چرا وعده صبحانه را معمولاً تکراری می‌خوریم؟

برای بسیاری از مردم، صبحانه (که اغلب مهم‌ترین وعده غذایی روزانه در نظر گرفته می‌شود) کم‌هیجان‌ترین وعده غذایی است. انتخاب صبحانه اغلب منعکس‌کننده لزوم سودمندی است. غذاهای صبحانه معمولاً ساده‌اند و آماده کردن و خوردن آن‌ها سریع و راحت است. از طرف دیگر، صبحانه به‌خاطر کالری‌ای که پس از یک شب استراحت برای مغز و بدن فراهم می‌کند و به احیای آن‌ها کمک می‌کند، مهم در نظر گرفته می‌شود. زمانی که افراد صبحانه‌ای را که دوست دارند، پیدا می‌کنند، معمولاً هر روز همان را دنبال می‌کنند.

پژوهشگران اخیراً عادات غذایی روزانه هزاران فرد مورد مطالعه از ایالات متحده و فرانسه را ارزیابی کردند. نتایج نشان داد افراد مورد مطالعه به‌طور مکرر یک نوع غذا را برای صبحانه می‌خوردند و از انجام این کار خوشحال بودند. درمقابل، وقتی این افراد برای ناهار یا شام آماده بودند، انتظار تنوع بیشتری را داشتند و به‌دنبال تجربه لذت‌بخش‌تری از وعده‌های غذایی خود بودند.

چرا بسیاری از این افراد از اینکه هر روز صبح غذایی تکراری را می‌خوردند، راضی بودند؟ دانشمندان می‌گویند محرک‌های روانی، زیستی و فرهنگی به انتظارات ما از وعده‌های غذایی شکل می‌دهند و این عوامل و اشتیاق ما برای خوردن غذا، بسته به زمان روز متفاوت است.

در طول شبانه‌روز، بدن ما از ریتم شبانه‌روزی پیروی می‌کند. تقریباً همه اشکال حیات از این چرخه‌های ۲۴ ساعته پیروی می‌کنند. ریتم شبانه‌روزی تغییرات جسمی، ذهنی و رفتاری را تحت کنترل دارد.

به‌عنوان مثال، یک برنامه خواب معمولی در انسان از ریتم‌های شبانه‌روزی وابسته به نور پیروی می‌کند. ده‌ها هزار نورون در مغز این ساعت زیستی را تنظیم می‌کنند تا هنگام شب که هوا تاریک است، احساس خواب‌آلودگی کنیم و هنگام روز که نور خورشید وجود دارد، احساس هشیاری کنیم.

طبق مطالعه‌ای که ژانویه ۲۰۲۲ در مجله‌ی Appetite منتشر شد، ریتم‌های شبانه‌روزی بر برنامه غذایی ما نیز تأثیر می‌گذارند و پژوهشگران قبلاً ارتباط میان ریتم‌های شبانه‌روزی و تغییر در اندازه و تنوع رژیم غذایی را که مردم در طول روز می‌خورند، بررسی کرده‌اند.

برای پژوهش جدید، دانشمندان این سؤال را مطرح کردند که آیا عوامل روانشناختی مرتبط با ریتم‌های شبانه‌روزی می‌توانند بر آنچه که مردم برای صبحانه، ناهار و شام می‌خورند، تأثیر بگذارند؟

رومین کاداریو، نویسنده اصلی مطالعه و استادیار دانشکده مدیریت روتردام در دانشگاه اراسموس هلند گفت:

این سؤالات به‌علت خود عادات صبحانه نیز موجب جلب‌توجه پژوهشگران شد… من فرانسوی هستم و معمولاً به‌دنبال تنوع زیادی در غذای خود هستم. در‌عین‌حال، هر روز صبحانه یکسانی می‌خورم؛ بنابراین من و کری موروج (نویسنده همکار مقاله) شروع به صحبت درمورد این الگوی رفتاری کردیم.

(کاداریو به لایوساینس گفت که صبحانه معمولی او فنجانی قهوه و تکه‌ای از نان تست است). کری موروج، استاد دانشکده بازرگانی کوئستروم در دانشگاه بوستون در دسامبر ۲۰۲۱ در مجله تایم نوشته بود که طی دو سال گذشته یک صبحانه را خورده است: قهوه، نان تست با کره بادام و یک عدد آووکادو، اسفناج، پودر پروتئین و اسموتی موز).

