پس از مرگ بالینی، تا چه زمانی بازگشت به زندگی امکان‌پذیر است؟

استثنای مهم در زمینه‌ی احیا، زمانی است که ایست قلبی با هیپوترمی (افت دمای بدن) همراه باشد. هیپوترمی زمانی رخ می‌دهد که دمای مرکزی بدن به زیر ۳۵ درجه سانتی‌گراد کاهش یابد. به‌تنهایی، این وضعیت بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث از‌کار‌افتادن قلب و ریه‌ها و نهایتاً مرگ شود.

با‌این‌حال، اگر قلب پیش از هیپوترمی از تپش بازایستاده باشد، سرما می‌تواند اثر محافظتی ارائه دهد. دمای پایین، متابولیسم بدن را کاهش می‌دهد و از مرگ سلول‌های حساس مغزی جلوگیری می‌کند، زیرا مصرف اکسیژن کاهش می‌یابد و سلول‌ها مدت بیشتری زنده می‌مانند.

دکتر ساموئل تیشرمن، استاد جراحی در دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند، توضیح می‌دهد: «اگر بدن به‌سرعت سرد شود، سرما می‌تواند برای مدت طولانی از شما محافظت کند. گزارش‌های متعددی از افرادی وجود دارد که در آب بسیار سرد غرق شده‌اند، نزدیک به یک ساعت زیر آب مانده و بااین‌حال زنده مانده‌اند.» این موضوع نشان می‌دهد که شرایط محیطی می‌تواند اثر مهمی بر روند احیا و بقای بیمار داشته باشد.

طولانی‌ترین مورد ثبت‌شده از احیای موفق پس از ایست قلبی همراه با هیپوترمی تصادفی، مربوط به مردی ۳۱ ساله است که پس از هشت ساعت و ۴۲ دقیقه دوباره به زندگی بازگشت. دمای بدن این مرد در اثر طوفان تابستانی به حدود ۲۶ درجه سانتی‌گراد کاهش یافت و سپس، دچار ایست قلبی شد.

افراد حاضر در محل بلافاصله عملیات سی‌پی‌آر را آغاز کردند و بیش از سه ساعت و نیم آن را ادامه دادند. پس از انتقال به بیمارستان، او به دستگاه پشتیبانی حیاتی متصل شد که به مدت پنج ساعت جریان خون تازه را در بدنش حفظ کرد. در نهایت، بدن او به‌آرامی گرم شد و احیا با موفقیت به سرانجام رسید. سه ماه بعد، پزشکان گزارش کردند که این مرد کاملاً بهبود یافته و هیچ آسیب عصبی ماندگاری ندارد. شرایط استثنایی، می‌تواند مرزهای معمول بقا را جابه‌جا کند.

در حالی که مرگ قلبی در برخی موارد بازگشت‌پذیر است، مرگ مغزی وضعیت متفاوتی دارد. وقتی بیمار از نظر مغزی مرده اعلام می‌شود، مغز دیگر نمی‌تواند سیگنال‌های لازم برای کنترل عملکردهای حیاتی بدن را ارسال کند.

برای اعلام مرگ مغزی، پزشکان باید پس از شناسایی علت اصلی آسیب مغزی، اطمینان حاصل کنند که هیچ بیماری یا شرایط موقتی دیگری موجب بروز علائمی شبیه مرگ مغزی نشده است. این فرآیند معمولاً شامل تصویربرداری از مغز با ام‌آر‌آی، آزمایش واکنش‌های عصبی پایه مانند رفلکس گشادشدن مردمک و بررسی توانایی بیمار در تنفس خودکار است. بررسی دقیق تضمین می‌کند که تشخیص مرگ مغزی به‌طور صحیح انجام شده باشد.

هرازگاهی، گزارش‌هایی درباره‌ی بیمارانی در رسانه‌ها منتشر می‌شود که پس از اعلام مرگ مغزی و قطع دستگاه‌های پشتیبانی حیاتی، ناگهان به زندگی بازگشته‌اند. اما واقعیت این است که تقریباً هیچ‌گاه چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. تعریف مرگ مغزی این است که نواحی حیاتی مغز چنان آسیب دیده‌اند که امکان بازیابی عملکرد آن‌ها وجود ندارد؛ بنابراین، مرگ مغزی بازگشت‌پذیر نیست.

در مواردی که به‌نظر می‌رسد فردی پس از مرگ مغزی بهبود یافته، محتمل‌ترین توضیح این است که تشخیص اولیه اشتباه بوده است. دکتر رابرت ام. سید، استاد جراحی در دانشگاه علوم پزشکی کارولینای جنوبی، می‌گوید: «در برخی موارد اشتباهاتی رخ داده است؛ افرادی که مرده مغزی اعلام شده بودند، بعداً حرکات خودبه‌خودی از خود نشان دادند، در حالی که از نظر علمی چنین چیزی نباید ممکن باشد. تقریباً در تمام این موارد، فرآیند تعیین مرگ مغزی به‌درستی انجام نشده بود.»

در نتیجه، هرگونه ادعای بازگشت از مرگ مغزی باید با شک و بررسی علمی مواجه شود.