از دوستان صمیمی تا دشمنان خونی؛ رابطه پرتنش بیل گیتس و استیو جابز

او در این مورد می‌گوید: «این ملاقات بیشتر شبیه یک اغواگری عجیب بود. استیو می‌گفت: «ما خیلی هم به تو احتیاج نداریم و خودمان داریم کار فوق‌العاده‌ای انجام می‌دهیم. او تلاش می‌کرد که از مهارت‌های فروشش استفاده کند، اما رفتارش طوری بود که انگار می‌خواست بگوید هرچند ما به تو نیازی نداریم، اما شاید اجازه دهیم که در این پروژه مشارکت داشته باشی!»

زمانی که اپل در حال آماده‌سازی مکینتاش برای عرضه‌ی عمومی بود، بیل گیتس و مایکروسافت مشغول همکاری با IBM شدند. این مسئله باعث نگرانی استیو جابز شده بود، زیرا می‌ترسید که مایکروسافت رابط گرافیکی مکینتاش را کپی و از آن برای منافع خود استفاده کند. نگرانی‌های جابز بی‌دلیل نبود و زمانی که در سال ۱۹۸۳ در جریان توسعه‌ی سیستم‌عامل ویندوز توسط مایکروسافت قرار گرفت، به‌شدت از دست گیتس عصبانی شد.

گیتس اهمیتی به عصبانیت جابز نداد. او در مقابل تنها به جابز یادآوری کرد که ایده‌ی رابط کاربری گرافیکی در اصل متعلق به شرکت زیراکس بود و اپل هیچ مالکیت انحصاری بر این فناوری نداشت. او گفت: «استیو، فکر می‌کنم بیش از یک راه برای نگاه کردن به این موضوع وجود دارد. من قضیه را اینطور می‌بینم که هر دو ما یک همسایه‌ی ثروتمند به‌نام زیراکس داشتیم. من مخفیانه وارد خانه‌اش شدم تا تلویزیونش را بدزدم، اما دیدم که تو قبل از من آن را دزدیده‌ای!»

عکاس: Terry Schmitt / UPI /Landov

حقیقت این ادعا سال‌ها موضوع بحث و گمانه‌زنی‌های بسیار بوده است. زیراکس در سال ۱۹۷۹ در مرکز تحقیقاتی خود به نام PARC (مخفف Palo Alto Research Center)، کامپیوتری به نام Alto داشت که مهندسان اپل در بازدید از این مرکز، عملکرد آن را از نزدیک دیدند. استیو جابز هرگز زیر بار نرفت که فناوری زیراکس را کپی کرده، بلکه تنها اذعان داشت که از آن الهام گرفته است!

پس‌از موفقیت کامپیوترهای Apple I و Apple II و Apple IIe، کوپرتینونشین‌ها در سال ۱۹۸۴ از کامپیوتر مکینتاش رونمایی کردند. علاوه‌بر تبلیغ معروف مکینتاش در مسابقات سوپر بول، بیل گیتس در ویدئوهای تبلیغاتی دیگر این محصول حضور داشت. برای مدتی به‌نظر می‌رسید که این دو نابغه‌ی کامپیوتر اختلافات خود را کنار گذاشته‌اند و آماده‌ی همکاری برای تسخیر دنیای فناوری هستند، اما طوفان دیگری در پیش بود.

با انتشار ویندوز در سال ۱۹۸۵، رابطه‌ی بین استیو جابز و بیل گیتس به نقطه‌ای بحرانی رسید. جابز با عصبانیت می‌گفت: «آن‌ها ایده‌های ما را در روز روشن دزدیدند، چون بیل گیتس هیچ شرم و حیایی ندارد!» گیتس نیز در مقابل گفته بود: «اگر او واقعاً حرف‌هایی را که می‌زند، باور دارد، بهتر است بگذاریم در دنیای خیالی خودش سیر کند.»

اختلافات شخصیتی میان این دو کاملاً آشکار بود. جابز، گیتس را فردی خشک و بی‌روح توصیف می‌کرد و می‌گفت: «او اگر یک‌بار ال‌اس‌دی مصرف می‌کرد یا در جوانی به یک آشرام (صومعه‌هایی برای خلوت گزیدن و امور معنوی) در هند می‌رفت، اکنون می‌توانست دیدگاه وسیع‌تری داشته باشد.» در مقابل، گیتس معتقد بود که جابز فردی عجیب است، از نظر شخصیتی نقص‌هایی دارد و رفتارهایش غیرمعمول است.