کاداریو و موروج مطالعات گذشته را بررسی کردند و دو هدف را شناسایی کردند که بر انتخاب‌های غذایی حاکم هستند: سودمندی و لذت.

پژوهشگران سپس داده‌هایی را تجزیه‌و‌تحلیل کردند که در آن گروهی متشکل از ۱۲۷۴ داوطلب آمریکایی و ۲۶۲۴ داوطلب فرانسوی وعده‌های غذایی مختلف خود را گزارش کرده بودند. آن‌ها دریافتند که در هر دو گروه، ۶۸ درصد از شرکت‌کنندگان حداقل دو بار در هفته یک نوع صبحانه را می‌خوردند و فرانسوی‌ها بیشتر از آمریکایی‌ها این کار را انجام می‌دادند (به ترتیب، ۷۳ و ۵۲ درصد). درمقابل، فقط ۹ درصد از افراد شامی را که قبلاً خورده بودند، تکرار می‌کردند و میزان این تکرار برای شرکت‌کنندگان آمریکایی (۱۶ درصد) بیشتر از شرکت‌کنندگان فرانسوی (۶ درصد) بود.

عوامل فرهنگی در ایالات متحده و فرانسه ممکن است توضیح دهد که چرا مردم به‌دنبال تنوع کمتری در صبحانه خود هستند. به‌گفته‌ی پژوهشگران: «روش‌های کار سرمایه‌داری به بسیاری از مردم فرصت کمتری برای انتخاب، آماده کردن و مصرف صبحانه نسبت‌ به ناهار یا شام می‌دهد.»

زیست‌شناسی (ریتم‌های شبانه‌روزی) نیز احتمالاً نقش دارد. مردم معمولاً در ابتدای روز بیشترین هشیاری را دارند و بنابراین با انتخاب وعده غذایی‌ای که نیازی نیست درمورد آن خیلی فکر کنند، راضی هستند. اما در ادامه روز، زمانی که انرژی آن‌ها کاهش پیدا می‌کند، ممکن است به‌دنبال وعده غذای محرک‌تری برای ناهار و شام باشند.

به‌گفته‌ی پژوهشگران، عوامل روانشناختی می‌توانند با ریتم‌های شبانه‌روزی همگام شوند تا افراد را بیشتر به سمت انتخاب‌های غذایی سوق دهد. در اوایل روز، زمانی که سطح انرژی بالاتر است، افراد بیشتر مستعد دنبال کردن اهداف مفید و انتخاب‌های کارآمد هستند. این امر موجب می‌شود که آن‌ها هنگام خوردن صبحانه به‌دنبال سودمند بودن باشند و تمایل بیشتری به پیدا کردن صبحانه‌ای داشته باشند که آن را دوست دارند و سپس همان صبحانه را هر روز تکرار کنند؛ اما با گذشت روز و کاهش انرژی فرد، اهمیت اهداف سودمند کاهش پیدا می‌کند. لذت‌جویی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و فرد تمایل بیشتری به جست‌وجوی تنوع در طعم و بافت غذا پیدا می‌کند.

اگرچه، حتی اگر طبق فرهنگ، زیست‌شناسی و روان‌شناسی، جست‌وجوی اهداف سودمندگرایانه برای غذای صبحانه طبیعی به‌نظر می‌رسد، به‌گفته‌ی موروج: «اگر ذهن خود را به این مسئله معطوف کنیم، می‌توانیم به‌دنبال لذت و تنوع باشیم.»

درواقع، تجزیه‌و‌تحلیل یادداشت‌های غذایی شرکت‌کنندگان نشان داد که آخر هفته‌ها، زمانی که افراد انتظار داشتند صبحانه لذت‌بخش‌تری داشته باشند، معمولاً تنوع بیشتری را به فهرست غذاهای صبحانه خود وارد می‌کردند.

کاداریو گفت با تنوع دادن به صبحانه‌های آخر هفته، حتی اگر به معنای کمی کار اضافه باشد، صبحانه می‌تواند بسیار لذت‌بخش‌تر شود و می‌تواند به بهتر شدن بقیه روز کمک کند. وی افزود: «کمی لذت در هنگام صبح به شما کمک می‌کند تا روز بهتری را آغاز کنید.»