پایان تزریق‌های هفتگی؟ ژن‌درمانی جدید بدن را به کارخانه تولید هورمون لاغری تبدیل می‌کند

در سال‌های اخیر، داروهای کاهش وزن مبتنی بر پپتید شبه گلوکاگون-۱ (GLP-1) مانند اوزمپیک و ویگوی توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. این داروها نه‌تنها به کاهش وزن کمک می‌کنند، بلکه مزایای دیگری مانند بهبود کنترل قند خون، کاهش فشار خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی را نیز به همراه دارند.

بااین‌حال، استفاده مداوم از این داروها به تزریق‌های منظم و هزینه‌های درمانی بلندمدت نیاز دارد. به همین دلیل، محققان به دنبال راه‌های جدید و نوآورانه برای تولید GLP-1 در بدن به صورت خودکار و بدون نیاز به درمان‌های دائمی هستند.

اکنون دانشمندان به روشی دست یافته‌اند که به بدن امکان می‌دهد قادر به تولید پپتید شبه گلوکاگون-۱ (GLP-1) شود؛ هورمونی که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود و داروهایی مانند سمگلوتاید و تیرزپاتاید که مواد فعال در داروهای محبوب و مؤثر کاهش وزن مانند ویگوی و زپباند هستند، عملکرد آن را تقلید می‌کنند.

به گزارش سی‌ان‌ان، دو استارتاپ بیوتکنولوژی به نام‌های فرکتایل (Fractyl) و رن‌بیو (RenBio) درحال کار روی رویکردهای ژن‌درمانی هستند که در صورت موفقیت، به افراد امکان می‌دهد تا به‌جای آنکه نیازمند تزریقات هفتگی باشند، فقط با یک تزریق سلول‌های بدنشان را برای تولید هورمون GLP-1، بازبرنامه‌ریزی کنند.

با‌این‌حال، مزایای روش جدید می‌تواند بسیار چشمگیر باشد. طبق داده‌های اخیر شرکت تحقیقاتی گالوپ، استفاده از داروهای تزریقی GLP-1 در ایالات متحده تنها در سال گذشته دو برابر شده است. نکته امیدوارکننده‌تر این است که نرخ چاقی از سال ۲۰۲۲ شروع به کاهش کرده و بسیاری از کارشناسان معتقدند داروهای GLP-1 در تسریع این روند نقش داشته‌اند.

تأثیرات داروهای GLP-1 فقط محدود به جنبه‌های زیبایی نیست. آن‌ها علاوه بر کمک به کاهش وزن، می‌توانند از بروز بیماری‌های مزمن پیشگیری و قند خون را بهتر کنترل کنند، فشار خون را کاهش دهند، از خطر بیماری‌های قلبی بکاهند و حتی سلامت کلیه‌ها را بهبود بخشند.

شرکت بیوتکنولوژی فرکتایل به‌تازگی نتایج جدید خود از ژن‌درمانی جدیدی به نام ریجووا را ارائه داد که نشان می‌دهد موش‌های چاق تحت درمان با این روش، در عرض سه هفته حدود ۲۰ درصد از وزن بدن خود را از دست دادند. موش‌های با وزن طبیعی نیز پس از درمان و دریافت رژیم غذایی پرچرب، هیچ وزنی اضافه نکردند و سطح قند خونشان سالم ماند. هاریث راجاگوپالن، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل فرکتایل به سی‌ان‌ان گفت: «این درمان از سمگلوتاید هم مؤثرتر عمل کرده است.»

روش مورد بحث از ویروس کوچکی استفاده می‌کند که قادر است دستورالعمل‌های دی‌ان‌ای برای تولید GLP-1 را به سلول‌ها تحویل دهد. راجاگوپالن توضیح داد: «از آنجایی که این درمان به صورت موضعی انجام می‌شود، معتقدیم که به دوز بسیار کمی از این ویروس نیاز خواهیم داشت. این امر به ما اطمینان می‌دهد که احتمال ایمنی این روش برای افراد بسیار بالا است.» با‌این‌حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که این روش در انسان‌ها ممکن است بازگشت‌ناپذیر باشد و احتمال دارد برای پانکراس که مسئول کنترل قند خون است، مشکلات بلندمدت به وجود آورد.

پس از تزریق، پالس‌های الکتریکی کوتاه و کنترل‌شده به منطقه مورد نظر اعمال می‌شود تا دستورالعمل‌های دی‌ان‌ای به سلول‌ها منتقل شوند. پالس‌های الکتریکی باعث می‌شوند سلول‌ها دستورالعمل‌های ژنتیکی را دریافت و از آن‌ها برای تولید پروتئین GLP-1 استفاده کنند. به عبارت دیگر، این فرآیند سلول‌ها را به نوعی کارخانه‌های پروتئین تبدیل می‌کند که وظیفه تولید GLP-1 را به عهده می‌گیرند.

موش‌هایی که محلول به آن‌ها تزریق شد (محلول حاوی دستورالعمل‌های دی‌ان‌ای برای تولید GLP-1 بود که شرکت رن‌بیو از آن استفاده کرده است)، حدود ۱۵ درصد از وزن بدن خود را از دست دادند که به‌طور چشمگیری بیشتر از موش‌های گروه دارونما بود. جالب‌تر اینکه این کاهش وزن برای مدت حداقل یک سال حفظ شد. علاوه‌بر‌این، سطح قند خون در موش‌ها بهبود یافت.

در حالی که راجاگوپالن ابراز امیدواری کرده است که سال آینده بتوان داده‌های انسانی این روش را مشاهده کرد، تأکید می‌کند که تا تبدیل این فناوری به درمان واقعی برای انسان، راهی طولانی در پیش است.