در سال ۱۹۸۵، اختلافاتی بین استیو جابز و جان اسکالی، مدیرعامل جدید اپل به وجود آمد. پس از بالا گرفتن این اختلافات که جزئیات آن هنوز هم کاملاً مشخص نیست، جابز شرکت را ترک کرد. اسکالی ادعا می‌کرد که جابز اخراج نشده است، اما در هر صورت او از اپل کنار گذاشته شده بود. جابز پس از ترک اپل، شرکت جدیدی به نام NeXT را تأسیس کرد که شکست خورد.

جابز در تلاش بعدی، در سال ۱۹۹۵ استودیو پیکسار را راه‌اندازی کرد که تبدیل به موفقیت بزرگی برای او شد. در همین زمان، ویندوز ۹۵ که لقب محبوب‌ترین سیستم‌عامل جهان را از آن خود کرده بود، بیل گیتس ۴۰ ساله را در صدر فهرست ثروتمندترین افراد جهان نشاند.

جابز اگرچه دیگر در اپل نبود، همچنان دست از انتقاد از مایکروسافت و محصولاتش برنمی‌داشت. او مایکروسافت را به تولید «محصولات درجه سه» متهم می‌کرد و حتی پا را فراتر گذاشت و یک بار گفت: «تنها مشکل مایکروسافت این است که هیچ سلیقه‌ای ندارد. آن‌ها هیچ بویی از سلیقه نبرده‌اند و من این را نه در یک بخش خاص، بلکه در سطحی گسترده در این شرکت می‌بینم. آن‌ها هیچ ایده‌ی خلاقانه‌ای ارائه نمی‌دهند و هیچ عنصر فرهنگی در محصولاتشان وجود ندارد.»

در اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰، اپل با بحران مالی بزرگی مواجه شد و از استیو جابز درخواست کرد تا بازگردد و به احیای شرکت کمک کند. او پس از کشمکش‌هایی سرانجام در سال ۱۹۹۶ به شرکت بازگشت، اما حضورش به‌تنهایی برای رفع بحران کافی نبود.

یک سال بعد، جابز از یک همکاری جدید با مایکروسافت و بیل گیتس خبر داد که شامل سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیون دلاری مایکروسافت در اپل می‌شد. جابز در سال ۱۹۹۷ به‌طور علنی از گیتس بابت نجات اپل قدردانی کرد و اظهار داشت که «بیل گیتس دنیا را به جای بهتری تبدیل کرده است». بااین‌حال، وقتی گیتس همان سال در کنفرانس MacWorld ظاهر شد، حاضران او را هو کردند.

جابز حتی پس‌از کناره‌گیری بیل گیتس از مدیریت مایکروسافت در سال ۲۰۰۰ همچنان از مایکروسافت انتقاد می‌کرد. او در سال ۲۰۰۱ این شرکت را «تقریباً بی‌اهمیت» توصیف کرد! در آن زمان اپل با عرضه‌ی آیتونز، آیپاد و سایر محصولات انقلابی سهم زیادی از بازار را در اختیار گرفته بود. در مقابل، گیتس در اظهارنظرهای خود درباره‌ی جابز و نوآوری‌های اپل موضع ملایم‌تری داشت و دستاوردهای او را تحسین می‌کرد. او حتی حالا هم معتقد است که هرگز در اجرای روی صحنه به مهارت استیو جابز نخواهد رسید و از نبوغ او در این زمینه تمجید کرد.

در سال ۲۰۰۷، جابز و گیتس در کنفرانس All Things Digital با هم روی صحنه حاضر شدند و رابطه‌ای صمیمانه و دوستانه‌ای را به نمایش گذاشتند.

استیو جابز طی دهه‌ی ۲۰۰۰، بارها با سرطان جنگید و در سال ۲۰۱۱ برای سومین و آخرین بار از مدیریت اپل کناره‌گیری کرد. در سال‌های پایانی زندگی جابز، رابطه‌ی او و گیتس دوستانه‌تر شد و او در ماه‌های پایانی زندگیش زمان‌هایی را در کنار گیتس سپری کرد.

گیتس درمورد این دیدارها گفت: «هیچ نیازی به صلح نبود، چون ما اصلا جنگی با هم نداشتیم. ما محصولات فوق‌العاده‌ای ساختیم و رقابت بینمان هم همیشه عاملی مثبت بود. چیزی برای بخشیدن وجود نداشت.»

گیتس حالا از دوران آشنایی و همکاریش با جابز با احترام و خاطراتی خوش یاد می‌کند و می‌گوید در کنار هم رشد کرده‌اند و در عین رقابت، همواره برای یکدیگر احترام زیادی قائل بوده‌اند.