌ای حقوقی کشانده که احتمالاً بر شکل‌گیری قواعد حکمرانی و مالکیت در دنیای هوش مصنوعی اثرگذار خواهد بود.

متا تاکنون مقاومت کرده و می‌گوید گفت‌وگوهایش با ماسک ارتباطی با دعوای حقوقی ندارند. نتیجه‌ی این کشمکش حقوقی میان سه ضلع ماسک، متا و OpenAI می‌تواند یکی از پرچالش‌ترین پرونده‌های آینده‌ی صنعت هوش مصنوعی باشد.