ناسا بهترین تصاویر ممکن از دنباله‌دار اطلس را دراختیار دارد؛ اما نمی‌تواند آن‌ها را منتشر کند
ناسا بهترین تصاویر ممکن از دنباله‌دار اطلس را دراختیار دارد؛ اما نمی‌تواند آن‌ها را منتشر کند
ماه گذشته، جرم میان‌ستاره‌ای مرموز 3I/ATLAS در مسیر غیرمعمول خود از میان منظومه شمسی عبور کرد و از فاصله‌ی فقط ۲۹هزار کیلومتری مریخ گذشت. در جریان این عبور نزدیک، فضاپیمای مدارگرد شناسایی مریخ ناسا با استفاده از دوربین قدرتمند HiRISE توانست تصاویری با وضوح بالا از این مهمان کمیاب ثبت کند.
برخلاف شایعات متعدد در شبکه‌های اجتماعی، بیشتر کارشناسان اطمینان دارند که اطلس نه فضاپیمای بیگانگان، بلکه صرفاً یک دنباله‌دار است. بااین‌حال، انتشار تصاویر مدارگرد مریخی ناسا از این دنباله‌دار به دلیل تعطیلی دولت فدرال آمریکا که تنها چند روز پس از ثبت داده‌ها آغاز شد، متوقف مانده و پژوهشگران هنوز پس از بیش از یک ماه، موفق به مشاهده‌ی آن‌ها نشده‌اند.
در واکنش به این وضعیت، آنا پولینا لونا، نماینده جمهوری‌خواه ایالت فلوریدا، هفته‌ی گذشته در نامه‌ای رسمی به شان دافی، سرپرست موقت ناسا، از این سازمان خواست تا تصاویر را منتشر کند. او تأکید کرد که این داده‌ها اهمیت علمی بالایی دارند؛ چرا که وضوح آن‌ها حدود سه برابر تصاویر ماه ژوئیه‌ی تلسکوپ فضایی هابل است.
لونا در نامه‌ی خود نوشت: «این اطلاعات نقش مهمی در گسترش درک ما از اجرام میان‌ستاره‌ای و تعامل آن‌ها با منظومه شمسی دارد. روشن‌ترین پیکسل در این تصاویر دقیق‌ترین تخمین از اندازه‌ی واقعی این جرم را تا امروز در اختیار ما خواهد گذاشت.»
در پاسخ، دافی ظاهراً درخواست او را تأیید کرد، اما پاسخ ناسا برای جامعه‌ی نجوم چندان دلگرم‌کننده نبود. لونا در پیامی در شبکه‌ی اجتماعی ایکس نوشت: «به‌تازگی گفت‌وگوی خوبی با ناسا درباره‌ی 3I/ATLAS داشتم. به محض بازگشایی دولت، تصاویر و داده‌ها منتشر خواهند شد. متأسفانه تا آن زمان به دلایل اداری انتشارشان ممکن نیست.»
ناسا تنها نهاد تصویربردار اطلس از مریخ نبوده است
درحالی‌که جامعه‌ی علمی منتظر انتشار داده‌های ناسا است، آوی لوب، اخترفیزیکدان دانشگاه هاروارد و از همراهان لونا در پیگیری، در یادداشتی تازه اشاره کرد که ناسا تنها نهاد تصویربردار نبوده است. او نوشت که آژانس ملی فضایی چین (CNSA) نیز با استفاده از دوربین HiRIC متعلق به مدارگرد تیان‌ون-۱، تصاویری از این جرم از فاصله‌ی حدود ۲۹هزار کیلومتری گرفته است.
لوب توضیح داد: «تصاویر منتشرشده از HiRIC هسته و کمای اطراف آن را نشان می‌دهند که قطری در حدود چند هزار کیلومتر دارد.» او در ادامه یادآوری کرد که کما همان هاله‌ی درخشان گاز و غبار است که هسته‌ی جامد دنباله‌دار را احاطه می‌کند.
به‌دست‌آوردن تصاویری با وضوح بالاتر از 3I/ATLAS می‌تواند به تخمین دقیق‌تر اندازه‌ی هسته‌ی آن کمک کند. طبق محاسبات پیشین لوب، این جرم ممکن است به طرز غیرعادی پرچگال و عظیم باشد؛ به‌گونه‌ای که هسته‌ی جامدش باید بیش از ۵ کیلومتر قطر داشته باشد و جرم کلی‌اش به حدود ۳۳ میلیارد تن برسد.
علاوه‌بر جایگاهی ویژه به عنوان سومین جرم میان‌ستاره‌ای تأییدشده در تاریخ که از منظومه شمسی عبور می‌کند، 3I/ATLAS رفتاری غیرمنتظره از خود نشان داده است؛ موضوعی که لوب با جزئیات علمی دقیق به ثبت رسانده است. برای نمونه، تصاویری که در تاریخ ۵ نوامبر توسط رصدخانه‌ی R. Naves در اسپانیا ثبت شده‌اند، نشان می‌دهند که این جرم هیچ دنباله‌ای ندارد؛ پدیده‌ای بسیار نادر برای دنباله‌داری که به‌تازگی از نقطه‌ی حضیض خورشیدی یا نزدیک‌ترین فاصله‌اش به خورشید عبور کرده است.
لوب در یادداشتی دیگر نوشت: «براساس قانون پایستگی تکانه، محاسبه کردم که سهم جرمی که 3I/ATLAS در گذر از حضیض خورشیدی از دست داده، بیش از ۱۳ درصد است. برای یک دنباله‌دار معمولی، چنین افت جرمی باید به تشکیل کمای عظیمی از غبار و گاز منجر می‌شد که تحت‌تأثیر فشار تابش خورشیدی و باد خورشیدی، به شکل دنباله‌ای معمولی در جهت دور از خورشید امتداد پیدا می‌کرد. در تصاویر تازه‌ی ۵ نوامبر ۲۰۲۵ هیچ دنباله‌ای مشاهده نمی‌شود.»
بااین‌حال، هنوز مشخص نیست آیا یافته‌ها می‌تواند از نظریه‌ی جنجالی‌تر لوب حمایت کند یا نه؛ ایده‌ای که بیان می‌کند 3I/ATLAS ممکن است بقایای یک سازه‌ی مصنوعی از تمدنی فرازمینی باشد که «عمداً به بخش درونی منظومه شمسی فرستاده شده است.»
منبع : زومیت
